DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Buczkowski, Kazimierz: Płytki posadzki z XIII wieku w kościele oo. dominikanów w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.38698#0209
(3)
PŁYTKI POSADZKI XIII. W.
199
Ryc. 143. Ryc. 144. Ryc. 145.
Płytki z posadzki kościoła 00. Dominikanów w Krakowie.
Za wiekiem XIII przemawia również fakt, że pochodzące z XIII w. części ko-
ściołów Dominikańskiego i Franciszkańskiego w Krakowie ozdobione są po
dziś dzień pięknymi fryzami arkadkowymi, wykazującymi wysoki poziom opano-
wania materiału ceramicznego. Stwierdzić też należy, że w XIII wieku, zaraz
po powstaniu kościoła Dominikanów, założył Iwo Odrowąż również dla tego
zakonu kościół św. Jakuba w Sandomierzu, odznaczający się jak wiadomo bo-
gactwem fragmentów ceramicznych glazurowanych i nieglazurowanych.
Płytki dominikańskie są przez to ciekawe, że rzucają światło dzięki pewnym
analogiom i na inne płytki z epoki romańskiej wykopane w Polsce.
Sceny polowania na dwóch tafelkach dominikańskich okala ornament
w kształcie wstęgi, skręconej w narożach, zupełnie identyczny (jak to zauważył
K. Dobrowolski) z ornamentem okalającym przedstawienia figuralne na tafelkach
wykopanych w Piekarach. Zupełnie analogiczne rozwiązanie spotykamy na
płytkach z Innowłodzia z przedstawieniem jelenia. Podobieństwo jest tu tak
silne, że wydało by się, jakby tafle z polowaniem z kościoła Dominikańskiego
i z jeleniem z Innowłodza wyszły z jednego warsztatu. Analogia ta popiera
przekonywująco wniosek powstania tafelek z Innowłodzia w wieku XIII, co
wysunął prof. Michał Walicki1), przy równoczesnym datowaniu ich na w. XI
i XIV przez uczonych angielskich.
Stwierdzić również należy podobieństwo ornamentu opisanej płytki, wy-
kopanej w kościele 00. Dominikanów, inkrustowanej białą glinką (ryc. 146),
z ornamentem jednej z płytek posadzki, wykopanej na Wawelu w roku 1938,
obok krypty św. Leonarda 2). Wspaniała ta posadzka romańska posiada posz-
czególne płytki o daleko mniejszym reliefie niż płytki dominikańskie i odmien-
nym nieco charakterze. Podobnie jak w płytkach dominikańskich zwraca uwa-
gę w płytkach wawelskich głęboki, piękny kolor gliny pod glazurą.
!) Wilhelm Karol HENNEBERG, Kościół św. Idziego w Inowłodzu — Biuletyn
Historii Sztuki i Kultury, VI, nr 1, p. 9 i nr 2, p. 215, 216, 217.
2) Reprodukowanie załączonej tafli (ryc. 147) z posadzki romańskiej odkrytej na Wawelu
(fotografia fragmentu posadzki Rocznik Krak. XXX p. 250) zawdzięczam uprzejmości p. rektora
Szyszki- Bohusza.
PŁYTKI POSADZKI XIII. W.
199
Ryc. 143. Ryc. 144. Ryc. 145.
Płytki z posadzki kościoła 00. Dominikanów w Krakowie.
Za wiekiem XIII przemawia również fakt, że pochodzące z XIII w. części ko-
ściołów Dominikańskiego i Franciszkańskiego w Krakowie ozdobione są po
dziś dzień pięknymi fryzami arkadkowymi, wykazującymi wysoki poziom opano-
wania materiału ceramicznego. Stwierdzić też należy, że w XIII wieku, zaraz
po powstaniu kościoła Dominikanów, założył Iwo Odrowąż również dla tego
zakonu kościół św. Jakuba w Sandomierzu, odznaczający się jak wiadomo bo-
gactwem fragmentów ceramicznych glazurowanych i nieglazurowanych.
Płytki dominikańskie są przez to ciekawe, że rzucają światło dzięki pewnym
analogiom i na inne płytki z epoki romańskiej wykopane w Polsce.
Sceny polowania na dwóch tafelkach dominikańskich okala ornament
w kształcie wstęgi, skręconej w narożach, zupełnie identyczny (jak to zauważył
K. Dobrowolski) z ornamentem okalającym przedstawienia figuralne na tafelkach
wykopanych w Piekarach. Zupełnie analogiczne rozwiązanie spotykamy na
płytkach z Innowłodzia z przedstawieniem jelenia. Podobieństwo jest tu tak
silne, że wydało by się, jakby tafle z polowaniem z kościoła Dominikańskiego
i z jeleniem z Innowłodza wyszły z jednego warsztatu. Analogia ta popiera
przekonywująco wniosek powstania tafelek z Innowłodzia w wieku XIII, co
wysunął prof. Michał Walicki1), przy równoczesnym datowaniu ich na w. XI
i XIV przez uczonych angielskich.
Stwierdzić również należy podobieństwo ornamentu opisanej płytki, wy-
kopanej w kościele 00. Dominikanów, inkrustowanej białą glinką (ryc. 146),
z ornamentem jednej z płytek posadzki, wykopanej na Wawelu w roku 1938,
obok krypty św. Leonarda 2). Wspaniała ta posadzka romańska posiada posz-
czególne płytki o daleko mniejszym reliefie niż płytki dominikańskie i odmien-
nym nieco charakterze. Podobnie jak w płytkach dominikańskich zwraca uwa-
gę w płytkach wawelskich głęboki, piękny kolor gliny pod glazurą.
!) Wilhelm Karol HENNEBERG, Kościół św. Idziego w Inowłodzu — Biuletyn
Historii Sztuki i Kultury, VI, nr 1, p. 9 i nr 2, p. 215, 216, 217.
2) Reprodukowanie załączonej tafli (ryc. 147) z posadzki romańskiej odkrytej na Wawelu
(fotografia fragmentu posadzki Rocznik Krak. XXX p. 250) zawdzięczam uprzejmości p. rektora
Szyszki- Bohusza.