DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Proïstorikoi synoikismoi en Attikē kai Aiginē
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14595#0112
197 ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ
τινών έν τω βράχω και δπών τινών ύπογαίων1, οί
πολλαχοΰ έπι των κλιτύων αύτοΰ έσπαρμένοι ογ-
κόλιθοι, οί μαρτυροΰντες τήν ΰπαρξιν τείχους φρου-
ρίου, πιθανώς αρχαιοτάτου. Ή θέσις όμως του
ου εΤνε τοιαύτη, ώστε, αναζητουμένου του συν-
οικισμού, ένεκα της άνακαλύψεως των τάφων έπι
της έναντι αύτοΰ κλιτύος, να μή δύνηταί τις ή
άδιστάκτως να τοποθετήση έκεϊ τοΰτον. 1 Ανάσκα-
ψα! ένεργούμεναι έπι της κορυφής του υψώματος
τούτου, ίσως ήθελον άποοείξει αληθή τήν ύπόθε-
σιν, άλλ' ήμεϊς, καίτοι έπαναλαβόντες τήν ερευ-
ναν (Πρακτ. 1894, σελ. 21), δεν ήουνήθημεν
ένεκα των ύετών νά έπιμείνωμεν εις τήν άνασκα-
φήν, έλλείψει οικήματος έν τοις πλησιοχώροις,
και άνεβάλομεν τήν έΕέτασιν οι άλλην περίοδον
εύκαιοοτέοαν.
ι 1
Ή άνακάλυψις του νεκροταφείου τών σπηλαιο-
ειδών τάφων ενταύθα, οφείλεται εις τήν τύ'/ην.
Καλλιεργουμένου του άγροΟ ύπο χωρικού τίνος,
κατοικοΰντος έν Μαρκοπούλω, έβυθίσθη εν τών σπη-
λαίων. Ό αγρότης εκ περιεργίας άνέσκαψεν έν μέ-
ρει τό σπήλαιον και εύρε τοία ή τέσσαρα α,ικρά
αγγεία,άτινα και έοωρήσατο τω κ. Παπαβασιλείου
(έν Μαρκοπούλω), εις τήν οϊκίαν του οποίου τυ-
χαίως ειδον ταύτα. Ελαβον δε τάς αναγκαίας πλη-
ροφορίας και διηυθύνθην μετά του άνασκάψαντος
τό σπήλαιον άγρότου εις το μέρος ένθα οί τάφοι.
Ή κλιτύς έδείκνυε πολλαχοΰ σημεία υπάρξεως
σπηλαίων καταβυθισθέντων. Βεβαίως δ1 είχε γείνει,
εις παλαιοτέρους δμως χρόνους, και ανασκαφή
πολλών τοιούτων, καθ' ό'σον εύρίσκοντο έπι του
έδάφους πλείστοι έσπαρμένοι λίθοι αργοί, προφα-
νώς μή έν τω άγρώ άνορυχθέντες, άλλα μετακομι-
σθέντες έκεϊσε, ό'πως χρησιμεύσωσιν εις εμφραξιν
τών στομίων τών σπηλαίων. Ιπήρχον δε καί έπι
τοΟ έδάφους πλείστα τεμάχια μυκηναίων άγγείων,
τών στιλπνών. Ή εύρεσις τών τάφων και ένεκα
της άνασκαλεύσεως του. έδάφους και κυρίως ένεκα
της σαθρότητος τοΰ βράχου (λίαν πωρώδους όντος)
καθίστατο λίαν δυσ/ερής. Και άνεκαλύψαμεν μεν
κατά τήν άνασκαφήν τά κατερριμμένα σπήλαια
1 Πρόχειρο; τι; έρευνα τούτων Οπ' έμ.οϋ γενομένη κατά τήν άνα-
σκαφήν τών τάφων, εϊ; ουδέν εληξεν ενεζα τοΰ ουσ·/_εροϋ; τη; έξερευ-
νηΌεω; τούτων. ΠιΟανώ; δμω; άνη'/.ουσιν αύται ε!; μεταγενεστε'ραν
οϊ/.ησιν τοΰ μέρου;.
ΕΝ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΓΙΝΗ 198
πολλών τάφων, δεν κατωρθώσαμεν ό'μως τήν έξ-
ερεύνησιν ή τριών μόνον, έν σχετικώς καλή' κατα-
στάσει διατηρουμένων. Ήσαν δέ τά σπήλαια τού-
των τετράγωνα (2 μ.Χ2 περίπου) υψος 21/., μέ-
τρων μετά στενής εισόδου πεφραγμένης διά λίθων
αργών. Τήν έξερεύνησιν ό'μως τών σπηλαίων τού-
των δεν ένηργήσαμεν διά τοΟ «δρόμου» τούτων,
αλλά δι' οπής κατά τήν στέγην αυτών, διότι, ώς
είπομεν, ό βράχος ήτο τοσούτον σαθρός, ώστε αί.
οοκιμαι αι γιγνομεναι προς ανευρεσιν των ορομων
τών σπηλαίων, κατεβύθιζον τήν όροφήν τούτων,
ό'που έτύγχανε νά ύπάρχωσι τοιαυται μήπω κατα-
βεβυθισμέναι. Τοιουτοτρόπως και τών τριών τού-
των σπηλαίων ή ανασκαφή έγένετο άνωθεν καί
επομένως αί λεπτομέρειαι ώς προς τήν θέσιν τών
νεκρών διέφευγον τήν παρατήρησιν ημών. Ήδυ-
νήθημεν μόνον νά σημειώσωμεν ό'τι καί έν τοις
τρισί τούτοις άνασκαφεΐσι σπηλαίοις ΰπήρχον πλεί-
ονες τοΰ ενός νεκροί. Έν τω πρώτω πάντως ουχί
ολιγώτεροι τών τριών (διότι έξήχθησαν τρεις κάτω
σιαγόνες), έν δέ τοις λοιποϊς άνά δύο τουλάχιστον.
Ευρήματα έν τω πρώτω τάφω έγένοντο τά έςής :
επτά μικρά άγγεϊα τοΰ μυκηναίου καλουμένου
τρόπου της νεωτέρας περιόδου, ων τήν άπεικόνισιν
δεν έθεωρήσαμεν άναγκαίαν, παραπέμποντες εις τό
ύπό ΚυΓΐ\\'αηΰ,1βΓ-ίΛ8θ1]θ]νβ γνωστόν σύγγραμμα
Μ^βη!8ο1ιβ να86η 102, 107,112,131,143,164,
ΧΙ^ΐν, 89, άτε τό σχήμα τούτοις όμοια, καί τε-
μάχια δύο άλλων άγγείων τοΰ σχήματος της Βίί-
§θ11<:αηη6 μετά τριών λίθινων διατρήτων «σφονδυ-
λίων » ώς κοινώς καλοΰσι τά συχνά έν τοις σπη-
λαιοειδέσι τάφοις ευρισκόμενα άντικείμενα ταΰτα,
άτινα καί ήμεΐς μετά τοΰ Τσούντα1 ώς κομβία
παραδεχόμεθα, διότι έκτος τοΰ καταλλήλου προς
τον σκοπον τοΰτον σχήματος αύτών, παρετηρή-
σαμεν έν διαφόροις τάφοις άναλογίαν τινά τούτων
πράς τους ένταφιασμένους νεκρούς,έξ ου προκύπτει
ό'τι άνά έν τουλάχιστον εφερεν έκαστος τών νεκρών.
'Εν τω δευτέρω τών άνασκαφέντων τάφων ευρο-
μεν τρία μεν άγγεϊα σώα (ΡυΓΐ\\'ϋη§1βΓ-1^δ8θΙιο1<Θ
ενθ. άνωτ. 100, 143, 164) καί συντρίμματα
τριών άλλων , μετά δύω λίθινων κομβίων. Ο-
μοίως καί έν τω τρίτω τάφω δεν εύρέθη ή εν
μόνον άγγεϊον σώον (Βϋ^βΙΚαπηβ) καί ικανά συν-
1 Μυχήναι καί Μυ/.ηναΐο; πολιτισμό;, σελ. 66.
λοφ
τινών έν τω βράχω και δπών τινών ύπογαίων1, οί
πολλαχοΰ έπι των κλιτύων αύτοΰ έσπαρμένοι ογ-
κόλιθοι, οί μαρτυροΰντες τήν ΰπαρξιν τείχους φρου-
ρίου, πιθανώς αρχαιοτάτου. Ή θέσις όμως του
ου εΤνε τοιαύτη, ώστε, αναζητουμένου του συν-
οικισμού, ένεκα της άνακαλύψεως των τάφων έπι
της έναντι αύτοΰ κλιτύος, να μή δύνηταί τις ή
άδιστάκτως να τοποθετήση έκεϊ τοΰτον. 1 Ανάσκα-
ψα! ένεργούμεναι έπι της κορυφής του υψώματος
τούτου, ίσως ήθελον άποοείξει αληθή τήν ύπόθε-
σιν, άλλ' ήμεϊς, καίτοι έπαναλαβόντες τήν ερευ-
ναν (Πρακτ. 1894, σελ. 21), δεν ήουνήθημεν
ένεκα των ύετών νά έπιμείνωμεν εις τήν άνασκα-
φήν, έλλείψει οικήματος έν τοις πλησιοχώροις,
και άνεβάλομεν τήν έΕέτασιν οι άλλην περίοδον
εύκαιοοτέοαν.
ι 1
Ή άνακάλυψις του νεκροταφείου τών σπηλαιο-
ειδών τάφων ενταύθα, οφείλεται εις τήν τύ'/ην.
Καλλιεργουμένου του άγροΟ ύπο χωρικού τίνος,
κατοικοΰντος έν Μαρκοπούλω, έβυθίσθη εν τών σπη-
λαίων. Ό αγρότης εκ περιεργίας άνέσκαψεν έν μέ-
ρει τό σπήλαιον και εύρε τοία ή τέσσαρα α,ικρά
αγγεία,άτινα και έοωρήσατο τω κ. Παπαβασιλείου
(έν Μαρκοπούλω), εις τήν οϊκίαν του οποίου τυ-
χαίως ειδον ταύτα. Ελαβον δε τάς αναγκαίας πλη-
ροφορίας και διηυθύνθην μετά του άνασκάψαντος
τό σπήλαιον άγρότου εις το μέρος ένθα οί τάφοι.
Ή κλιτύς έδείκνυε πολλαχοΰ σημεία υπάρξεως
σπηλαίων καταβυθισθέντων. Βεβαίως δ1 είχε γείνει,
εις παλαιοτέρους δμως χρόνους, και ανασκαφή
πολλών τοιούτων, καθ' ό'σον εύρίσκοντο έπι του
έδάφους πλείστοι έσπαρμένοι λίθοι αργοί, προφα-
νώς μή έν τω άγρώ άνορυχθέντες, άλλα μετακομι-
σθέντες έκεϊσε, ό'πως χρησιμεύσωσιν εις εμφραξιν
τών στομίων τών σπηλαίων. Ιπήρχον δε καί έπι
τοΟ έδάφους πλείστα τεμάχια μυκηναίων άγγείων,
τών στιλπνών. Ή εύρεσις τών τάφων και ένεκα
της άνασκαλεύσεως του. έδάφους και κυρίως ένεκα
της σαθρότητος τοΰ βράχου (λίαν πωρώδους όντος)
καθίστατο λίαν δυσ/ερής. Και άνεκαλύψαμεν μεν
κατά τήν άνασκαφήν τά κατερριμμένα σπήλαια
1 Πρόχειρο; τι; έρευνα τούτων Οπ' έμ.οϋ γενομένη κατά τήν άνα-
σκαφήν τών τάφων, εϊ; ουδέν εληξεν ενεζα τοΰ ουσ·/_εροϋ; τη; έξερευ-
νηΌεω; τούτων. ΠιΟανώ; δμω; άνη'/.ουσιν αύται ε!; μεταγενεστε'ραν
οϊ/.ησιν τοΰ μέρου;.
ΕΝ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΓΙΝΗ 198
πολλών τάφων, δεν κατωρθώσαμεν ό'μως τήν έξ-
ερεύνησιν ή τριών μόνον, έν σχετικώς καλή' κατα-
στάσει διατηρουμένων. Ήσαν δέ τά σπήλαια τού-
των τετράγωνα (2 μ.Χ2 περίπου) υψος 21/., μέ-
τρων μετά στενής εισόδου πεφραγμένης διά λίθων
αργών. Τήν έξερεύνησιν ό'μως τών σπηλαίων τού-
των δεν ένηργήσαμεν διά τοΟ «δρόμου» τούτων,
αλλά δι' οπής κατά τήν στέγην αυτών, διότι, ώς
είπομεν, ό βράχος ήτο τοσούτον σαθρός, ώστε αί.
οοκιμαι αι γιγνομεναι προς ανευρεσιν των ορομων
τών σπηλαίων, κατεβύθιζον τήν όροφήν τούτων,
ό'που έτύγχανε νά ύπάρχωσι τοιαυται μήπω κατα-
βεβυθισμέναι. Τοιουτοτρόπως και τών τριών τού-
των σπηλαίων ή ανασκαφή έγένετο άνωθεν καί
επομένως αί λεπτομέρειαι ώς προς τήν θέσιν τών
νεκρών διέφευγον τήν παρατήρησιν ημών. Ήδυ-
νήθημεν μόνον νά σημειώσωμεν ό'τι καί έν τοις
τρισί τούτοις άνασκαφεΐσι σπηλαίοις ΰπήρχον πλεί-
ονες τοΰ ενός νεκροί. Έν τω πρώτω πάντως ουχί
ολιγώτεροι τών τριών (διότι έξήχθησαν τρεις κάτω
σιαγόνες), έν δέ τοις λοιποϊς άνά δύο τουλάχιστον.
Ευρήματα έν τω πρώτω τάφω έγένοντο τά έςής :
επτά μικρά άγγεϊα τοΰ μυκηναίου καλουμένου
τρόπου της νεωτέρας περιόδου, ων τήν άπεικόνισιν
δεν έθεωρήσαμεν άναγκαίαν, παραπέμποντες εις τό
ύπό ΚυΓΐ\\'αηΰ,1βΓ-ίΛ8θ1]θ]νβ γνωστόν σύγγραμμα
Μ^βη!8ο1ιβ να86η 102, 107,112,131,143,164,
ΧΙ^ΐν, 89, άτε τό σχήμα τούτοις όμοια, καί τε-
μάχια δύο άλλων άγγείων τοΰ σχήματος της Βίί-
§θ11<:αηη6 μετά τριών λίθινων διατρήτων «σφονδυ-
λίων » ώς κοινώς καλοΰσι τά συχνά έν τοις σπη-
λαιοειδέσι τάφοις ευρισκόμενα άντικείμενα ταΰτα,
άτινα καί ήμεΐς μετά τοΰ Τσούντα1 ώς κομβία
παραδεχόμεθα, διότι έκτος τοΰ καταλλήλου προς
τον σκοπον τοΰτον σχήματος αύτών, παρετηρή-
σαμεν έν διαφόροις τάφοις άναλογίαν τινά τούτων
πράς τους ένταφιασμένους νεκρούς,έξ ου προκύπτει
ό'τι άνά έν τουλάχιστον εφερεν έκαστος τών νεκρών.
'Εν τω δευτέρω τών άνασκαφέντων τάφων ευρο-
μεν τρία μεν άγγεϊα σώα (ΡυΓΐ\\'ϋη§1βΓ-1^δ8θΙιο1<Θ
ενθ. άνωτ. 100, 143, 164) καί συντρίμματα
τριών άλλων , μετά δύω λίθινων κομβίων. Ο-
μοίως καί έν τω τρίτω τάφω δεν εύρέθη ή εν
μόνον άγγεϊον σώον (Βϋ^βΙΚαπηβ) καί ικανά συν-
1 Μυχήναι καί Μυ/.ηναΐο; πολιτισμό;, σελ. 66.
λοφ