DOI Artikel:
Perdrizet, Paul: Tethrippon Pēlinon
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14597#0039
ΤΕΘΡΙΠΠΟΝ ΠΗΛ1ΝΟΝ
ι
Τό έπι τοΟ φωτοτυπικοί) πίνακος άρ. 3 έκ δύο
όψεων έξαιρέτως άπεικονιζόμενον πήλινον άρμα
-εινε κτήμα του ΈθνικοΟ Μουσείου των Αθηνών
και προέρχεται έκ κατασχέσεως '. Έκ της ποιό-
τητος τοΟ πηλού αύτοΟ , τοΰ τρόπου της έργα-
σίας, του χρωματισμοί), και έξ αύτής έτι της
παραστάσεως δύναται τις ασφαλώς νά είκάση δτι
τοΟτο προέρχεται έκ των νεκροπόλεων της Τανά-
γρας2.
Ή διατήρησις τοΟ σπουδαίου τούτου και ώραίου
έργου είνε έξαίρετος" ούχϊ μόνον άρτιον έντελώς
εινε τούτο, άλλα και τοΟ χρωματισμοί) αύτου δια-
τηρούνται εισέτι ίχνη ίκανά, ώστε νά δύναται τις
άσφαλώς νά άναπαραστήση πώς ήτο τοΟτο αρχι-
κώς κεχρωματισμένον. Ή άνω έπιφάνεια της ως
βάσεως χρησιμευούσης ευρείας πλακός εινε έρυΟρά.
έπίσης δέ έρυΟρόν εινε και τό έξωτερικόν τοΟ δί-
φρου. Ό ρυμός εινε μέλας. Ή περιφέρεια τών
τροχών εινε κεκοσμημένη διά δύο έρυΟρών κύκλων
περικλειόντων μέλαν κόσμημα έκ στιγμών. Οί ζύ-
γιοι ίπποι εινε μέλανες, τών δύο δέ παρασείρων ό
μέν εινε έρυθρός, δ δέ έτερος κίτρινος. Ή χαίτη
δηλοΰται διά κυματοειδών γραμμών κίτρινου μέν
χρώματος έπι τοΟ έρυθροΟ ίππου και τών μελά-
νων, έρυθρου δέ έπι τοΟ κίτρινου. Περί τοΟ χρω-
ματισμού τών 6'πλων τών δύο πολεμιστών Οά δμι-
λήσωμεν έν τοις έπομένοις.
II
Το περί ού ή ημετέρα πραγματεία μνημείον
τοΌτο παρέχει ήμΐν λαμπράν τοΟ άρχαϊκοΟ πολε-
μικοΟ άρματος εικόνα, ήπερ δμοίαν δέν κατείχο-
1 Ευχαριστώ θερμώς τοις κκ. Καββαδία καί Στάη, διότι μο! προέ-
τειναν νά δημοσιεύσω τό μνημεΐον τούτο εν τη Άρχ. 'Εφημερίδι.
2 Εΰρετήριον τοΰ μουσ. 4082. Μέγιστον ΰψ. 0,21. Διαστάσεις της
βάσεως- μήκ. 0,22" πλάτ. 0,20· πάχ. 0,01. Ώς βλέπει τις έχ των
διαστάσεων , Γνα εχωμεν άχριδη ίδέαν τοΰ μεγέθους του μνημείου
πρέπει νά άναπαραστήσωμεν αύτό δυο φοράς μεγαλείτερον ή' δσον φαί-
νεται έν τοΤς άπειχονίσμασιν.
μεν μέχρι τούδε έν πηλώ 3. Ό,τι έκ πρώτης
όψεως κινεί την προσοχήν έν τω ήμετέρω άρματι
είνε τό πλάτος τοΟ δίφρου καί ή άναλόγως μικρά
άνύψωσις αύτοΟ ύπέρ τό έδαφος" άλλ' άμφότερα
ήσαν πράγματι αναγκαία, ίνα μή άνατρέπηται τό
άρμα ύπό τών άνακλονήσεων κατά τήν διά μέσου
τών πεδίων όρμήν έν περιπτώσει καταδιώξεως ή
φυγής. Διά τον αύτόν δέ πάντως λόγον καί οί τρο-
χοί τών πολεμικών αρμάτων, ά)€ καί έκ τοΟ προ-
κειμένου παραδείγματος δηλοΟται, τοσούτον άπεϊ-
χον τοΟ δίφρου
Οί τροχοί εινε τετράκνημοι" τούτο δέ παρατη-
ρείται καί έπί τών αρχαιοτάτων μνημείων, ίνα μό-
νον περί αυτών είπωμεν, οίον έπί τών μυκηναϊκών
στηλών καί έγγλύπτουν λίθων, καί έπί τών τοΟ
Δίπυλου αγγείων. Οί τροχοί τοΟ άρματος ημών
εινε προσκεκολλημένοι κάτωθεν έπί της βάσεως4.
Ή πλήμνη έξέχει ολίγον, δ δέ άξων είνε παχύς
καί στερεός" σημειωτέον δ' δτι ίκανώς έξέχει ούτος
της πλήμνης. Έπί τοΟ άξονος τούτου στηρίζεται
δ δίφρος, ορθογώνιος ων καί άφρακτος όπισθεν. Ή
άνοικτή πλευρά (πτέρνα) ύψοΟται έλάχιστα ύπέρ
τό έδαφος, ίνα ούτω καθίσταται εύχερής ή τε άνά-
βασις καί ή κατάβασις. Τά περιφράγματα τοΰ δί-
φρου είσί ταπεινά, μόλις έξικνούμενα μέχρι τών
γονάτων τών έν τω άρματι ισταμένων. Έπί τού-
των άλλως έπίκεινται ύψηλαί άντυγες , αϊ μέν
έμπροσθεν σχήματος ημικυκλίου πεπλατυσμένου,
αί δέ πλάγιαι ώς συνήθως, ήτοι σχηματίζουσαι
ύψηλόν έλλειψοειδή κρίκον, άφ' ού έκρατεϊτο δ θέ-
λων νά κατέλθη τοΟ άρματος ή νά άναβη εις αύτό.
Ή προσθία άντυξ έξικνεϊται εις τά μέσον περί-
που του σώματος τών έν τω άρματι ισταμένων.
Εκάστη δ' άντυξ εινε συνηνωμένη μετά τοΟ περι-
φράγματος κατά τό μέσον οι ίμάντος, ώς φαίνε-
3 Πήλινον άρμα έκ Κύπρου ΑγοΙι. ορ.ΜΪΙΙι., 1877, ρ. 107 (συλλ.
ΜΠΙοχίοζ); Ιίβηζβγ, Εβ8 ίί^υπηβδ βη Ιβιτβ οιιίΐο άιι πιυΐίΒΟ άα
ΕοΐίνΓΟ, ρΐ. Χ, 2.—Διάτά αρχαϊκά άρματα Οά άρκεσΟώμεν νά παρα-
πέμψωμεν εις τό ϋίοΙίοηηαΐΓβ άθ8 31ΐΙί(]υίΙ(58, αρθρ. ΟΐΙΓΠΙβ
(βββϋο).
■* Είνε κινητοί εις τά άνευ βάσεως πήλινα, δπως τά μικρόν Κυ-
πριακόν άρμα, τό Οπό Μ. ΗβΙΙΖβ^ δημοσιευθέν,η εις τούς ίππους τούς
άντί ποδών φέροντας τροχούς.
ι
Τό έπι τοΟ φωτοτυπικοί) πίνακος άρ. 3 έκ δύο
όψεων έξαιρέτως άπεικονιζόμενον πήλινον άρμα
-εινε κτήμα του ΈθνικοΟ Μουσείου των Αθηνών
και προέρχεται έκ κατασχέσεως '. Έκ της ποιό-
τητος τοΟ πηλού αύτοΟ , τοΰ τρόπου της έργα-
σίας, του χρωματισμοί), και έξ αύτής έτι της
παραστάσεως δύναται τις ασφαλώς νά είκάση δτι
τοΟτο προέρχεται έκ των νεκροπόλεων της Τανά-
γρας2.
Ή διατήρησις τοΟ σπουδαίου τούτου και ώραίου
έργου είνε έξαίρετος" ούχϊ μόνον άρτιον έντελώς
εινε τούτο, άλλα και τοΟ χρωματισμοί) αύτου δια-
τηρούνται εισέτι ίχνη ίκανά, ώστε νά δύναται τις
άσφαλώς νά άναπαραστήση πώς ήτο τοΟτο αρχι-
κώς κεχρωματισμένον. Ή άνω έπιφάνεια της ως
βάσεως χρησιμευούσης ευρείας πλακός εινε έρυΟρά.
έπίσης δέ έρυΟρόν εινε και τό έξωτερικόν τοΟ δί-
φρου. Ό ρυμός εινε μέλας. Ή περιφέρεια τών
τροχών εινε κεκοσμημένη διά δύο έρυΟρών κύκλων
περικλειόντων μέλαν κόσμημα έκ στιγμών. Οί ζύ-
γιοι ίπποι εινε μέλανες, τών δύο δέ παρασείρων ό
μέν εινε έρυθρός, δ δέ έτερος κίτρινος. Ή χαίτη
δηλοΰται διά κυματοειδών γραμμών κίτρινου μέν
χρώματος έπι τοΟ έρυθροΟ ίππου και τών μελά-
νων, έρυθρου δέ έπι τοΟ κίτρινου. Περί τοΟ χρω-
ματισμού τών 6'πλων τών δύο πολεμιστών Οά δμι-
λήσωμεν έν τοις έπομένοις.
II
Το περί ού ή ημετέρα πραγματεία μνημείον
τοΌτο παρέχει ήμΐν λαμπράν τοΟ άρχαϊκοΟ πολε-
μικοΟ άρματος εικόνα, ήπερ δμοίαν δέν κατείχο-
1 Ευχαριστώ θερμώς τοις κκ. Καββαδία καί Στάη, διότι μο! προέ-
τειναν νά δημοσιεύσω τό μνημεΐον τούτο εν τη Άρχ. 'Εφημερίδι.
2 Εΰρετήριον τοΰ μουσ. 4082. Μέγιστον ΰψ. 0,21. Διαστάσεις της
βάσεως- μήκ. 0,22" πλάτ. 0,20· πάχ. 0,01. Ώς βλέπει τις έχ των
διαστάσεων , Γνα εχωμεν άχριδη ίδέαν τοΰ μεγέθους του μνημείου
πρέπει νά άναπαραστήσωμεν αύτό δυο φοράς μεγαλείτερον ή' δσον φαί-
νεται έν τοΤς άπειχονίσμασιν.
μεν μέχρι τούδε έν πηλώ 3. Ό,τι έκ πρώτης
όψεως κινεί την προσοχήν έν τω ήμετέρω άρματι
είνε τό πλάτος τοΟ δίφρου καί ή άναλόγως μικρά
άνύψωσις αύτοΟ ύπέρ τό έδαφος" άλλ' άμφότερα
ήσαν πράγματι αναγκαία, ίνα μή άνατρέπηται τό
άρμα ύπό τών άνακλονήσεων κατά τήν διά μέσου
τών πεδίων όρμήν έν περιπτώσει καταδιώξεως ή
φυγής. Διά τον αύτόν δέ πάντως λόγον καί οί τρο-
χοί τών πολεμικών αρμάτων, ά)€ καί έκ τοΟ προ-
κειμένου παραδείγματος δηλοΟται, τοσούτον άπεϊ-
χον τοΟ δίφρου
Οί τροχοί εινε τετράκνημοι" τούτο δέ παρατη-
ρείται καί έπί τών αρχαιοτάτων μνημείων, ίνα μό-
νον περί αυτών είπωμεν, οίον έπί τών μυκηναϊκών
στηλών καί έγγλύπτουν λίθων, καί έπί τών τοΟ
Δίπυλου αγγείων. Οί τροχοί τοΟ άρματος ημών
εινε προσκεκολλημένοι κάτωθεν έπί της βάσεως4.
Ή πλήμνη έξέχει ολίγον, δ δέ άξων είνε παχύς
καί στερεός" σημειωτέον δ' δτι ίκανώς έξέχει ούτος
της πλήμνης. Έπί τοΟ άξονος τούτου στηρίζεται
δ δίφρος, ορθογώνιος ων καί άφρακτος όπισθεν. Ή
άνοικτή πλευρά (πτέρνα) ύψοΟται έλάχιστα ύπέρ
τό έδαφος, ίνα ούτω καθίσταται εύχερής ή τε άνά-
βασις καί ή κατάβασις. Τά περιφράγματα τοΰ δί-
φρου είσί ταπεινά, μόλις έξικνούμενα μέχρι τών
γονάτων τών έν τω άρματι ισταμένων. Έπί τού-
των άλλως έπίκεινται ύψηλαί άντυγες , αϊ μέν
έμπροσθεν σχήματος ημικυκλίου πεπλατυσμένου,
αί δέ πλάγιαι ώς συνήθως, ήτοι σχηματίζουσαι
ύψηλόν έλλειψοειδή κρίκον, άφ' ού έκρατεϊτο δ θέ-
λων νά κατέλθη τοΟ άρματος ή νά άναβη εις αύτό.
Ή προσθία άντυξ έξικνεϊται εις τά μέσον περί-
που του σώματος τών έν τω άρματι ισταμένων.
Εκάστη δ' άντυξ εινε συνηνωμένη μετά τοΟ περι-
φράγματος κατά τό μέσον οι ίμάντος, ώς φαίνε-
3 Πήλινον άρμα έκ Κύπρου ΑγοΙι. ορ.ΜΪΙΙι., 1877, ρ. 107 (συλλ.
ΜΠΙοχίοζ); Ιίβηζβγ, Εβ8 ίί^υπηβδ βη Ιβιτβ οιιίΐο άιι πιυΐίΒΟ άα
ΕοΐίνΓΟ, ρΐ. Χ, 2.—Διάτά αρχαϊκά άρματα Οά άρκεσΟώμεν νά παρα-
πέμψωμεν εις τό ϋίοΙίοηηαΐΓβ άθ8 31ΐΙί(]υίΙ(58, αρθρ. ΟΐΙΓΠΙβ
(βββϋο).
■* Είνε κινητοί εις τά άνευ βάσεως πήλινα, δπως τά μικρόν Κυ-
πριακόν άρμα, τό Οπό Μ. ΗβΙΙΖβ^ δημοσιευθέν,η εις τούς ίππους τούς
άντί ποδών φέροντας τροχούς.