DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Sinko-Popielowa, Krystyna: Ze studiów nad Padovanem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0130
120
K. SINKO-POPIELOWA
(12)
też, że więcej motywów grobowych, niż się to dziś czyni, trzeba wypro-
wadzić wprost z sarkofagów rzymskich. Zwłaszcza u rzeźbiarzy kierunku
,,latyńskiego“, do którego należeli i mistrzowie Padovana, Lombardi, i sam
Gian Maria.
„Pionierski" nagrobek Bonzi, w którym Padovano wzgardził
bogactwem ornamentyki weneckiej i, zdaniem Planisciga, wszedł w zasięg
wpływów Jakuba Sansovino, ma teraz jaśniejszą genezę. Powstał bowiem
w r. 1525, a więc na dwa lata przed przybyciem Jakuba Sansovina na stały pobyt
do Wenecji, przed okresem jego decydującego wpływu na sztukę miasta lagun.
Na nagrobek Bonzi musiały więc działać jakieś dawniejsze wpływy. Trzeba tu
pamiętać, że do pełnego wyrazu sztuki późnorenesansowej J. Sansovino doszedł
dopiero po wyjeździe Padovana do Polski w latach 1551 i 1561, kiedy pracował
nad ciężkimi monumentami Livia Podocatero i Veniera. Do podobnych osięgnięć
doszła sztuka Padovana drogą samodzielnego rozwoju. Stało się to w tym
samym roku, w którym J. Sansovino ustawiał w Wenecji wspaniały nagrobek
doży Venier.
Padovanowski nagrobek Bonzi (z r. 1525) nie ma jeszcze zwartości i „ciężaru"
późniejszego renesansu weneckiego. Jego postać Zygmunta Starego (z r. ok.
IS3°)> to kopia ,,sansovinowskiego“ układu z początku XVI w. Późniejsze
nagrobki Tomickiego i Gamrata łączą ten układ z wzorami rzymskiego ąuattro-
cento; nagrobek Barbary Tarnowskiej jest wyrazem czystego renesansu ,,la-
tyńskiego". Wreszcie Gyborium w kościele Mariackim w Kra-
kowie, choć zupełnie „klasyczne", składa się jeszcze z elementów rozdrabnia-
jących całość. Dopiero w latach 1551—1557 Padovano stworzył dzieło monu-
mentalne, przytłaczające swymi masami: nagrobek Tarnowskich,
w Tarnowie. Wrażenie pierwotne musiało być o wiele silniejsze niż dzisiejsze,
bo ogromny grobowiec był projektowany tylko dla jednego sarkofagu, a
w. XVII rozbił jednolitość architektury niespokojnymi rzeźbamix). Żadnych
nowych zdobyczy artystycznych nie przyniósł już Padovanowski nagrobek
Kamienieckiego (um. 1560) w Krośnie, który według słusznego okre-
ślenia F. Kopery, świadczy „o pewnym osłabieniu sił twórczych" artysty. Jego
„klasyczna" architektura nie ma zwartości i nie wiąże się organicznie z płytą ze
zmarłym rycerzem.
Te wszystkie prace Padovana wyznaczają drogę rozwoju tego talentu i sztuki:
od mechanicznego wzorowania rzeźb na antyku i dziełach Lombardich, przez,
naśladowanie „rewolucyjnych" dzieł Sansovina z początku w. XVI (przy za-
chowaniu pewnych tradycyj ąuattrocenta), do zupełnego zrozumienia harmonii
antyku w nagrobku Barbary Tarnowskiej i do odrzucenia jego spokojnych i po-
godnych wartości w późnym renesansie grobowca Tarnowskich. Żaden z rzeź-
b F. K o p e ra, o. c. 254.
K. SINKO-POPIELOWA
(12)
też, że więcej motywów grobowych, niż się to dziś czyni, trzeba wypro-
wadzić wprost z sarkofagów rzymskich. Zwłaszcza u rzeźbiarzy kierunku
,,latyńskiego“, do którego należeli i mistrzowie Padovana, Lombardi, i sam
Gian Maria.
„Pionierski" nagrobek Bonzi, w którym Padovano wzgardził
bogactwem ornamentyki weneckiej i, zdaniem Planisciga, wszedł w zasięg
wpływów Jakuba Sansovino, ma teraz jaśniejszą genezę. Powstał bowiem
w r. 1525, a więc na dwa lata przed przybyciem Jakuba Sansovina na stały pobyt
do Wenecji, przed okresem jego decydującego wpływu na sztukę miasta lagun.
Na nagrobek Bonzi musiały więc działać jakieś dawniejsze wpływy. Trzeba tu
pamiętać, że do pełnego wyrazu sztuki późnorenesansowej J. Sansovino doszedł
dopiero po wyjeździe Padovana do Polski w latach 1551 i 1561, kiedy pracował
nad ciężkimi monumentami Livia Podocatero i Veniera. Do podobnych osięgnięć
doszła sztuka Padovana drogą samodzielnego rozwoju. Stało się to w tym
samym roku, w którym J. Sansovino ustawiał w Wenecji wspaniały nagrobek
doży Venier.
Padovanowski nagrobek Bonzi (z r. 1525) nie ma jeszcze zwartości i „ciężaru"
późniejszego renesansu weneckiego. Jego postać Zygmunta Starego (z r. ok.
IS3°)> to kopia ,,sansovinowskiego“ układu z początku XVI w. Późniejsze
nagrobki Tomickiego i Gamrata łączą ten układ z wzorami rzymskiego ąuattro-
cento; nagrobek Barbary Tarnowskiej jest wyrazem czystego renesansu ,,la-
tyńskiego". Wreszcie Gyborium w kościele Mariackim w Kra-
kowie, choć zupełnie „klasyczne", składa się jeszcze z elementów rozdrabnia-
jących całość. Dopiero w latach 1551—1557 Padovano stworzył dzieło monu-
mentalne, przytłaczające swymi masami: nagrobek Tarnowskich,
w Tarnowie. Wrażenie pierwotne musiało być o wiele silniejsze niż dzisiejsze,
bo ogromny grobowiec był projektowany tylko dla jednego sarkofagu, a
w. XVII rozbił jednolitość architektury niespokojnymi rzeźbamix). Żadnych
nowych zdobyczy artystycznych nie przyniósł już Padovanowski nagrobek
Kamienieckiego (um. 1560) w Krośnie, który według słusznego okre-
ślenia F. Kopery, świadczy „o pewnym osłabieniu sił twórczych" artysty. Jego
„klasyczna" architektura nie ma zwartości i nie wiąże się organicznie z płytą ze
zmarłym rycerzem.
Te wszystkie prace Padovana wyznaczają drogę rozwoju tego talentu i sztuki:
od mechanicznego wzorowania rzeźb na antyku i dziełach Lombardich, przez,
naśladowanie „rewolucyjnych" dzieł Sansovina z początku w. XVI (przy za-
chowaniu pewnych tradycyj ąuattrocenta), do zupełnego zrozumienia harmonii
antyku w nagrobku Barbary Tarnowskiej i do odrzucenia jego spokojnych i po-
godnych wartości w późnym renesansie grobowca Tarnowskich. Żaden z rzeź-
b F. K o p e ra, o. c. 254.