Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (7.1939)

Ryc. 129. Dekoracja tęczy kościoła S. Maria Maggiore w Rzymie.

MARIA MARKIEWICZ
IKONOGRAFIA JAKO WYRAZ MYŚLI RELIGIJNEJ,
UJĘTEJ W RAMY ARCHITEKTURY KOŚCIOŁA
STAROCHRZEŚCIJAŃSKIEGO.
Myśl religijna wyrażona w dekoracji wnętrza kościoła starochrześcijań-
skiego i zamykające ją ramy architektoniczne, stanowią organicznie ze sobą
związaną całość.
Najstarsze znane zabytki architektury starochrześcijańskiej pochodzą prze-
ważnie z IV—V wieku, z okresu zwycięstwa kościoła. Powstały wtedy monu-
mentalne już dzieła architektury kościelnej, z których należy wyodrębnić dwa
zasadnicze typy: bazylikałny i centralny. Bazylika zajmie główne miejsce
pośród budowli sakralnych, gdyż jej kształt podłużny najlepiej odpo-
wiada praktykom religii chrześcijańskiej *)• Typ zaś centralny występował
wówczas przeważnie jako baptysterium albo kaplica grobowa. Te dwie więc
formy architektoniczne stanowiły ramy kształtującej się myśli religijnej zawar-
tej w dekoracji.
Zarówno architektura jak i ikonografia dekoracji wnętrz kościołów IV—V
wieku czerpią swe wzory z bogatego, wielopierwiastkowego podłoża kultury póź-
b Por. V. MOLE, Historia sztuki starochrześcijańskiej i wczesno-bizantyńskiej, Lwów 1931,
str. 92 i 97.