DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Zajczyk, Szymon: Bóżnica w kępnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0169
(io)
BOŻNICA W KĘPNIE
159
bóżnicy ze sztuką wcześniejszą, osiem-
nastowieczną (Louis XVI) x). Jest to
całkiem zrozumiałe, jeśli uświadomi-
my sobie, że jeden z projektodaw-
ców był już w starszym wieku, skoro
miał dorosłego syna, występującego
równorzędnie z nim przy zawarciu
kontraktu na budowę. Dwa antyte-
tycznie umieszczone w tympanonie
gryfy oraz płaskie rozety między
tryglifami fryzu ryzalitu są typowe
dla sztuki klasycystycznej. Wieżyczka
na dachu nosi charakter późniejszy,
jednak prawdopodobnie w tym miejscu
dachu znajdowała się i pierwotnie wie-
życzka, jak należy sądzić z analogii
niemieckich z tych czasów (bóżnica
w Cłeve z roku 1821)2). Elewacja
południowa stosunkowo starannie opra-
cowanej pod względem architekto-
nicznym przybudówki południowej
(drugi przedsionek) powtarza w
zmniejszeniu ryzalit ściany zachodniej
z tą jednak różnicą, że jest tylko
o dwu przyściennych kolumnach,
między którymi znajduje się okno,
zaś wejście jest umieszczone po jej
stronie zachodniej.
W epoce porozbiorowej niemieccy i austriaccy klasycyści rozwinęli obok
architektów Polaków dość znaczną działalność architektoniczną na terenie
Wielkopolski i Małopolski3). Bóżnica kępińska jest przykładem infiltracji
architektów niemieckich do zachodniej Polski w tej epoce.
II.
Ołtarz bóżnicy kępińskiej (ryc. iii, 114, 115) został wykonany w roku
1816 przez Jonasza, syna zmarłego SamuelaZanwela, przy współudziale:
-1) Por. kroksztyny tego rodzaju u Neufforge’a: Anton GENEWEIN, Vom Romanischen
bis zum Empire, II, Leipzig 1911, fig. 601, oraz s. 395.
2) Elisabeth MOSES, Jiidische Kult- und Kunstdenkmaler in den Rheinlanden, Rhei-
nischer Verein fur Denkmalpflege und Heimatschutz, Dusseldorf 1931, s. 129.
3) Por. Tadeusz MAŃKOWSKI, Początki nowożytnego Lwowa w architekturze, Prace
Sekcji H. Szt. i K. Tow. Nauk. we Lwowie, 1923; Władysław TATARKIEWICZ, Nowo-
żytna architektura w Polsce, (Sztuka w Polsce), Warzawa, s. 50/51.
Ze zbiorów CBI — Fot. Sz. Zajczyk
Ryc. iii. Ołtarz bóżnicy w Kępnie.
12*
BOŻNICA W KĘPNIE
159
bóżnicy ze sztuką wcześniejszą, osiem-
nastowieczną (Louis XVI) x). Jest to
całkiem zrozumiałe, jeśli uświadomi-
my sobie, że jeden z projektodaw-
ców był już w starszym wieku, skoro
miał dorosłego syna, występującego
równorzędnie z nim przy zawarciu
kontraktu na budowę. Dwa antyte-
tycznie umieszczone w tympanonie
gryfy oraz płaskie rozety między
tryglifami fryzu ryzalitu są typowe
dla sztuki klasycystycznej. Wieżyczka
na dachu nosi charakter późniejszy,
jednak prawdopodobnie w tym miejscu
dachu znajdowała się i pierwotnie wie-
życzka, jak należy sądzić z analogii
niemieckich z tych czasów (bóżnica
w Cłeve z roku 1821)2). Elewacja
południowa stosunkowo starannie opra-
cowanej pod względem architekto-
nicznym przybudówki południowej
(drugi przedsionek) powtarza w
zmniejszeniu ryzalit ściany zachodniej
z tą jednak różnicą, że jest tylko
o dwu przyściennych kolumnach,
między którymi znajduje się okno,
zaś wejście jest umieszczone po jej
stronie zachodniej.
W epoce porozbiorowej niemieccy i austriaccy klasycyści rozwinęli obok
architektów Polaków dość znaczną działalność architektoniczną na terenie
Wielkopolski i Małopolski3). Bóżnica kępińska jest przykładem infiltracji
architektów niemieckich do zachodniej Polski w tej epoce.
II.
Ołtarz bóżnicy kępińskiej (ryc. iii, 114, 115) został wykonany w roku
1816 przez Jonasza, syna zmarłego SamuelaZanwela, przy współudziale:
-1) Por. kroksztyny tego rodzaju u Neufforge’a: Anton GENEWEIN, Vom Romanischen
bis zum Empire, II, Leipzig 1911, fig. 601, oraz s. 395.
2) Elisabeth MOSES, Jiidische Kult- und Kunstdenkmaler in den Rheinlanden, Rhei-
nischer Verein fur Denkmalpflege und Heimatschutz, Dusseldorf 1931, s. 129.
3) Por. Tadeusz MAŃKOWSKI, Początki nowożytnego Lwowa w architekturze, Prace
Sekcji H. Szt. i K. Tow. Nauk. we Lwowie, 1923; Władysław TATARKIEWICZ, Nowo-
żytna architektura w Polsce, (Sztuka w Polsce), Warzawa, s. 50/51.
Ze zbiorów CBI — Fot. Sz. Zajczyk
Ryc. iii. Ołtarz bóżnicy w Kępnie.
12*