DOI Artikel:
Bersakēs, Friderikos: Nikiou naos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0115
Νικίον ναός· νπο Φ. Βεραάκη. 83
πλην τοΰ γείσου και τοΰ κιονόκρανου. Δεν παρατη-
ρείται λοιπόν μία βαθμιαία εισαγωγή τοΰ όλιχοΟ
τούτου, αυξανομένη από της έλανίστης μέχρι της
καθολικής χρήσεως ; Εν χρόνοις μείζονος εύπορίας,
Είκων 8. Ναον ορϋοοτάτον (Α) και στνί.οβάτον (Β)
εν τγι πνλΐ] τον Ββΐΐΐβ '/.είιρανα.
τοις Μακεδονικοΐς και τοις πρώτοι; Ρωμαϊκοϊς, ή
σχέσις αύτη ναλαροΟται, γενομένης άφθονωτέρας
χρήσεως λευκοΰ μαρμάρου.
Οί τροχ μαλοπαγεΐς πάλιν λίθοι δύνανται νά
άναχθώσι τουλάχιστον μέχρι τοΰ 421 π. Χρ. (ΑΚ
1912 58) ή χαΓπέραν (ΑΜ 1909 4η), άλ'λά ου-
σκολευομαι νά πιστεύσω ότι εξήχθησαν των λατο-
μείων έν νρόνοις νεωτέροις τοΰ ήμίσεος της Α -.
Χο. έκατονταετηρίδος. Διότι το μνημεϊον τοΰ Λυ-
σικράτους εδράζεται έπί θεμελίων έκ πώρου, λίθοι
δέ τίνες τροχμαλοπαγεϊς έν τη δυμσική πλευρά προ-
έρχονται έκ μεταγενεστέρας επισκευής. Η στοά
τοΰ Αττάλου ε/ει τοιούτους λίθους μόνον έν τοις
θεμελίοις τοΰ προσώπου, έν οέ τοις λοιποϊς έχει
πώρους. Λόγος της τοιαύτης κατασκευής εϊνε οτι
μή έπαρκέσαντος τοΰ έξ άλλων καταστραφέντων
αρχαιοτέρων μνημείων ληφθέντος τροχμαλοπαγοΟς
λίθου, κατεσκευάσΟησαν τά λοιπά θεμέλια έκ τοΰ
εξαγομένου τότε έκ των λατομείων πώρου.Έκ πώ-
ρου ωσαύτως εΐνε τά θεμέλια τής Εΰμενείου στοάς,
πλην μικροΰ τμήματος τοΰ άνατολι/.οΰ άκρου
συγκειμένου έκ τροχμαλοπαγών λίθων αφαιρεθέν-
των έκ τοΰ κατερειπωθέντος ναοΰ τοΰ Νικίου. Έν
πάσι δέ τοις μεταγενεστέροις μνημείοις έχρησι-
μοποιήθη πώρος, μόνον δέ κατά τάς διαφόρους
έπισκευάς έγένετο χρήσις τοΰ ετέρου ύλικοΰ αφαι-
ρουμένου εξ αρχαιοτέρων οικοδομημάτων. Ιπάρχει
λοιπόν διαφορά μεγάλη μεταξύ τής χρήσεως ϋλι-
κοΰ, άφαιοόυμένου έκ παλαιοτέρων μνημείων, και
τής έκ των λατομείων εξαγωγής λίθων. Μόνον δέ
ή τελευταία περίπτωσις δύναται νά χρησιμεύση ώς
βάσις χρονολογήσεως. Φαίνεται δέ οτι έν Αττική
οί τροχμαλοπαγεϊς λίθοι ήρξαντο εξαγόμενοι των
λατομείων κατά το οεΰτερον ήμισυ τής Ε π. Χρ.
έκατονταετηρίοος, διήρκεσε δέ ή έξαγωγή αύτη
μέχρι των μέσων τής Δ' ή και όλίγω ύστερον. Γό
νεώτερον κτίριον τής περιόδου ταύτης είναι ίσως ή
μεγάλη στοά τοΰ Αθήνησιν Ασκληπιείου, έχουσα
θεμέλια έν τω μετώπω και έν τη εσωτερική κιο-
νοστοιχία έκ τροχμαλοπαγών λίθων. Περί τών αν-
τιθέτων γνωμών πρβ. ^ιάβίβίι Τορ· 2, ΌδνρίβίίΙ
ΑΜ 1889 64, Λ 1890 276 30 και Ό&β §πβο1ι.
ΤΙΐθ&ίθΓ 12.
Αί παοατηρήσεις αύται κωλύουσιν ήμα.ς νά πα-
ραοεχθώμεν οτι Ό ναό; τοΰ Νικίου κατεσκευάσθη
Είκών 9. Ναον όρΰοστάτον (Α) εν τ;) πύλϊ] τον Ββϋΐβ λείψανα.
συγχρόνως τώ μνημείω τοΰ Λυσικράτους.
Κα'ι κύτος Ό ϋοΓρίβΙιί άνεγνώρισεν άλλως ότι
ή εργασία τών έπι τής πύλης τοΰ Ββιιΐβ αρχιτε-
κτονικών λειψάνων είναι έφάμιλλος προς τά κτί-
πλην τοΰ γείσου και τοΰ κιονόκρανου. Δεν παρατη-
ρείται λοιπόν μία βαθμιαία εισαγωγή τοΰ όλιχοΟ
τούτου, αυξανομένη από της έλανίστης μέχρι της
καθολικής χρήσεως ; Εν χρόνοις μείζονος εύπορίας,
Είκων 8. Ναον ορϋοοτάτον (Α) και στνί.οβάτον (Β)
εν τγι πνλΐ] τον Ββΐΐΐβ '/.είιρανα.
τοις Μακεδονικοΐς και τοις πρώτοι; Ρωμαϊκοϊς, ή
σχέσις αύτη ναλαροΟται, γενομένης άφθονωτέρας
χρήσεως λευκοΰ μαρμάρου.
Οί τροχ μαλοπαγεΐς πάλιν λίθοι δύνανται νά
άναχθώσι τουλάχιστον μέχρι τοΰ 421 π. Χρ. (ΑΚ
1912 58) ή χαΓπέραν (ΑΜ 1909 4η), άλ'λά ου-
σκολευομαι νά πιστεύσω ότι εξήχθησαν των λατο-
μείων έν νρόνοις νεωτέροις τοΰ ήμίσεος της Α -.
Χο. έκατονταετηρίδος. Διότι το μνημεϊον τοΰ Λυ-
σικράτους εδράζεται έπί θεμελίων έκ πώρου, λίθοι
δέ τίνες τροχμαλοπαγεϊς έν τη δυμσική πλευρά προ-
έρχονται έκ μεταγενεστέρας επισκευής. Η στοά
τοΰ Αττάλου ε/ει τοιούτους λίθους μόνον έν τοις
θεμελίοις τοΰ προσώπου, έν οέ τοις λοιποϊς έχει
πώρους. Λόγος της τοιαύτης κατασκευής εϊνε οτι
μή έπαρκέσαντος τοΰ έξ άλλων καταστραφέντων
αρχαιοτέρων μνημείων ληφθέντος τροχμαλοπαγοΟς
λίθου, κατεσκευάσΟησαν τά λοιπά θεμέλια έκ τοΰ
εξαγομένου τότε έκ των λατομείων πώρου.Έκ πώ-
ρου ωσαύτως εΐνε τά θεμέλια τής Εΰμενείου στοάς,
πλην μικροΰ τμήματος τοΰ άνατολι/.οΰ άκρου
συγκειμένου έκ τροχμαλοπαγών λίθων αφαιρεθέν-
των έκ τοΰ κατερειπωθέντος ναοΰ τοΰ Νικίου. Έν
πάσι δέ τοις μεταγενεστέροις μνημείοις έχρησι-
μοποιήθη πώρος, μόνον δέ κατά τάς διαφόρους
έπισκευάς έγένετο χρήσις τοΰ ετέρου ύλικοΰ αφαι-
ρουμένου εξ αρχαιοτέρων οικοδομημάτων. Ιπάρχει
λοιπόν διαφορά μεγάλη μεταξύ τής χρήσεως ϋλι-
κοΰ, άφαιοόυμένου έκ παλαιοτέρων μνημείων, και
τής έκ των λατομείων εξαγωγής λίθων. Μόνον δέ
ή τελευταία περίπτωσις δύναται νά χρησιμεύση ώς
βάσις χρονολογήσεως. Φαίνεται δέ οτι έν Αττική
οί τροχμαλοπαγεϊς λίθοι ήρξαντο εξαγόμενοι των
λατομείων κατά το οεΰτερον ήμισυ τής Ε π. Χρ.
έκατονταετηρίοος, διήρκεσε δέ ή έξαγωγή αύτη
μέχρι των μέσων τής Δ' ή και όλίγω ύστερον. Γό
νεώτερον κτίριον τής περιόδου ταύτης είναι ίσως ή
μεγάλη στοά τοΰ Αθήνησιν Ασκληπιείου, έχουσα
θεμέλια έν τω μετώπω και έν τη εσωτερική κιο-
νοστοιχία έκ τροχμαλοπαγών λίθων. Περί τών αν-
τιθέτων γνωμών πρβ. ^ιάβίβίι Τορ· 2, ΌδνρίβίίΙ
ΑΜ 1889 64, Λ 1890 276 30 και Ό&β §πβο1ι.
ΤΙΐθ&ίθΓ 12.
Αί παοατηρήσεις αύται κωλύουσιν ήμα.ς νά πα-
ραοεχθώμεν οτι Ό ναό; τοΰ Νικίου κατεσκευάσθη
Είκών 9. Ναον όρΰοστάτον (Α) εν τ;) πύλϊ] τον Ββϋΐβ λείψανα.
συγχρόνως τώ μνημείω τοΰ Λυσικράτους.
Κα'ι κύτος Ό ϋοΓρίβΙιί άνεγνώρισεν άλλως ότι
ή εργασία τών έπι τής πύλης τοΰ Ββιιΐβ αρχιτε-
κτονικών λειψάνων είναι έφάμιλλος προς τά κτί-