Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1896)

ΠΗΛΙΝΑ ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ1

Οί παλαιότεροι Έλληνες συγγραφείς αρχόμενοι
άφ' "Ομήρου συ/νάκις ποιούνται μνείαν της άρτο-
ποιητικής. Εκ των σχετικών τούτων χωρίων και
έκ παρατηρήσεων νεωτέρων συγγραφέων περισω-
Οεισών ήμϊν κυρίως παρ' Άθηναίω 2 δυνάμεθα νά
έ'χωμεν ακριβή εικόνα τοΟ τρόπου, καΟ' όν παρε-
σκευάζετο δ άρτος παρά τοις άρχαίοις Ελλησιν.

Έκ μνημείων, μόνον διά των παραστάσεων ρω-
μαϊκών τίνων σαρκοφάγων 3 ή έν γένει πολλώ νεω-
τέρων καλλιτεχνημάτων έδιδασκόμεθα τά περ'ι την
άρτοποιίαν, έκ παλαιοτέρων δε χρόνων μόνον σπο-
ραδικαί τίνες παραστάσεις4 μοναδικών σκηνών της
παρασκευής τοΟ άρτου εχουσι γείνη μέχρι τοθδε
γνωσταί. Διά τοΰτο δεν εινε ποσώς άκαιρος ή δη-
μοσίευσις πηλίνων τινών τοΟ ημετέρου έθν. μου-
σείου πληρούντων ίκανοποιητικώτατα την μέχρι
τοθδε ελλειψιν παλαιών παραστάσεων της άρτο-
ποιητικής.

Εινε ταύτα τά έπί τών πινάκων II5 και 12
απεικονιζόμενα.Έκ τούτων τά έπί του πίνακος 11
εινε αρχαϊκά, νεώτερα δέ τούτων άλλ' ουχί ύστε-
ρώτερα τών άρχών του ε' αιώνος τά λοιπά.

Περί της προελεύσεως τούτων άσφαλώς γνωρί-
ζομεν μόνον, δτι τά ύπό τους αρ. 3 και 4, εύρέθησαν
έν τάφοις δι' ανασκαφών της Γεν.Έφ. ένεργηθει-
σών ύπό Κορομάντζου έν Έρετρία και Τανάγρα
τω 1888, περι δέ του ύπ' αρ. 2 χειρόγραφος ση-
μείωσις τοϋ ευρετηρίου της Αρχ. Ετ. λέγει δτι
ήγοράσΟη παρά Παλαιολόγου και δτι εύρέθη έν
'Αττική, δμοίως δέ και περι τοΟ άρ. 5, δτι προέρ-
χεται έκ Χαλκίδος.

ΜεΟ' δλας δμως τάς έλλιπεϊς ταύτας πληροφο-
ρίας δέν εχομεν άνάγκην μακρών λόγων, όπως κα·

4 Πρβλ. Βΐϋΐϊΐηβπ Τβοΐιηοΐοβϊβ υηά Τβπηίηοΐο^ίβ άβτ Οβ-
ννβΓ&β ιιηά ΚίίηϋΙβ 1)6ΐ ΟπβοΙιβη υηά ΚοιτιβΓη I, 1-88.

2 Κυρίως Γ, 196 χε.

3 Πρβλ. ΒΙαηιηβΓ ε. ά. σελ. 42 χΙ.

* Πρβλ. ΓυΓίΛναη^ΙβΓ: 8;ιπιη,ι1ιιη£ 8α1>ουΓθ1Γ 13, σημ. 5,
Ηβιιζβ^: Ρϊ^ιΐΓΪηβδ άβ ΙιΟυτΓβ ρΐ. 39.

5 Ό πίνας" 11 Ισχεδιάσθη Οπό ΟίΠϊβΓΟΠ.

ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1896

ταστήσωμεν πιστευτόν, ό'τι άπαντα προέρχονται
έκ τάφων ή καλή τούτων διατήρησις, ή εΰρεσις
δμοιοειόών μόνον έν τάφοις κα'ι ή άγορά αυτών
παρ' αρχαιοκαπήλων, οίτινες τά έμπορεύματά των
σχεδόν αποκλειστικώς έκ λαθραίας άνασκαφής τά-
φων προμηθεύονται, εινε λόγοι δικαιοΟντες ήμας
νά παραδεχΟώμεν ώς άπολύτως βεβαίαν τήν έκ
τάφων προέλευσιν τών ημετέρων πηλίνων. Άνή-
κουσι δέ ταύτα εις τήν κατηγορίαν τών έν Τανά-
γρα ώς έπί τό πλείστον ευρισκομένων μετά μεγί-
στης άφελείας εικόνας ανθρώπων εις βιωτικάς έρ-
γασίας άσχολουμένων παριστώντων ειδωλίων1.

Τά αρχαιότερα τούτων εινε, όπως είπομεν, τά
ύπό τους άρ. 1 και 2, έπι τοΟ πίνακος 11 άναπα-
ριστώμενα, εινε δέ ταύτα σπουδαιότατα, διότι πα-
ρουσιάζουσιν ήμΐν έν μικρογραφία δλόκληρα αρτο-
ποιεία, έν ω χρόνω έκτελουνται έν αύτοΐς αί διά-
φοροι έργασίαι.

Και τά δύο παριστάνουσι τάς διαφόρους σκηνάς
κυκλικώς διατεθειμένας έπι μικράς λεπτής πλινθί-
δος χρησιμευούσης ώς βάσεως, ήτις έ'χει κοπη εις
τρόπον, ώστε τά άκρα αυτής νά άκολουΟώσι το
έξωτερικόν περίγραμμα τών έπ' αύτής στηριζομέ-
νων άντικειμένων.

Επί τοϋ άρ. 22 παρίσταται δ ίπνός3 άρι-
στερά, έπί κενοΰ βάθρου τετραγώνου άνοικτοΰ
τήν δεξ. πλευράν, σχήματος ήμίσεως έλλειψοει-
δοΟς θόλου εχων εύρύ στόμιον καταλαμβάνον
δλην τήν πρόσοψιν. Εντός τοΟ ΊπνοΟ άκριβώς
είς τό τέλος αύτοΰ φαίνεται μικρά έπιμήκης οπή
έκτεινομένη καθ' δλον τό προς τοΰτο τό μέρος πλά-
τος τοΟ ίπνοΟ, έπί τοΟ έσωτέρου άκρου της οποίας
στηρίζεται στενή πλάξ τοΟ μήκους της οπής κα-

* ΙΙ&αιαγ ε. ά.

2 ΜαιϊΙια: ΟαΙα1ο§ιΐ6 <1β8 Ρϊ^ιΐΓΪηββ άβ Ια 800. αΓοΙι. <ΓΑ-
Ιΐι&ηβδ Ν° 39. Εΰρεττίριον Γεν.Έφ. 4431. Μέγ. μηχ. πλίνθ.0,145,
μέγ. πλ. 0,10.

3 "Υψ. μετά του βάθρου 0,043, βάθ. ΐπν. 0,04, πλ. έμπροσθεν
0,048, πλ. εις τό βάθος του ϊπνοΰ 0,035, ύ'ψ. στομ. 0,028, ΰψος
ανοίγματος βάθρου 0,015.

14