DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.50148#0692
X X porpus,^
GEOMETRIAE ELEMENTARIS *>;
PARS I. s?
De Extenfis in longum, latum, & prosundum.
Caput Primum.
De Lineis, reEta, circulari, perpendi-
culari, obliqua, & parallela.
I
Definitiones.
Fig
i.
i. < <Ateries, seu corpus est, quod par-
JV£ tes habet inter se unitas; quid-
quid oculis fabjicitur corporeis,
hujus est natura?.
2. Pundum est materias portio tam
jarva& exigua Fig. i. A, ut quasi nullas
naberet partes, considerari, &indivisibi-
is concipi possit; rede igitur ad mentem
Euclidis dicimus : punssum eft, cujus pars
nulla eft.
3. Linea? definitio nominalis est, quod
sit longitudo latitudinis expers; realis au-
tem erit, si dicas, eam generari, dum pun-
stum A ex loco uno A in alium B ssuit.
Fig- Fig. 2. loca A, B dicuntur extrema lineas.
a’ 4. Linea reda est inter punda duo via
Fig, brevissima, quam pundum A. Fig. 2. se-
2. quitur, dum ex loco uno A direde in alium
B, nuspiam dessedens, movetur. Vel si
mavis eam concipere tanquam filum (ub-
tilissimum ab uno termino A ad alterum B
extensum, a vera lineae redae notione ima-
ginaria non aberrabis. Euclides nullam
dedit redae lineae definitionem, sed notio-
nem confusam, cuique familiarem, pluri-
bus duntaxat vocabulis enunciavit; nam
definiens illam, quod sit ea, quae ex a quo
interjacet inter sua extrema, dedit defini-
tionem, quae fucata, & ad speciem est
composita. Si enim terminos ex cequo in-
terjacete inter extrema intelligere vis, non
aliud in mente cogitas , quam lineam ut-
rinque terminatam esse redam; nullas ve-
ro habes notas, quas assignas interroganti,
unde agnoscas lineam esse redam, seu ex
sequo interjacere inter sua extrema, ut
pulcherrime advertit R. P. Steinmeyer S.J.
in Meth. Mathem. opere quidem exiguo,
sed plane aureo. Hic putat, quod adrea-
lem definitionem propius accedat notio,
si linea reda concipiatur esse linea, cujus
pars qucecunque eft toti fimilis ; num vero
illa ob vagam similitudinis rationem, Qua-
drato, in minora diviso. Fig. ayg. utpote
cujus pars quascunque, toti pariter similis
esse videtur, non seque conveniat, illis
discutiendum relinquo, quibus csiras est,
qutestiones tam inutiles perscrutari. Cer-
te lineas reda? notio tam simplex, & cui-
que obviaest, ut definitione nulla indigeat;
ni obscuris verborum phaleris ledori tene-
bras offendere malis, quam claritatem do-
drinae sedari.
f. Linea curva est, quas a via inter
punda duo brevissima dessedens per am-
bages incedit. Talem repraesentat Fig. j.
ABC. dico, reprassentat; quia revera linea
non est, quemadmodum omnes alite, esse
nequeunt; cum latitudinem habeant.
Linea porro dividitur in Physicam,
& Mathematicam ; hanc pertradavimus
hadenus, & illam Physicis considerandam
relinquimus; ne in alienam messem immit-
tere falcem videamur.
M definiti
da, linea
i imitantur, 1
is. Veritas
ana, qucd
iffli praebuit.
10. te i
febent commi
(m incurvanti
ta compreb
mlonjor, u
UK
Pc
, n. Postuhtr
ilitHinducen
it Ititerpunf
‘hotesi; co
Axi
Queunt.
7. Superficies est, qute generatur, si
linea AB. Fig.4. ex loco uno AB in alium
CD ssuit; sive dein illa, durante motu,
femper sit ejusdem, sive minoris Fig. s.
sive majoris Fig. 6. aut partim majoris, & F i-
partim minoris longitudinis. Fig.7. F-l'
Fis. ‘7«
GEOMETRIAE ELEMENTARIS *>;
PARS I. s?
De Extenfis in longum, latum, & prosundum.
Caput Primum.
De Lineis, reEta, circulari, perpendi-
culari, obliqua, & parallela.
I
Definitiones.
Fig
i.
i. < <Ateries, seu corpus est, quod par-
JV£ tes habet inter se unitas; quid-
quid oculis fabjicitur corporeis,
hujus est natura?.
2. Pundum est materias portio tam
jarva& exigua Fig. i. A, ut quasi nullas
naberet partes, considerari, &indivisibi-
is concipi possit; rede igitur ad mentem
Euclidis dicimus : punssum eft, cujus pars
nulla eft.
3. Linea? definitio nominalis est, quod
sit longitudo latitudinis expers; realis au-
tem erit, si dicas, eam generari, dum pun-
stum A ex loco uno A in alium B ssuit.
Fig- Fig. 2. loca A, B dicuntur extrema lineas.
a’ 4. Linea reda est inter punda duo via
Fig, brevissima, quam pundum A. Fig. 2. se-
2. quitur, dum ex loco uno A direde in alium
B, nuspiam dessedens, movetur. Vel si
mavis eam concipere tanquam filum (ub-
tilissimum ab uno termino A ad alterum B
extensum, a vera lineae redae notione ima-
ginaria non aberrabis. Euclides nullam
dedit redae lineae definitionem, sed notio-
nem confusam, cuique familiarem, pluri-
bus duntaxat vocabulis enunciavit; nam
definiens illam, quod sit ea, quae ex a quo
interjacet inter sua extrema, dedit defini-
tionem, quae fucata, & ad speciem est
composita. Si enim terminos ex cequo in-
terjacete inter extrema intelligere vis, non
aliud in mente cogitas , quam lineam ut-
rinque terminatam esse redam; nullas ve-
ro habes notas, quas assignas interroganti,
unde agnoscas lineam esse redam, seu ex
sequo interjacere inter sua extrema, ut
pulcherrime advertit R. P. Steinmeyer S.J.
in Meth. Mathem. opere quidem exiguo,
sed plane aureo. Hic putat, quod adrea-
lem definitionem propius accedat notio,
si linea reda concipiatur esse linea, cujus
pars qucecunque eft toti fimilis ; num vero
illa ob vagam similitudinis rationem, Qua-
drato, in minora diviso. Fig. ayg. utpote
cujus pars quascunque, toti pariter similis
esse videtur, non seque conveniat, illis
discutiendum relinquo, quibus csiras est,
qutestiones tam inutiles perscrutari. Cer-
te lineas reda? notio tam simplex, & cui-
que obviaest, ut definitione nulla indigeat;
ni obscuris verborum phaleris ledori tene-
bras offendere malis, quam claritatem do-
drinae sedari.
f. Linea curva est, quas a via inter
punda duo brevissima dessedens per am-
bages incedit. Talem repraesentat Fig. j.
ABC. dico, reprassentat; quia revera linea
non est, quemadmodum omnes alite, esse
nequeunt; cum latitudinem habeant.
Linea porro dividitur in Physicam,
& Mathematicam ; hanc pertradavimus
hadenus, & illam Physicis considerandam
relinquimus; ne in alienam messem immit-
tere falcem videamur.
M definiti
da, linea
i imitantur, 1
is. Veritas
ana, qucd
iffli praebuit.
10. te i
febent commi
(m incurvanti
ta compreb
mlonjor, u
UK
Pc
, n. Postuhtr
ilitHinducen
it Ititerpunf
‘hotesi; co
Axi
Queunt.
7. Superficies est, qute generatur, si
linea AB. Fig.4. ex loco uno AB in alium
CD ssuit; sive dein illa, durante motu,
femper sit ejusdem, sive minoris Fig. s.
sive majoris Fig. 6. aut partim majoris, & F i-
partim minoris longitudinis. Fig.7. F-l'
Fis. ‘7«