DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Morelovski de Prus, Marian: Kongres w Namur: II. Organizacja wycieczek naukowych po Belgii i znaczenie ich dla badaczy historii architektury w Polsce
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0066
60
M. MORELOWSKI
(3>
Fot. Ks. Lestocquoy
Ryc. 71 Relikwiarz XVIII w. ze skarbca koś-
cioła św. Aleksandra w Mabuse. Rys. z XVI w.
w Bibl. Municypalnej w Arras.
Z obfitego zasobu materiałów ks.
J. Lestocąuoy, którego referaty kongre-
sowe wyżej omawiałem, mogę, dzięki
jego uprzejmości, podać tu reprodukcję
relikwiarza zbudowanego na kształt
(ryc. 71) kościółka z absydą i cylindrycz-
nym flankowaniem, które łudząco przy-
pomina kościół w Synkowieżach (ryc.
72), Małomożejkowie, tyły kościoła Ba-
zylianów w Wilnie itd. Otóż stary ten
rysunek z XVI w. przedstawia dzieło
XIII w. ze skarbca kość. w Maubeuge
Mabuse, Flandria francuska), miasta
z którego pochodził słynny Gossaert.
Bawił on jak wiadomo w końcu XV w.
m. in. w Krakowie. Nie chcę supono-
wać, że on właśnie podobny rysunek,
jako wzór do Polski przywiózł. Ale samo
zestawienie wzorów i faktów, obok zna-
nej immigracji innychFlamandówiWa-
llonów na nasze tereny północne, dosta-
tecznie ujawnia, jak dalece polsko-litew-
skie mocarstwo XV— XVI w. potężne
wpływami własnymi i stosunkami z Bel-
gią osobistymi (m. in. rodu Sołtanów
i in. już w XV w.) z łatwością z pierwszej
ręki uzyskać mogło podobne inspiracje
dla rozbudowy tej grupy naszej archi-
tektury.
Nie potrzebuję objaśniać, że form}-'
budowli cylindrycznie flankowanych,
— jakie na tym m. in. relikwiarzu oglą-
damy, niezmiernie silnie i długo, bo do
końca XVI w. i pocz. XVII w., oddziały-
wały na dalszy rozwój architektury świe-
ckiej i kościelnej we Francji i Niderlan-
dach; bez porównania silniej niż działały
echa jej w Niemczech. Tym więcej może
tu być mowa o bezpośrednich z Polską
związkach.
Załączam ze zdjęć moich, dokonanych w czasie kongresowych objazdów,
reprodukcję części zamku w Corroy-le-Chateau (Hesbaye NamuroiseJ i to dla
szczególnych względów. Poruszany był u nas problemat, czy pomieszcza-
nie czasem kaplicy w baszcie obronnej występującej zewnątrz w zamkach
polskich, nie jest oryginalną naszą odrębnością. Zarówno z tej fotografii jak
i z moich dalszych spostrzeżeń na terenie francusko-belgijskim zebranych
okazuje się, że nie. Na ryc. 73 brakuje lewej, istniejącej w naturze części tej
fasady, posiadającej na rogu taką samą jak po prawej okrągłą basztę narożną.
Baszta półkrągła środkowa znacznie większa (tu po lewej), posiada na 1 piętrze
M. MORELOWSKI
(3>
Fot. Ks. Lestocquoy
Ryc. 71 Relikwiarz XVIII w. ze skarbca koś-
cioła św. Aleksandra w Mabuse. Rys. z XVI w.
w Bibl. Municypalnej w Arras.
Z obfitego zasobu materiałów ks.
J. Lestocąuoy, którego referaty kongre-
sowe wyżej omawiałem, mogę, dzięki
jego uprzejmości, podać tu reprodukcję
relikwiarza zbudowanego na kształt
(ryc. 71) kościółka z absydą i cylindrycz-
nym flankowaniem, które łudząco przy-
pomina kościół w Synkowieżach (ryc.
72), Małomożejkowie, tyły kościoła Ba-
zylianów w Wilnie itd. Otóż stary ten
rysunek z XVI w. przedstawia dzieło
XIII w. ze skarbca kość. w Maubeuge
Mabuse, Flandria francuska), miasta
z którego pochodził słynny Gossaert.
Bawił on jak wiadomo w końcu XV w.
m. in. w Krakowie. Nie chcę supono-
wać, że on właśnie podobny rysunek,
jako wzór do Polski przywiózł. Ale samo
zestawienie wzorów i faktów, obok zna-
nej immigracji innychFlamandówiWa-
llonów na nasze tereny północne, dosta-
tecznie ujawnia, jak dalece polsko-litew-
skie mocarstwo XV— XVI w. potężne
wpływami własnymi i stosunkami z Bel-
gią osobistymi (m. in. rodu Sołtanów
i in. już w XV w.) z łatwością z pierwszej
ręki uzyskać mogło podobne inspiracje
dla rozbudowy tej grupy naszej archi-
tektury.
Nie potrzebuję objaśniać, że form}-'
budowli cylindrycznie flankowanych,
— jakie na tym m. in. relikwiarzu oglą-
damy, niezmiernie silnie i długo, bo do
końca XVI w. i pocz. XVII w., oddziały-
wały na dalszy rozwój architektury świe-
ckiej i kościelnej we Francji i Niderlan-
dach; bez porównania silniej niż działały
echa jej w Niemczech. Tym więcej może
tu być mowa o bezpośrednich z Polską
związkach.
Załączam ze zdjęć moich, dokonanych w czasie kongresowych objazdów,
reprodukcję części zamku w Corroy-le-Chateau (Hesbaye NamuroiseJ i to dla
szczególnych względów. Poruszany był u nas problemat, czy pomieszcza-
nie czasem kaplicy w baszcie obronnej występującej zewnątrz w zamkach
polskich, nie jest oryginalną naszą odrębnością. Zarówno z tej fotografii jak
i z moich dalszych spostrzeżeń na terenie francusko-belgijskim zebranych
okazuje się, że nie. Na ryc. 73 brakuje lewej, istniejącej w naturze części tej
fasady, posiadającej na rogu taką samą jak po prawej okrągłą basztę narożną.
Baszta półkrągła środkowa znacznie większa (tu po lewej), posiada na 1 piętrze