DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Sinko-Popielowa, Krystyna: Ze studiów nad Padovanem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0135
PADOYANO
125
(17)
przez Hornunga pomoc Santi Gucciego 1). „Przepaść stylistyczna", dzieląca
według Estreichera-Pagaczewskiego oba posągi, polega przede wszystkim na
znacznie mniejszej wartości artystycznej postaci Zygmunta Augusta. Poza tym
u Padovana nie spotykamy stylizacji włosów wydobytych w twardo odkutych
pasemkach, ani tkaniny łamiącej się ostro w grube fałdy, ani cyzelerskiej do-
kładności w wykonaniu ornamentów zbroi, ani zbyt małych głów, ani bardzo
szerokich dłoni. Te cechy wskazują na dłuto Santi Gucciego 2), który wykonał
rzeźbę po śmierci króla kosztem Anny Jagiellonki (jak głosi napis). Nie można
tylko z góry odrzucić przypuszczenia, że posłużył się przy tym ogólnym pro-
jektem mistrza padewskiego.
Na podstawie stylu nie możemy też zgodzić się z Hornungiem 3), jakoby
Padovano był twórcą pomnika Mikołaja Szydłowieckiego
(um. 1532) w Szydłowcu. Jedyną analogię z pracami Padewczyka wykazuje
układ postaci, ale ten układ był w ogólnym użyciu w okresie ,,mody“ na nie-
boszczyków podnoszących się z posłania. Ułożenie poduszki i oparcie na niej
ramienia, umieszczenie pod zmarłym miecza i hełmu w rogu płyty przypomi-
nają też nagrobek Kamienieckiego, ale na tych „szablonowych" cechach kończy
się podobieństwo. Autorowi płyty Szydłowieckiego chodziło przede wszystkim
o dekoracyjne wypełnienie tła. Ponieważ zaś zbyt wątła w stosunku do płyty
postać rycerza nie wypełniła płaszczyzny, trzeba ją było zapchać bronią, roz-
wianymi wstęgami, pióropuszem, herbem, poduszkami itd. U Padovana
plastyczne postaci dobrze wypełniają płytę, a dla lepszego podkreślenia „prze-
strzenności" przechodzą pewnymi szczegółami za krawędzie. Poza tymi różni-
cami pomnik Szydłowieckiego jest znacznie słabszy od dzieł Padovana i nie
wykazuje nawet jakiejś zależności warsztatowej.
Podobny sąd musimy wydać o przypisanym przez Hornunga4) Padovanowi
nagrobku Jana Choińskiego (um. 1538) w katedrze wawelskiej.
Nieumiejętność wydobycia ciała spod draperii i niezdecydowany ruch źle
zbudowanej postaci nie dopuszczają takiej atrybucji. Wady budowy i układu,
obok ogólnej małej biegłości rzeźbiarskiej nie pozwalają też na przyjęcie gło-
szonego przez Hornunga 5) autorstwa Padovana przy płycie grobowej
Betmana w kościele N. M. P. w Krakowie. Ale swoboda w operowaniu
dobrze zaobserwowaną draperią i nie mniejsza swoboda ruchu pozwalają
myśleć o pracy z warsztatu czy szkoły Padovana.
*) J. w. O pewnej współpracy z Guccim świadczy wydobyta przez Hornunga notatka,
że w r. 1557 zapłacono, „Santo Italo 1 a p i c i d e“ 40 groszy za wykonanie w glinie
maszkaronów do padoyanowskiej attyki Sukiennic; Pomnik ostatnich Jagiellonów, 1. c. str. 26.
2) K. S i n k o j. w.
3) G. M. Padovano p. 275. Reprodukcja u C e r c h y-K o p e r y, Cini, fig. 85.
4) J- w- Jan Maria p. 275. Reprodukcja C e r c h y-K o p e r y w Pomnikach Kr. II.
5) Tamże, p. 275. Reprodukcja u C e r c h y-K o p e r y, Cini, fig. 102.
Biuletyn
10
125
(17)
przez Hornunga pomoc Santi Gucciego 1). „Przepaść stylistyczna", dzieląca
według Estreichera-Pagaczewskiego oba posągi, polega przede wszystkim na
znacznie mniejszej wartości artystycznej postaci Zygmunta Augusta. Poza tym
u Padovana nie spotykamy stylizacji włosów wydobytych w twardo odkutych
pasemkach, ani tkaniny łamiącej się ostro w grube fałdy, ani cyzelerskiej do-
kładności w wykonaniu ornamentów zbroi, ani zbyt małych głów, ani bardzo
szerokich dłoni. Te cechy wskazują na dłuto Santi Gucciego 2), który wykonał
rzeźbę po śmierci króla kosztem Anny Jagiellonki (jak głosi napis). Nie można
tylko z góry odrzucić przypuszczenia, że posłużył się przy tym ogólnym pro-
jektem mistrza padewskiego.
Na podstawie stylu nie możemy też zgodzić się z Hornungiem 3), jakoby
Padovano był twórcą pomnika Mikołaja Szydłowieckiego
(um. 1532) w Szydłowcu. Jedyną analogię z pracami Padewczyka wykazuje
układ postaci, ale ten układ był w ogólnym użyciu w okresie ,,mody“ na nie-
boszczyków podnoszących się z posłania. Ułożenie poduszki i oparcie na niej
ramienia, umieszczenie pod zmarłym miecza i hełmu w rogu płyty przypomi-
nają też nagrobek Kamienieckiego, ale na tych „szablonowych" cechach kończy
się podobieństwo. Autorowi płyty Szydłowieckiego chodziło przede wszystkim
o dekoracyjne wypełnienie tła. Ponieważ zaś zbyt wątła w stosunku do płyty
postać rycerza nie wypełniła płaszczyzny, trzeba ją było zapchać bronią, roz-
wianymi wstęgami, pióropuszem, herbem, poduszkami itd. U Padovana
plastyczne postaci dobrze wypełniają płytę, a dla lepszego podkreślenia „prze-
strzenności" przechodzą pewnymi szczegółami za krawędzie. Poza tymi różni-
cami pomnik Szydłowieckiego jest znacznie słabszy od dzieł Padovana i nie
wykazuje nawet jakiejś zależności warsztatowej.
Podobny sąd musimy wydać o przypisanym przez Hornunga4) Padovanowi
nagrobku Jana Choińskiego (um. 1538) w katedrze wawelskiej.
Nieumiejętność wydobycia ciała spod draperii i niezdecydowany ruch źle
zbudowanej postaci nie dopuszczają takiej atrybucji. Wady budowy i układu,
obok ogólnej małej biegłości rzeźbiarskiej nie pozwalają też na przyjęcie gło-
szonego przez Hornunga 5) autorstwa Padovana przy płycie grobowej
Betmana w kościele N. M. P. w Krakowie. Ale swoboda w operowaniu
dobrze zaobserwowaną draperią i nie mniejsza swoboda ruchu pozwalają
myśleć o pracy z warsztatu czy szkoły Padovana.
*) J. w. O pewnej współpracy z Guccim świadczy wydobyta przez Hornunga notatka,
że w r. 1557 zapłacono, „Santo Italo 1 a p i c i d e“ 40 groszy za wykonanie w glinie
maszkaronów do padoyanowskiej attyki Sukiennic; Pomnik ostatnich Jagiellonów, 1. c. str. 26.
2) K. S i n k o j. w.
3) G. M. Padovano p. 275. Reprodukcja u C e r c h y-K o p e r y, Cini, fig. 85.
4) J- w- Jan Maria p. 275. Reprodukcja C e r c h y-K o p e r y w Pomnikach Kr. II.
5) Tamże, p. 275. Reprodukcja u C e r c h y-K o p e r y, Cini, fig. 102.
Biuletyn
10