DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.50148#0233
Cap. I. De Methodo Analytica , feu Refohitioms & Inventionis. 91
n>
i
4$
lliljU
nitii
ct;J
ai
0K|
l)tt
£era Methodo , qua? Synthetica appella-
tur, ad illius expolitionem erit utendum.
Sed si ad absurdum quidpiam vel impost
sibile terminetur inquilitio , id etiam,
quod qua?situm est, absurdum vel imposi-
sibile erit Judicandum. En hujus rei exem-
plum :
10$ (a) Queritur v. g. in Scholis , an
fcientia, fides &c opinio simul consistere
possint in eadem mente de eadem re:
qux qusestio ut sblvatur , Juxta constitu-
tas Methodi Analytica? Leges, expenden-
dum est 1 -mo Quid tibi velint termini seu
nomina fidentia , sidei, & opinionis; ac
(fatim considerandum , fidentiam este co-
gnitionem certam & evidentem , quia
nempe argumentis seu motivis, ut loquun-
tur , vel mediis claris & firmis sustine-
tur : sidem vero obscuram este, quo-
niam solaDei rfevelantis audoritate, quse
claritatem non inducit, innititur : ac de-
mus mum opinionem incertam este , utpote
qua? ratione probabili duntaxat, qua pro-
inde dubium minime tollitur , suffulci-
M tur. 2. Videndum, an cognitio, quae &
ss® certa & evidens est, stare poslit cum co-
gnitione vel obscura vel incerta : & at-
A? tendenti manifestum erit , cognitionem,
ijeffisit qua» certa est & evidens, omnino a sere-
Mtst movere tum obscuritatem, quam non
lonisf amolitur fides; tum dubitandi rationem,
wK quam relinquit opinio : adeoque inferre
i) licebit , quod , etiamsi quis argumenta
seu teb seu motiva , aut media fidentia, fidei, &
ilie^ opinionis simul animo retinere poslit, ta-
jisti men solis sidentia argumentis tunc affici
jujsi! debeat, fidemcpxe. & opinionem ipsi fieri
jHiojt! omnino inutiles. Quod quidem Samari-
tanis olim accidisie videtur circa Chri-
is jjs stutnDominum, cum dicebant mulieri (b),
| Quia jam non propter loquelam tuam cre-
’ [dji dimus: ipsi enim audivimus, £/ ficimus,
quia hic eft vere Salvator mundi. Scien-
■nduni,1 --------
tia tamen non tollit fidei meritum circa
ea , qua: clare cognoscuntur, dummodo
quis sit ita affectus , ut iis, qua? per scicn-
tiam novit , assensum dare, propter so-
lam revelantis audoritatem , sit paratus,
si abessct fidentia ; prout iis, qua? clare
non novit, assentitur.
Duo autem sunt, non plura, qua: si-
mul fidentia, sidei-, & opinioni subjeda
este poliunt , scilicet existentia Dei , &
humana mentis immortalitas. Imo exi-
stentia Dei ad fidem proprie non perti-
net; cum cognitio existentia? Dei fidem
divinam antecedat : Quippe revelatis
credimus propter Dei Jam cogniti audo-
ritatem : aliunde ratio naturalis, dum-
modo ad ideas , quas habet, sit attenta,
non potest invide Deum ignorare. Hinc
est, quod legamus patrata quidem fuisie
miracula , ut de fidei nostrce mysteriis
convincerentur increduli ; non vero ut
Deus existere probaretur : siquidem to-
tius natura? curtus & administratio per-
petuum est miraculum , quod siipremum
rerum omnium Audorem ac Dominum
praedicat.
Simili modo, ubi proponitur qua?stio,2O7
An mens humana fit immortalis ? statim
termini quaestionis accurate perspici de-
bent, & quid sit mens , quid immortali-
tas , dispiciendum est. Cumque mentis
nomine intelligatur substantia quaedam
seu ens cogitationis particeps , quod a
corporis natura prorsus alienum est; inde
colligere licebit, mentem diversi plane or-
dinis a corpore este censendam ; adeoque
ab ipsb sblutam permanere, sicut corpus
sine ipsa superstes est. Hoc tamen discri-
men in iis erit statuendum, quod corpus,
utpote extensum, & ex partibus compo-
titum , corrumpi & mutari possit, novam-
que formam induere : cum mens , quae
simplex est , non tantum remaneat, sed
etiam
(a) Vid Exercit. Philosoph. Exercit 6. ex Log. n. 4^.
(b) Joann. 4. v. 42.
n>
i
4$
lliljU
nitii
ct;J
ai
0K|
l)tt
£era Methodo , qua? Synthetica appella-
tur, ad illius expolitionem erit utendum.
Sed si ad absurdum quidpiam vel impost
sibile terminetur inquilitio , id etiam,
quod qua?situm est, absurdum vel imposi-
sibile erit Judicandum. En hujus rei exem-
plum :
10$ (a) Queritur v. g. in Scholis , an
fcientia, fides &c opinio simul consistere
possint in eadem mente de eadem re:
qux qusestio ut sblvatur , Juxta constitu-
tas Methodi Analytica? Leges, expenden-
dum est 1 -mo Quid tibi velint termini seu
nomina fidentia , sidei, & opinionis; ac
(fatim considerandum , fidentiam este co-
gnitionem certam & evidentem , quia
nempe argumentis seu motivis, ut loquun-
tur , vel mediis claris & firmis sustine-
tur : sidem vero obscuram este, quo-
niam solaDei rfevelantis audoritate, quse
claritatem non inducit, innititur : ac de-
mus mum opinionem incertam este , utpote
qua? ratione probabili duntaxat, qua pro-
inde dubium minime tollitur , suffulci-
M tur. 2. Videndum, an cognitio, quae &
ss® certa & evidens est, stare poslit cum co-
gnitione vel obscura vel incerta : & at-
A? tendenti manifestum erit , cognitionem,
ijeffisit qua» certa est & evidens, omnino a sere-
Mtst movere tum obscuritatem, quam non
lonisf amolitur fides; tum dubitandi rationem,
wK quam relinquit opinio : adeoque inferre
i) licebit , quod , etiamsi quis argumenta
seu teb seu motiva , aut media fidentia, fidei, &
ilie^ opinionis simul animo retinere poslit, ta-
jisti men solis sidentia argumentis tunc affici
jujsi! debeat, fidemcpxe. & opinionem ipsi fieri
jHiojt! omnino inutiles. Quod quidem Samari-
tanis olim accidisie videtur circa Chri-
is jjs stutnDominum, cum dicebant mulieri (b),
| Quia jam non propter loquelam tuam cre-
’ [dji dimus: ipsi enim audivimus, £/ ficimus,
quia hic eft vere Salvator mundi. Scien-
■nduni,1 --------
tia tamen non tollit fidei meritum circa
ea , qua: clare cognoscuntur, dummodo
quis sit ita affectus , ut iis, qua? per scicn-
tiam novit , assensum dare, propter so-
lam revelantis audoritatem , sit paratus,
si abessct fidentia ; prout iis, qua? clare
non novit, assentitur.
Duo autem sunt, non plura, qua: si-
mul fidentia, sidei-, & opinioni subjeda
este poliunt , scilicet existentia Dei , &
humana mentis immortalitas. Imo exi-
stentia Dei ad fidem proprie non perti-
net; cum cognitio existentia? Dei fidem
divinam antecedat : Quippe revelatis
credimus propter Dei Jam cogniti audo-
ritatem : aliunde ratio naturalis, dum-
modo ad ideas , quas habet, sit attenta,
non potest invide Deum ignorare. Hinc
est, quod legamus patrata quidem fuisie
miracula , ut de fidei nostrce mysteriis
convincerentur increduli ; non vero ut
Deus existere probaretur : siquidem to-
tius natura? curtus & administratio per-
petuum est miraculum , quod siipremum
rerum omnium Audorem ac Dominum
praedicat.
Simili modo, ubi proponitur qua?stio,2O7
An mens humana fit immortalis ? statim
termini quaestionis accurate perspici de-
bent, & quid sit mens , quid immortali-
tas , dispiciendum est. Cumque mentis
nomine intelligatur substantia quaedam
seu ens cogitationis particeps , quod a
corporis natura prorsus alienum est; inde
colligere licebit, mentem diversi plane or-
dinis a corpore este censendam ; adeoque
ab ipsb sblutam permanere, sicut corpus
sine ipsa superstes est. Hoc tamen discri-
men in iis erit statuendum, quod corpus,
utpote extensum, & ex partibus compo-
titum , corrumpi & mutari possit, novam-
que formam induere : cum mens , quae
simplex est , non tantum remaneat, sed
etiam
(a) Vid Exercit. Philosoph. Exercit 6. ex Log. n. 4^.
(b) Joann. 4. v. 42.