DOI Heft:
Przekład
DOI Artikel:Bredekamp, Horst; Bryl, Mariusz [Übers.]: Formy substytucji tego, co społeczne
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29071#0197
PRZEKŁAD
Horst Bredekamp
FORMY SUBSTYTUCJI TEGO, CO SPOŁECZNE"
A. ZNAKI WSPÓLNOTOWE
Obszarem, w którym substytucja ciała i obrazu posiada własny, swoisty
wymiar, są znaki władzy państwowej. Ich autorytet od zawsze ufundowa-
ny był, przynajmniej metaforycznie, na wyobrażeniu, że są one subs ty tu-
tywną reprodukcją „prawdziwego obrazu”. Po dzień dzisiejszy pieczętuje
się, zgodnie z tym modelem, wszelkiego rodzaju dokumenty urzędowe. Ob-
raz na pieczęci funkcjonuje jako akt prawny w sposób równie bezpośredni
jak akt mowy - wypowiadanej sentencji - w trakcie ceremonii chrztu
statku. Uwierzytelnia i autoryzuje dokumenty, przedmioty i wnętrza.
Przykładem poszerzonego działania wspomnianego modelu są mone-
ty, które nie wskazują na inne obiekty, ale wyłącznie na swoją własną
materialność. Swoje znaczenie wywodzą one z wyobrażenia, że są „pod-
stemplowanymi” powtórzeniami „prawdziwych obrazów”. I tak, kosztow-
na złota moneta Konstantyna VII z połowy X wieku prezentuje zarówno
obraz Chrystusa, jak i cesarza, jako autentyczne wizerunki obu tych au-
torytetów (il. 1). O tyle, o ile „prawdziwe obrazy” były „podstemplowane”
w metalu, jego kawałki funkcjonujące jako monety stawały się widzial-
nymi i dotykalnymi przedmiotami o uwierzytelnionej w ten sposób war-
tości. Bez owych obrazów posiadałyby li tylko wartość materialną, podle-
gającą każdorazowo sprawdzeniu i negocjacji. Dzięki ikonizacji stają
się obiektami prawa fidelity clause (działania prawnego w dobrej wierze
- przyp. tłum.), określającego i stabilizującego ich wartość. Obrazy, czy-
niąc z kawałków złota określone przez władzę środki płatnicze, sprawia-
ją, że cyrkulacja kruszcu polega na zaufaniu do wartości monet, zapo-
średniczanym przez znajdujące się na nich obrazy. Im silniejsza ma być
funkcja uwierzytelniania, tym bardziej złożony i zabezpieczony przed
fałszerstwami będzie obraz. Monety, jako samowystarczalne pieczęcie, .są
elementarnymi formami aktu obrazowego (niem. Bildakt; ten kluczowy
termin, który w intencji autora ma wskazywać na aktywność obrazów,
* Przekład za: H. Bredekamp, Substitutionsformen des Sozialen, (w:) idem, Theorie
des Bildakts, Suhrkamp, Berlin 2010, s. 192-230. Uprzejmie dziękujemy Autorowi i Wy-
dawcy za zgodę na publikację.
Horst Bredekamp
FORMY SUBSTYTUCJI TEGO, CO SPOŁECZNE"
A. ZNAKI WSPÓLNOTOWE
Obszarem, w którym substytucja ciała i obrazu posiada własny, swoisty
wymiar, są znaki władzy państwowej. Ich autorytet od zawsze ufundowa-
ny był, przynajmniej metaforycznie, na wyobrażeniu, że są one subs ty tu-
tywną reprodukcją „prawdziwego obrazu”. Po dzień dzisiejszy pieczętuje
się, zgodnie z tym modelem, wszelkiego rodzaju dokumenty urzędowe. Ob-
raz na pieczęci funkcjonuje jako akt prawny w sposób równie bezpośredni
jak akt mowy - wypowiadanej sentencji - w trakcie ceremonii chrztu
statku. Uwierzytelnia i autoryzuje dokumenty, przedmioty i wnętrza.
Przykładem poszerzonego działania wspomnianego modelu są mone-
ty, które nie wskazują na inne obiekty, ale wyłącznie na swoją własną
materialność. Swoje znaczenie wywodzą one z wyobrażenia, że są „pod-
stemplowanymi” powtórzeniami „prawdziwych obrazów”. I tak, kosztow-
na złota moneta Konstantyna VII z połowy X wieku prezentuje zarówno
obraz Chrystusa, jak i cesarza, jako autentyczne wizerunki obu tych au-
torytetów (il. 1). O tyle, o ile „prawdziwe obrazy” były „podstemplowane”
w metalu, jego kawałki funkcjonujące jako monety stawały się widzial-
nymi i dotykalnymi przedmiotami o uwierzytelnionej w ten sposób war-
tości. Bez owych obrazów posiadałyby li tylko wartość materialną, podle-
gającą każdorazowo sprawdzeniu i negocjacji. Dzięki ikonizacji stają
się obiektami prawa fidelity clause (działania prawnego w dobrej wierze
- przyp. tłum.), określającego i stabilizującego ich wartość. Obrazy, czy-
niąc z kawałków złota określone przez władzę środki płatnicze, sprawia-
ją, że cyrkulacja kruszcu polega na zaufaniu do wartości monet, zapo-
średniczanym przez znajdujące się na nich obrazy. Im silniejsza ma być
funkcja uwierzytelniania, tym bardziej złożony i zabezpieczony przed
fałszerstwami będzie obraz. Monety, jako samowystarczalne pieczęcie, .są
elementarnymi formami aktu obrazowego (niem. Bildakt; ten kluczowy
termin, który w intencji autora ma wskazywać na aktywność obrazów,
* Przekład za: H. Bredekamp, Substitutionsformen des Sozialen, (w:) idem, Theorie
des Bildakts, Suhrkamp, Berlin 2010, s. 192-230. Uprzejmie dziękujemy Autorowi i Wy-
dawcy za zgodę na publikację.