DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Zajczyk, Szymon: Bóżnica w kępnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0171
(12)
BÓŻNICA W KĘPNIE
161
dectwa Kienitza upłynęło około
szesnastu lat; 2°, wobec znacz-
nej jak na owe czasy odleg-
łości między Kępnem a Byd-
goszczą nie było wówczas
łatwe skontrolowanie tej wia-
domości; 3°, świadectwo Kie-
nitza było wystawione w celu
ułatwienia Samuelowi Gold-
baumowi jako uzdolnionemu
artyście otrzymania pozwolenia
osiedlenia się w Bydgoszczy,
czyli z wyraźną tendencją.
Zresztą, nie jest wykluczone,
że Goldbaum może i brał jakiś
udział w tworzeniu tego ołta-
rza, lecz całkiem podrzędny,
gdyż, gdyby jego udział był
nieco wybitniejszy, byłby figu-
rował na tablicy wśród owych
czterech snycerzy.
Do dzieł Jonasza, syna Sa-
muela Zanwela, należy zaliczyć
drewniany ołtarz bóżnicy w Sta-
szowie (woj. kieleckie, ryc. 112,
ii6) na podstawie napisu, wy-
rzezanego na drewnianej tablicy, zawieszonej nad wnęką na rodały tego ołtarza *).
Ów napis stwierdza, że ten ołtarz wykonany został w roku 1825 oraz, że Jonasz mie-
szkał wówczas w Warszawie. Odkładając szczegółową analizę tych dzieł oraz wyka-
zanie pochodzenia ich poszczególnych motywów do oddzielnej rozprawy, poświę-
cimy w tym miejscu tym ołtarzom kilka tylko uwag. Oba ołtarze są sobie po-
krewne: ołtarz staszowski jest swobodnym powtórzeniem kępińskiego. Podo-
bnym jest głównie: podział ołtarzy na trzy kondygnacje, podzielone z kolei
kolumienkami na kwatery; środkowa kondygnacja ma kształt elewacyj pała-
cowych z porte-fenetre’ami, oknami, attyką itp.; umieszczenie w kwaterach
dolnej kondygnacji płaskorzeźbionych panneaux dokoracyjnych z instrumentów
Fot. M. Lew
Ryc. 113. Ołtarz bóżnicy w Wyszogrodzie.
J) Napis na tablicy (tłumaczenie z hebrajskiego):
Łaskę Pana Boga chwalbą wspominam, jak wszystko, czym nas obdarzył i jak wiele dobro-
dziejstw, jako też swych łask, domowi Izraela w swym miłosierdziu użyczył. I dostąpiliśmy życia
wiedzy i zrozumienia, by wykonać świętą arkę ku czci i wspaniałości świętego miejsca. I ukoń-
czyłem, Bogu dzięki, swą robotę, na początku miesiąca szewat roku 585 [20 I —18 II, 1825]..
Rzecze Jona syn Sz. Zanwela z Warszawy.
BÓŻNICA W KĘPNIE
161
dectwa Kienitza upłynęło około
szesnastu lat; 2°, wobec znacz-
nej jak na owe czasy odleg-
łości między Kępnem a Byd-
goszczą nie było wówczas
łatwe skontrolowanie tej wia-
domości; 3°, świadectwo Kie-
nitza było wystawione w celu
ułatwienia Samuelowi Gold-
baumowi jako uzdolnionemu
artyście otrzymania pozwolenia
osiedlenia się w Bydgoszczy,
czyli z wyraźną tendencją.
Zresztą, nie jest wykluczone,
że Goldbaum może i brał jakiś
udział w tworzeniu tego ołta-
rza, lecz całkiem podrzędny,
gdyż, gdyby jego udział był
nieco wybitniejszy, byłby figu-
rował na tablicy wśród owych
czterech snycerzy.
Do dzieł Jonasza, syna Sa-
muela Zanwela, należy zaliczyć
drewniany ołtarz bóżnicy w Sta-
szowie (woj. kieleckie, ryc. 112,
ii6) na podstawie napisu, wy-
rzezanego na drewnianej tablicy, zawieszonej nad wnęką na rodały tego ołtarza *).
Ów napis stwierdza, że ten ołtarz wykonany został w roku 1825 oraz, że Jonasz mie-
szkał wówczas w Warszawie. Odkładając szczegółową analizę tych dzieł oraz wyka-
zanie pochodzenia ich poszczególnych motywów do oddzielnej rozprawy, poświę-
cimy w tym miejscu tym ołtarzom kilka tylko uwag. Oba ołtarze są sobie po-
krewne: ołtarz staszowski jest swobodnym powtórzeniem kępińskiego. Podo-
bnym jest głównie: podział ołtarzy na trzy kondygnacje, podzielone z kolei
kolumienkami na kwatery; środkowa kondygnacja ma kształt elewacyj pała-
cowych z porte-fenetre’ami, oknami, attyką itp.; umieszczenie w kwaterach
dolnej kondygnacji płaskorzeźbionych panneaux dokoracyjnych z instrumentów
Fot. M. Lew
Ryc. 113. Ołtarz bóżnicy w Wyszogrodzie.
J) Napis na tablicy (tłumaczenie z hebrajskiego):
Łaskę Pana Boga chwalbą wspominam, jak wszystko, czym nas obdarzył i jak wiele dobro-
dziejstw, jako też swych łask, domowi Izraela w swym miłosierdziu użyczył. I dostąpiliśmy życia
wiedzy i zrozumienia, by wykonać świętą arkę ku czci i wspaniałości świętego miejsca. I ukoń-
czyłem, Bogu dzięki, swą robotę, na początku miesiąca szewat roku 585 [20 I —18 II, 1825]..
Rzecze Jona syn Sz. Zanwela z Warszawy.