DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.50148#0164
24 Pars L Logices. De Perceptionejeu Idea.
homo contentus sub animali est indivisibi-
lis in plures hominis species, adeoque
in plura ejusdem secum rationis , quod
est de vera ratione individui.
Resp.2. Nos illam speciei divisionem
in subaltevnam & insimam ad majorem
duntaxat eorum , qua: vulgo in Scholis
traduntur, notitiam retulisse , non quod
eam omnino agnoscamus; nam speciem
subalternam vere genus dicimus, neque
ullam, si proprie loqui velimus , aliam
spcciem admittimus, prseter eam, quce in
Scholis infima seu atoma dicitur, necnon
vera individua immediate sub se continet.
Difserentia generatim est id , quo
unum dissert ab alio. Discrimen autem
unius ab alio petitur , vel ab attributo
essentiali & primario , quod differentia
essentialis & specifica vocatur; vel ab at-
tributo essentiali quidem , sed secunda-
rio duntaxat, quod dicitur proprietas; vel
denique ab aliquo attributo accidentario,
quod accidens nuncupatur ; unde triplex
est differentiae ratio : effentialis nempe ,
propria, & accidentalis.
Disserentia effentialis & specifica, de
qua hic agimus , definitur , attributum
effentiale & primarium, quo una species
ab alia diftinguitur ; sive quod refponde-
tur ad quaftionem fasstam , quale eft quid
effentialiter ? v. g. Si quaeratur, qualis sit
homo essentialiter ? respondetur , eum
esse rationalem, quae est disferentia, qua a
belluis specifice distinguitur. Nam i.mo
quaeri potest, quid fit homol & responde-
tur, quod sit animal, quod genus est tum
ipsi tum belluae commune. Deinde quae-
ri potest, quale fit animal ? & responde-
tur , rationale , quae est differentia , per
quam essentialiter a belluis distinguitur.
Disserentia specifica igitur duos habet
respe&us; unum ad genus, quod dividit,
alterum ad speciem , quam constituit.
Sie rationale & irrationale dividunt ani-
mal: tam rationale constituit hominem,
irrationale vero belluam. Linde differen-
tia specifica in Scholis dicitur divisiva ge-
neris , & constitutiva speciei» Hinc pa-
tet, quod Differentia addat aliquid gene*
ri sive positivum , sive negativum , ac di-
ci possit id, quo species genus superat;
nam rationale v.g. aliquid positivum addit
animali, estque id, quo homo animal su-
perat : Sed irrationale addit tantum ne-
gationem rationis in bellua; ita ut ani-
mal generatim non excludat rationem ,
sed bellua eam excludat; potest enim ani-
mal generatim esse vel rationale , vel ra-
tionis expers ; sed bellua est animal ra-
tione destitutum.
Observandum etiam,quod non sufficiat
semper unica differentia, ut una species
ab alia secernatur ; sed aliquando plures
congerenda: sint : Sic circulus dicitur
figura plana rotunda ', si enim tantum
figura rotunda diceretur, non diserepa-
ret a Sphaera , qua: etiam rotunda est;
at cum dicitur plana & rotunda , ab om-
nibus aliis figuris secernitur. In rebus
physicis multo plures adhibenda: sunt dif-
ferentia: , ut una species ab alia secerna-
tur ; e. g. Si quteratur , quid sit aurum 2
definiendum erit: Metallumgravisfimwn,
durisfimum, quod in fcorias reliquorum
metallorum more non facefsit, quod lapide
lydio poteft explorari, &~'c.
Proprium dicitur generatim attribu- 64
tum effentiale fecundarium, quod alicui
fpeciei vel omni , vel foli , vel omni
foli fimul, vel denique omni, foli, & fem-
per fimul, convenit.
Ex quo patet quadruplex assignari
posse Proprium speciei alicujus. i.mo
Quod soli alicui speciei convenit, non
omni; ut soli homini , inter entia sublu-
naria , convenit esse Medicum, non om-
ni. a. Quod omni speciei convenit,
non soli; ut omni homini convenit habe-
re duos pedes , non sbli, cum id etiam
avibus sit commune. 3. Quod omni &
sbli speciei convenit, sed non semper;
sic abtu sermocinari seu disserere omni &
soli homini convenit, non tamen semper,
sed aliquando duntaxat. 4. Denique,
quod convenit omni & soli alicui speciei
& semper; sic habere sermocinandi facul-
tatem
homo contentus sub animali est indivisibi-
lis in plures hominis species, adeoque
in plura ejusdem secum rationis , quod
est de vera ratione individui.
Resp.2. Nos illam speciei divisionem
in subaltevnam & insimam ad majorem
duntaxat eorum , qua: vulgo in Scholis
traduntur, notitiam retulisse , non quod
eam omnino agnoscamus; nam speciem
subalternam vere genus dicimus, neque
ullam, si proprie loqui velimus , aliam
spcciem admittimus, prseter eam, quce in
Scholis infima seu atoma dicitur, necnon
vera individua immediate sub se continet.
Difserentia generatim est id , quo
unum dissert ab alio. Discrimen autem
unius ab alio petitur , vel ab attributo
essentiali & primario , quod differentia
essentialis & specifica vocatur; vel ab at-
tributo essentiali quidem , sed secunda-
rio duntaxat, quod dicitur proprietas; vel
denique ab aliquo attributo accidentario,
quod accidens nuncupatur ; unde triplex
est differentiae ratio : effentialis nempe ,
propria, & accidentalis.
Disserentia effentialis & specifica, de
qua hic agimus , definitur , attributum
effentiale & primarium, quo una species
ab alia diftinguitur ; sive quod refponde-
tur ad quaftionem fasstam , quale eft quid
effentialiter ? v. g. Si quaeratur, qualis sit
homo essentialiter ? respondetur , eum
esse rationalem, quae est disferentia, qua a
belluis specifice distinguitur. Nam i.mo
quaeri potest, quid fit homol & responde-
tur, quod sit animal, quod genus est tum
ipsi tum belluae commune. Deinde quae-
ri potest, quale fit animal ? & responde-
tur , rationale , quae est differentia , per
quam essentialiter a belluis distinguitur.
Disserentia specifica igitur duos habet
respe&us; unum ad genus, quod dividit,
alterum ad speciem , quam constituit.
Sie rationale & irrationale dividunt ani-
mal: tam rationale constituit hominem,
irrationale vero belluam. Linde differen-
tia specifica in Scholis dicitur divisiva ge-
neris , & constitutiva speciei» Hinc pa-
tet, quod Differentia addat aliquid gene*
ri sive positivum , sive negativum , ac di-
ci possit id, quo species genus superat;
nam rationale v.g. aliquid positivum addit
animali, estque id, quo homo animal su-
perat : Sed irrationale addit tantum ne-
gationem rationis in bellua; ita ut ani-
mal generatim non excludat rationem ,
sed bellua eam excludat; potest enim ani-
mal generatim esse vel rationale , vel ra-
tionis expers ; sed bellua est animal ra-
tione destitutum.
Observandum etiam,quod non sufficiat
semper unica differentia, ut una species
ab alia secernatur ; sed aliquando plures
congerenda: sint : Sic circulus dicitur
figura plana rotunda ', si enim tantum
figura rotunda diceretur, non diserepa-
ret a Sphaera , qua: etiam rotunda est;
at cum dicitur plana & rotunda , ab om-
nibus aliis figuris secernitur. In rebus
physicis multo plures adhibenda: sunt dif-
ferentia: , ut una species ab alia secerna-
tur ; e. g. Si quteratur , quid sit aurum 2
definiendum erit: Metallumgravisfimwn,
durisfimum, quod in fcorias reliquorum
metallorum more non facefsit, quod lapide
lydio poteft explorari, &~'c.
Proprium dicitur generatim attribu- 64
tum effentiale fecundarium, quod alicui
fpeciei vel omni , vel foli , vel omni
foli fimul, vel denique omni, foli, & fem-
per fimul, convenit.
Ex quo patet quadruplex assignari
posse Proprium speciei alicujus. i.mo
Quod soli alicui speciei convenit, non
omni; ut soli homini , inter entia sublu-
naria , convenit esse Medicum, non om-
ni. a. Quod omni speciei convenit,
non soli; ut omni homini convenit habe-
re duos pedes , non sbli, cum id etiam
avibus sit commune. 3. Quod omni &
sbli speciei convenit, sed non semper;
sic abtu sermocinari seu disserere omni &
soli homini convenit, non tamen semper,
sed aliquando duntaxat. 4. Denique,
quod convenit omni & soli alicui speciei
& semper; sic habere sermocinandi facul-
tatem