Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (7.1939)

K. SIN KO-PO PIELÓW A

Ryc. 90. I. M. Padovano —
Fragmenty rzeźb (Mucjusz
Scevola, Lukrecja).

„Kleopatry" Bandinellego, znanej ze sztychu Agostina Veneziano z r. 1515 1).
Ale „dynamizm" młodego Gian Maria łączy się z podnietami bardziej bezpo-
średnimi, o których potem.
Na razie wracamy do weneckiego nagrobka Bonzi. Padovano odbiegł tu
wyraźnie od drobiazgowości i zamiłowania w bogatej ornamentyce Lombardich.
Planiscig tłumaczy to zwrotem do florenckiego klasycyzmu Jakuba Sansovino 2).
Trzeba jednak dodać, że „klasyczna" architektura nagrobka Bonzi, operująca
barwnymi płaszczyznami, wiąże się z dawniejszymi nagrobkami weneckimi
brakiem monumentalnych linij. Nagrobek składa się z elementów lekkich,
rozdrobnionych. Do „ciężaru", a zarazem monumentalności późnego rene-
sansu dojdzie Padovano dopiero w swej twórczości na gruncie polskim.
Nim jednak do niej dojdziemy, zatrzymajmy się przy niewielkiej rzeźbie,
znajdującej się w warszawskim Muzeum Narodowym. Jest to głowa mło-
dzieńca, (ryc. 91) wykopana w roku 1856 w piwnicy warszawskiego domu
w Rynku Starego Miasta nr 14, a opublikowana przez prof. Piotra Bieńkow-
skiego w r. 1914 3). Materiałem jej jest biały marmur drobnoziarnisty po-
chodzenia, zdaniem krakowskiego archeologa, włoskiego. Blok ten pochodzi z ja-
kiejś budowli— romańskiej, o czym świadczy wykuta z drugiej strony rzeźba,
przedstawiająca walkę orła z wężem4). Z tego starego bloku wykuł artysta
głowę młodzieńca, ogarniętego jakimś bólem. Świadczy o tym wygięcie szyi,
otwarcie ust, wzniesienie w górę oczu, lekkie zmarszczenie czoła. Nos, na
końcu uszkodzony, jest cienki. Włosy wiją się w wyodrębnionych lokach.
Podniesiona warga górna jest miękko wycięta. Bieńkowski dowodzi przekony-
*) Planiscig p. 264, 265.
2) Tamże p. 276 i n.
3) Spr. K. Hist. Szt. IX p. 301 i n. fig. 1. 2. 3.
4) Tarpże p. 303 i 308 in.