DOI Heft:
Omówienia / Commentaries
DOI Heft:Przekłady / Translations
DOI Artikel:Bal, Mieke: Ruch: kinowość w malarstwie i literaturze
Zitierlink:https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/artium_quaestiones2020/0283
Mieke Bal
RUCH: KINOWOŚĆ W MALARSTWIE
I LITERATURZE*
Spotkanie dwóch dyscyplin nie ma miejsca wtedy,
gdy jedna z nich oświetla drugą, ale wtedy,
gdy jedna dyscyplina uświadamia sobie,
że musi rozwiązać dla siebie i swoimi środkami
problem podobny do tego, któremu stawia czoło ta druga.
(Gilles Deleuze}* 1
Zamiast używać określnika „kinowy" [cinematic] w sensie odno-
szącym się do specyfiki medium lub owego zwyczajnego słowa „rucho-
my" w sposób, który mógłby być mylący sięgam po nie w znaczeniu
specyficznie odnoszącym się do obecnego projektu, by zbadać związ-
ki pomiędzy trzema artystycznymi obiektami: pre-kinową powieścią
Flauberta, naszymi post-kinowymi pracami wideo i obrazami Muncha,
które powstały na wczesnym etapie rozwoju kina2. W tym tekście ba-
Tekst ten jest przekładem pierwszego rozdziału (s. 24-43) oraz fragmentu rozdziału
drugiego (s. 57-61) książki Mieke Bal pt. Emma&Edvard Looking Sideways: Loneliness and
the Cinematic (katalog wystawy w Munch Museum), Oslo-Brussels-New Haven-London
2017. Oryginalny tytuł rozdziału został na użytek tego tłumaczenia zmodyfikowany przez
Autorkę. Dziękuję Mieke Bal oraz Munch Museum za zgodę na przekład oraz udostępnienie
ilustracji - przyp. tłum.
1 G. Deleuze, The Brain is the Screen. An Interview with Gilles Deleuze, w: The Brain
is the Screen. Gilles Deleuze and the Philosophy of Cinema, red. G. Flaxman, Minneapo-
lis-London 2000, s. 367.
2 Pojawia się pewien problem z przekładem określenia „the cinematic". Z jednej stro-
ny w literaturze polskojęzycznej, gdy mowa o „the cinematic turn", tłumaczy się go jako
„zwrot kinematograficzny". Jednak użycie słowa „kinematograficzny", które wiąże się ściśle
z kinem, przemysłem filmowym i rejestracją ruchu, w odniesieniu do Bal nie oddawałoby
jej koncentracji na ruchu i różnych jego modalnościach związanych zarówno z dziełem,
jak i jego odbiorem, z obrazami ruchomymi i nieruchomymi. „The cinematic" można by
także przełożyć jako „to-co-kinowe", co jednak generowałoby w rozmaitych konstrukcjach
RUCH: KINOWOŚĆ W MALARSTWIE
I LITERATURZE*
Spotkanie dwóch dyscyplin nie ma miejsca wtedy,
gdy jedna z nich oświetla drugą, ale wtedy,
gdy jedna dyscyplina uświadamia sobie,
że musi rozwiązać dla siebie i swoimi środkami
problem podobny do tego, któremu stawia czoło ta druga.
(Gilles Deleuze}* 1
Zamiast używać określnika „kinowy" [cinematic] w sensie odno-
szącym się do specyfiki medium lub owego zwyczajnego słowa „rucho-
my" w sposób, który mógłby być mylący sięgam po nie w znaczeniu
specyficznie odnoszącym się do obecnego projektu, by zbadać związ-
ki pomiędzy trzema artystycznymi obiektami: pre-kinową powieścią
Flauberta, naszymi post-kinowymi pracami wideo i obrazami Muncha,
które powstały na wczesnym etapie rozwoju kina2. W tym tekście ba-
Tekst ten jest przekładem pierwszego rozdziału (s. 24-43) oraz fragmentu rozdziału
drugiego (s. 57-61) książki Mieke Bal pt. Emma&Edvard Looking Sideways: Loneliness and
the Cinematic (katalog wystawy w Munch Museum), Oslo-Brussels-New Haven-London
2017. Oryginalny tytuł rozdziału został na użytek tego tłumaczenia zmodyfikowany przez
Autorkę. Dziękuję Mieke Bal oraz Munch Museum za zgodę na przekład oraz udostępnienie
ilustracji - przyp. tłum.
1 G. Deleuze, The Brain is the Screen. An Interview with Gilles Deleuze, w: The Brain
is the Screen. Gilles Deleuze and the Philosophy of Cinema, red. G. Flaxman, Minneapo-
lis-London 2000, s. 367.
2 Pojawia się pewien problem z przekładem określenia „the cinematic". Z jednej stro-
ny w literaturze polskojęzycznej, gdy mowa o „the cinematic turn", tłumaczy się go jako
„zwrot kinematograficzny". Jednak użycie słowa „kinematograficzny", które wiąże się ściśle
z kinem, przemysłem filmowym i rejestracją ruchu, w odniesieniu do Bal nie oddawałoby
jej koncentracji na ruchu i różnych jego modalnościach związanych zarówno z dziełem,
jak i jego odbiorem, z obrazami ruchomymi i nieruchomymi. „The cinematic" można by
także przełożyć jako „to-co-kinowe", co jednak generowałoby w rozmaitych konstrukcjach