DOI article:
Skubiszewski, Piotr: Przed dziełem sztuki: wspomnienia ze studiów
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.52521#0313
Piotr Skubiszewski
PRZED DZIEŁEM SZTUKI.
WSPOMNIENIA ZE STUDIÓW
Dla dawnego studenta historii sztuki Uniwersytetu Poznańskiego, a póź-
niej pracownika Katedry Historii Sztuki tej uczelni, stulecie akademickiego
nauczania naszej dyscypliny w stolicy Wielkopolski jest naturalną okazją do
refleksji nad środowiskiem naukowym, które go ukształtowało. Ma on przy
tym przed sobą do wyboru dwie drogi, którymi podążać może, temat ten po-
dejmując. Może próbować opisać to środowisko z punktu widzenia historii
nauki i dziejów nauczania uniwersyteckiego, więc - starając się zachować
bezstronność - poddać systematycznej analizie osiągnięcia badawcze pra-
cowników ówczesnej Katedry i określić stosowane przez nich metody. Ale
może też podążyć inną drogą. Może spojrzeć na swe studia uniwersyteckie
oraz na ukształtowany przez nie kierunek pracy intelektualnej z perspekty-
wy własnego życia, więc ująć temat w formie wspomnień osobistych, wie-
dząc oczywiście, że będą one subiektywne i cząstkowe. Wybieram tutaj to
drugie.
Na wykłady z historii sztuki zacząłem chodzić zaraz po złożeniu egzaminu
maturalnego w dniu 17 maja 1949, na kilka miesięcy przed immatrykulacją.
Przed końcem roku akademickiego zdążyłem jeszcze kilku z nich wysłuchać.
Były to wykłady księdza profesora Szczęsnego Dettloffa o malarstwie wenec-
kim XV wieku. Odbywały się w sali wykładowej Katedry Historii Sztuki, w jej
ówczesnej siedzibie na trzecim piętrze Collegium Maius. Pamiętam, że wła-
ściwie nic z tego albo prawie nic nie rozumiałem. Kiedy później, na studiach,
poznawałem język naszej nauki, kiedy uczyłem się analizy dzieła sztuki,
a może przede wszystkim - kiedy stopniowo wkraczałem na trudny grunt oce-
ny miejsca pojedynczego dzieła w procesie artystycznym epoki, zrozumiałem
przyczyny tego analfabetyzmu. Studia uświadomiły mi, że percepcja dzieła
sztuki zajmuje wśród czynności poznawczych człowieka miejsce odosobnio-
ne i że ani szkoła średnia ani dostępna społeczeństwu edukacja powszechna
nie były i chyba nadal nie są w stanie młodego umysłu do tego zadania przy-
gotować. Spotkaniu człowieka ze sztuką towarzyszy bowiem poruszenie we-
PRZED DZIEŁEM SZTUKI.
WSPOMNIENIA ZE STUDIÓW
Dla dawnego studenta historii sztuki Uniwersytetu Poznańskiego, a póź-
niej pracownika Katedry Historii Sztuki tej uczelni, stulecie akademickiego
nauczania naszej dyscypliny w stolicy Wielkopolski jest naturalną okazją do
refleksji nad środowiskiem naukowym, które go ukształtowało. Ma on przy
tym przed sobą do wyboru dwie drogi, którymi podążać może, temat ten po-
dejmując. Może próbować opisać to środowisko z punktu widzenia historii
nauki i dziejów nauczania uniwersyteckiego, więc - starając się zachować
bezstronność - poddać systematycznej analizie osiągnięcia badawcze pra-
cowników ówczesnej Katedry i określić stosowane przez nich metody. Ale
może też podążyć inną drogą. Może spojrzeć na swe studia uniwersyteckie
oraz na ukształtowany przez nie kierunek pracy intelektualnej z perspekty-
wy własnego życia, więc ująć temat w formie wspomnień osobistych, wie-
dząc oczywiście, że będą one subiektywne i cząstkowe. Wybieram tutaj to
drugie.
Na wykłady z historii sztuki zacząłem chodzić zaraz po złożeniu egzaminu
maturalnego w dniu 17 maja 1949, na kilka miesięcy przed immatrykulacją.
Przed końcem roku akademickiego zdążyłem jeszcze kilku z nich wysłuchać.
Były to wykłady księdza profesora Szczęsnego Dettloffa o malarstwie wenec-
kim XV wieku. Odbywały się w sali wykładowej Katedry Historii Sztuki, w jej
ówczesnej siedzibie na trzecim piętrze Collegium Maius. Pamiętam, że wła-
ściwie nic z tego albo prawie nic nie rozumiałem. Kiedy później, na studiach,
poznawałem język naszej nauki, kiedy uczyłem się analizy dzieła sztuki,
a może przede wszystkim - kiedy stopniowo wkraczałem na trudny grunt oce-
ny miejsca pojedynczego dzieła w procesie artystycznym epoki, zrozumiałem
przyczyny tego analfabetyzmu. Studia uświadomiły mi, że percepcja dzieła
sztuki zajmuje wśród czynności poznawczych człowieka miejsce odosobnio-
ne i że ani szkoła średnia ani dostępna społeczeństwu edukacja powszechna
nie były i chyba nadal nie są w stanie młodego umysłu do tego zadania przy-
gotować. Spotkaniu człowieka ze sztuką towarzyszy bowiem poruszenie we-