Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (7.1939)

48

J. MATUSZCZAK

(2)


Fot. Muzeum Śląskie
Ryc. 66. Katolicki kościół parafialny we Frysztacie.

Największa ilość zabytków na terenie Zaolzia przypada na wiek XVIII.
Z okresu gotyku niewiele tylko ich się zachowało, a te, które przetrwały, częściowo
przebudowano w latach późniejszych jak np. kościół katolicki w Jabłonkowie,
którego część przywieżowa, znacznie rozbudowana w kierunku prezbiterium
w w. XVIII, a ostatnio po wojnie światowej, pochodzi niewątpliwie jeszcze
z czasów gotyckich. Drugim zabytkiem gotyckim jest kościół w Rychwałdzie
wystawiony w r. 1596 i stosunkowo dobrze w swym pierwotnym charakterze
zachowany. Wreszcie najpokaźniejszym kościołem na Zaolziu, którego początki
sięgają podobno jeszcze połowy wieku XIII jest kościół katolicki we Frysztacie
(ryc. 66). O jego pierwotnym wyglądzie dają dość dobre pojęcie mury zewnętrzne
pochodzące w dzisiejszym stanie przeważnie z XIV w.; wieża zaś datuje się na
początek XVI stulecia. Patrząc od strony wschodniej na kościół widzi się jakoby
dwa równoległe do siebie prezbiteria i dwie nawy. Pochodzi to stąd, że po stronie
północnej dobudowano na pocz. w. XVI .kaplicę znacznych rozmiarów tzw.
,,morawczynę“, którą dopiero później (w XVIII w. prawdopodobnie) połączono
z właściwym kościołem dwoma przejściami: do prezbiterium i do kaplicy
gotyckiej przy wieży. Po stronie południowej w części nawowej dobudowano
w drugiej połowie XVI wieku dość obszerną kaplicę. Architektura wnętrza
uległa po pożarze w r. 1791 całkowitej przebudowie.