DOI Artikel:
Farmakovskij, Boris Vladimirovič: Kephalē ephēbou ek tou en Athēnais ethnikou mouseiou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14597#0044
67
ΚΕΦΑΛΗ ΕΦΗΒΟΥ ΕΚ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
68
νετο κατά τι προς τά άνω. Τέλος 6 δεξιάς κανθάς
του δεξιοΟ οφθαλμού εινε μάλλον άνεωγμένος ή
ό αριστερός, δθεν τά βλέμματα τοϋ αγάλμα-
τος δεν διηυθύνοντο μόνον προς τά άνω , άλλά
κατά τι καϊ προς δεξιάν. Κατά τούτον τον τρόπον
άνευρίσκομεν ύποτύπωσιν συγγενή προς το Οπό
Μαχ. Μίΐ^βΓ (^ΙιιΊιαοΙι 1893, πίν. IV) δημοσιευ-
θέν άγαλμα, όμοίαν δε τη έπί άγγείου είκόνι έν
1ύιν\>. I σελ. 12. Πρβλ. ΑίΗβη ΜΗΛ. 1883
πίν. IV.
Τήν κατάστασιν, έν η διατηρείται ή περί ής
πρόκειται κεφαλή τοΟ Εθνικού μουσείου, δέν δύ-
ναται τις νά άποκαλέση πολύ εύχάριστον. Ελλεί-
πει παρά τη κεφαλή ταύτη άπαν τό κατώτερον ή-
μισυ της ρινός , τό όποιον προφανώς ήτο πεποιη-
μένον έξ ιδίου τεμαχιδίου μαρμάρου, πράγμα τοΟ
οποίου δέν έ'χομεν ολίγα τά ανάλογα έν τη άρχαία
τέχνη. Πρβλ. Καββαδίου, Γλυπτά άριθ 29, 67,
περι δε τοΟ λεγομένου Θησέως του αετώματος τοΟ
Παρθενώνος πρβλ. ΟνβιΊ)6θΙ<, ΒβΡ. <1. δαοΗδ. Οβ8.
<]. ννίδδβηδοΐι. 1890 σελ. 44. Προς τούτοις έλλεί-
πουσιν οί βολβοί τών οφθαλμών, οίτινες ήσαν πε-
ποιημένοι έξ άλλοίου ύλικου" ή δε χρήσις αύτη
άλλοίου ύλικου πράς άνάπλασιν τών βολβών τών
οφθαλμών και τών κορών αύτών , προελθουσα έκ
της πολυχρωμίας τών αγαλμάτων, άπαντα συ-
χνότατα και κατά διαφόρους περιόδους της τέ-
χνης. Πρβλ. (ϋοηζβ, 8ίΐζαη§8ΐ)βΓ. (1. ΒβιΊ. Α1ία<1.
1892 I σελ. 49. Ίχνη χρωματισμού έν τη περί
ής πρόκειται κεφαλή παρατηρούνται ιδίως κατά τά
βλέφαρα, σαφέστατα δε δύναται τις νά ίδη ότι οί
έσωτερικοί κανθοί τών οφθαλμών έφερον χρωματι-
σμόν.Ή περιοχή λοιπόν τών οφθαλμών ήτο άλλως
ή νΟν. Ή άπόστασις τών οφθαλμών ήτο άναμφιβό-
λως, ώς φαίνεται έν τω πρωτοτύπω, ίση προς τό
μήκος αύτών. Τούς έσωτερικούς κανθούς δύναται
τις νά διακρίνη κάλλιστα και έν τη φωτογραφία.
ΈξακολουθοΟντες ήδη τήν έξέτασιν της καταστά-
σεως, έν ή περιήλθεν εις ήμας ή έν τφ Έθνικφ
μουσείω κεφαλή, παρατηροΰμεν ό'τι ή δεξιά πλευ-
ρά αύτής (ους, κόμη, έν μέρει δέ και ή παρειά)
και ή κορυφή εινε λίαν βεβλαμμένα, διότι αύτόθι
τό ύδωρ άπέτριψεν ολοσχερώς τήν άρχαίαν έπι-
δερμίδα. Βεβλαμμένη προς τούτοις εινε ή δεξιά
πλευρά της γένυος, τό δεξιόν τοΟ διασωθέντος μέ-
ρους του λαιμοΟ, και αύται αί οφρύες (ιδίως ή ά-
ριστερά). Και όλόκληρος ή κεφαλή εινε κατά τι
προσβεβλημένη ύπό της ατμοσφαίρας, καίτοι άπαν
τό άριστερόν μέρος αύτής διέσωσε τήν άρχαίαν
έπιδερμίδα.
Μεταβαίνομεν ήδη εις τήν λεπτομερή έξέτασιν
της διαπλάσεως της κεφαλής, τουτέστι της τεχνο-
τροπίας αύτής.
Ή τε όλη κεφαλή και τό πρόσωπον κατ' ιδίαν
δρώμενα κατ' ένώπιον άποτελοΟσιν άνισομερές ωο-
ειδές σχήμα- το μέγιστον πλάτος της κεφαλής κεί-
ται όπισθεν τών ώτων , τά δέ μέγιστον πλάτος τοΟ
προσώπου παρά τά μήλα τών παρειών. Τό άνω
μέρος της κεφαλής δεικνύει έν τή περιμέτρω αύτοΟ
άρκετά πλατύ και βαθμηδόν πράς τά άνω στενευό-
μενον τόξον, ένώ τό τόξον τοΟ κατωτέρου μέρους
αύτής εινε πολύ στενώτερον ή δέ στένευσις αύτοΟ
άρχεται πλησιέστερον τών πλατυτάτων σημείων
της κεφαλής. Τά πρόσωπον, όπερ παρά τά μήλα
τών παρειών προπίπτει κατά τι, στενεύεται έπειτα
τάχιστα πράς τά κάτω, καίτοι δέν δεικνύει ούτω
στενήν τήν γένυν ώς αί έν Μονάχω και έν Φλωρεντία
κεφαλαι άθλητών τούναντίον δέ ύπεράνω τών μή-
λων τών παρειών ή περιφέρεια του" προσώπου μετά
μικράν κοίλανσιν παρά τούς άφθαλμούς άποτελεϊ
σχεδόν κανονικόν ήμικύκλιον. Ένώ ή μέν κεφαλή
του Αρμοδίου τοΟ έν Νεαπόλει συμπλέγματος
(Οο11ί§ηοη, ΗϊβΙοϊγθ άβ Ια δοαίρΐ. §ι\ I είκ. 189)
και αί Μυρώνειοι κεφαλαι τοΟ Δισκοβόλου (αύτόθι
πίν. XI), τών αθλητών τοΰ Ραίαζζο Βίοο&Γάϊ και
του Ιηοβ Βΐϋηάβΐΐ ΗαΙΙ άπολήγουσιν άνω ε'ις τόξον
πλατύτερον και όλιγώτερον στενευόμενον πράς τά
άνω,κάτωθι δέ δέν εχουσι τόσον στενήν τήν γένυν,
άλλαι κεφαλαι ώς ή έκ Περίνθου (ΑΐΙιβη ΜίΐΐΗ.
XVI 1891 πίν. IV), ό λεγόμενος Απόλλων έπί τοΟ
Όμφαλοΰ1, ή τοΟ λεγομένου Διομήδους (ΡατΙ-
λνάη^ΙβΓ, Αΐΐαδ, πίν. XIII. XIV) και ή έν Βονω-
νία κεφαλή 2 (αύτόθι πίν. III) δεικνύουσι κατ'ένώ-
πιον περίγραμμα όμοιον τή έν τω Έθνικώ μου-
1 Ή χαλλίστη τών μέχρι τοΰ νυν γνωστών άναπαράστασις αΰτοΰ
έν ΜοηυηπθηΙδ βΐ πιβπιοίΓβδ άο ΓΑοειιΙβππβ. ΡοηάαΙίοη Ε.
ΡϊοΙ. I πίν. VIII-IX).
2 "Οτι η χίφαλή αϋτη εινε της Λημνίας Άθηνα; τοϋ Φειδίου εινε
άμφίβολον. Πρβλ. ,Ι&πιοΙ έν ΜοηιιπιβηΙ,κ ριιΐιΐίόβ ραΓ Γαβ-
βοοίαΐϊοη ροιίΓ ΓθηοοϋΓ&^επιβηΙ άβκ όΐυάββ §Γβοφΐβδ βη ΓΓαηοβ
1895 σελ. 23 έξ. χαί έν Κβναβ ΕΓοΙιέοΙ. 1895 XXVII σελ. 7 εξ.
ΚΕΦΑΛΗ ΕΦΗΒΟΥ ΕΚ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
68
νετο κατά τι προς τά άνω. Τέλος 6 δεξιάς κανθάς
του δεξιοΟ οφθαλμού εινε μάλλον άνεωγμένος ή
ό αριστερός, δθεν τά βλέμματα τοϋ αγάλμα-
τος δεν διηυθύνοντο μόνον προς τά άνω , άλλά
κατά τι καϊ προς δεξιάν. Κατά τούτον τον τρόπον
άνευρίσκομεν ύποτύπωσιν συγγενή προς το Οπό
Μαχ. Μίΐ^βΓ (^ΙιιΊιαοΙι 1893, πίν. IV) δημοσιευ-
θέν άγαλμα, όμοίαν δε τη έπί άγγείου είκόνι έν
1ύιν\>. I σελ. 12. Πρβλ. ΑίΗβη ΜΗΛ. 1883
πίν. IV.
Τήν κατάστασιν, έν η διατηρείται ή περί ής
πρόκειται κεφαλή τοΟ Εθνικού μουσείου, δέν δύ-
ναται τις νά άποκαλέση πολύ εύχάριστον. Ελλεί-
πει παρά τη κεφαλή ταύτη άπαν τό κατώτερον ή-
μισυ της ρινός , τό όποιον προφανώς ήτο πεποιη-
μένον έξ ιδίου τεμαχιδίου μαρμάρου, πράγμα τοΟ
οποίου δέν έ'χομεν ολίγα τά ανάλογα έν τη άρχαία
τέχνη. Πρβλ. Καββαδίου, Γλυπτά άριθ 29, 67,
περι δε τοΟ λεγομένου Θησέως του αετώματος τοΟ
Παρθενώνος πρβλ. ΟνβιΊ)6θΙ<, ΒβΡ. <1. δαοΗδ. Οβ8.
<]. ννίδδβηδοΐι. 1890 σελ. 44. Προς τούτοις έλλεί-
πουσιν οί βολβοί τών οφθαλμών, οίτινες ήσαν πε-
ποιημένοι έξ άλλοίου ύλικου" ή δε χρήσις αύτη
άλλοίου ύλικου πράς άνάπλασιν τών βολβών τών
οφθαλμών και τών κορών αύτών , προελθουσα έκ
της πολυχρωμίας τών αγαλμάτων, άπαντα συ-
χνότατα και κατά διαφόρους περιόδους της τέ-
χνης. Πρβλ. (ϋοηζβ, 8ίΐζαη§8ΐ)βΓ. (1. ΒβιΊ. Α1ία<1.
1892 I σελ. 49. Ίχνη χρωματισμού έν τη περί
ής πρόκειται κεφαλή παρατηρούνται ιδίως κατά τά
βλέφαρα, σαφέστατα δε δύναται τις νά ίδη ότι οί
έσωτερικοί κανθοί τών οφθαλμών έφερον χρωματι-
σμόν.Ή περιοχή λοιπόν τών οφθαλμών ήτο άλλως
ή νΟν. Ή άπόστασις τών οφθαλμών ήτο άναμφιβό-
λως, ώς φαίνεται έν τω πρωτοτύπω, ίση προς τό
μήκος αύτών. Τούς έσωτερικούς κανθούς δύναται
τις νά διακρίνη κάλλιστα και έν τη φωτογραφία.
ΈξακολουθοΟντες ήδη τήν έξέτασιν της καταστά-
σεως, έν ή περιήλθεν εις ήμας ή έν τφ Έθνικφ
μουσείω κεφαλή, παρατηροΰμεν ό'τι ή δεξιά πλευ-
ρά αύτής (ους, κόμη, έν μέρει δέ και ή παρειά)
και ή κορυφή εινε λίαν βεβλαμμένα, διότι αύτόθι
τό ύδωρ άπέτριψεν ολοσχερώς τήν άρχαίαν έπι-
δερμίδα. Βεβλαμμένη προς τούτοις εινε ή δεξιά
πλευρά της γένυος, τό δεξιόν τοΟ διασωθέντος μέ-
ρους του λαιμοΟ, και αύται αί οφρύες (ιδίως ή ά-
ριστερά). Και όλόκληρος ή κεφαλή εινε κατά τι
προσβεβλημένη ύπό της ατμοσφαίρας, καίτοι άπαν
τό άριστερόν μέρος αύτής διέσωσε τήν άρχαίαν
έπιδερμίδα.
Μεταβαίνομεν ήδη εις τήν λεπτομερή έξέτασιν
της διαπλάσεως της κεφαλής, τουτέστι της τεχνο-
τροπίας αύτής.
Ή τε όλη κεφαλή και τό πρόσωπον κατ' ιδίαν
δρώμενα κατ' ένώπιον άποτελοΟσιν άνισομερές ωο-
ειδές σχήμα- το μέγιστον πλάτος της κεφαλής κεί-
ται όπισθεν τών ώτων , τά δέ μέγιστον πλάτος τοΟ
προσώπου παρά τά μήλα τών παρειών. Τό άνω
μέρος της κεφαλής δεικνύει έν τή περιμέτρω αύτοΟ
άρκετά πλατύ και βαθμηδόν πράς τά άνω στενευό-
μενον τόξον, ένώ τό τόξον τοΟ κατωτέρου μέρους
αύτής εινε πολύ στενώτερον ή δέ στένευσις αύτοΟ
άρχεται πλησιέστερον τών πλατυτάτων σημείων
της κεφαλής. Τά πρόσωπον, όπερ παρά τά μήλα
τών παρειών προπίπτει κατά τι, στενεύεται έπειτα
τάχιστα πράς τά κάτω, καίτοι δέν δεικνύει ούτω
στενήν τήν γένυν ώς αί έν Μονάχω και έν Φλωρεντία
κεφαλαι άθλητών τούναντίον δέ ύπεράνω τών μή-
λων τών παρειών ή περιφέρεια του" προσώπου μετά
μικράν κοίλανσιν παρά τούς άφθαλμούς άποτελεϊ
σχεδόν κανονικόν ήμικύκλιον. Ένώ ή μέν κεφαλή
του Αρμοδίου τοΟ έν Νεαπόλει συμπλέγματος
(Οο11ί§ηοη, ΗϊβΙοϊγθ άβ Ια δοαίρΐ. §ι\ I είκ. 189)
και αί Μυρώνειοι κεφαλαι τοΟ Δισκοβόλου (αύτόθι
πίν. XI), τών αθλητών τοΰ Ραίαζζο Βίοο&Γάϊ και
του Ιηοβ Βΐϋηάβΐΐ ΗαΙΙ άπολήγουσιν άνω ε'ις τόξον
πλατύτερον και όλιγώτερον στενευόμενον πράς τά
άνω,κάτωθι δέ δέν εχουσι τόσον στενήν τήν γένυν,
άλλαι κεφαλαι ώς ή έκ Περίνθου (ΑΐΙιβη ΜίΐΐΗ.
XVI 1891 πίν. IV), ό λεγόμενος Απόλλων έπί τοΟ
Όμφαλοΰ1, ή τοΟ λεγομένου Διομήδους (ΡατΙ-
λνάη^ΙβΓ, Αΐΐαδ, πίν. XIII. XIV) και ή έν Βονω-
νία κεφαλή 2 (αύτόθι πίν. III) δεικνύουσι κατ'ένώ-
πιον περίγραμμα όμοιον τή έν τω Έθνικώ μου-
1 Ή χαλλίστη τών μέχρι τοΰ νυν γνωστών άναπαράστασις αΰτοΰ
έν ΜοηυηπθηΙδ βΐ πιβπιοίΓβδ άο ΓΑοειιΙβππβ. ΡοηάαΙίοη Ε.
ΡϊοΙ. I πίν. VIII-IX).
2 "Οτι η χίφαλή αϋτη εινε της Λημνίας Άθηνα; τοϋ Φειδίου εινε
άμφίβολον. Πρβλ. ,Ι&πιοΙ έν ΜοηιιπιβηΙ,κ ριιΐιΐίόβ ραΓ Γαβ-
βοοίαΐϊοη ροιίΓ ΓθηοοϋΓ&^επιβηΙ άβκ όΐυάββ §Γβοφΐβδ βη ΓΓαηοβ
1895 σελ. 23 έξ. χαί έν Κβναβ ΕΓοΙιέοΙ. 1895 XXVII σελ. 7 εξ.