DOI Artikel:
Couve, Louis: Amphoreus rythmou prōtattikou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0048
75
ΑΜΦΟΡΒΥΣ ΡΥΘΜΟΥ ΠΡΩΤΑΤΤΙΚΟΥ
76
φόρων τοΰ άμφορέως τύπων, προκύπτει, δτι το
ήμέτερον άγγεϊον, ίνα εις αύτό έπανέλθωμεν, κατά
τήν έξέλιξιν ενός των τύπων τούτων, δέον νά τα-
χθή παραπλεύρως τοΟ μεγάλου και ωραίου άμφο-
ρέως του είκονίζοντος τον Ηρακλή και τον Νέσσον.
Μεταβαίνοντες δέ τα νυν εις τήν μελέτην της
διακοσμήσεως του αγγείου, έκ του αύτοΰ μνη-
μείου πάλιν Οά άρυσΟώμεν αναλογίας τινά^ και
ομοιότητας ένδιαφερούσας. Τα κυριώτερα στοι-
χεία της διακοσμήσεως ταύτης δυνατόν νά συνο-
ψίση τις ώς έξης: 1) ' Ελλείπουσι σχεδόν εξ ολο-
κλήρου τά χαρακτηριστικά στοιχεία της ανατολι-
κής και κορινθιακής διακοσμήσεως, οί ασιατικοί
δηλ. ρόδακες, ώς και τά άνθη και οί κάλυκες του
λωτού' τά άνθεμιοειδή κοσμήματα, άτινα ύπάρ-
χουσι πολλαχοΰ του εδάφους, είσί πεποιημένα κατά
τρόπον ό'λως πρωτότυπον. Τό μόνον χαρακτηρι-
στικών λείψανον της ασιατικής έπιδράσεως το ΰπο-
λειπομενον ετι, εϊνε ή πλεκτή ταινία (ΐθΓ8&άβ) ή
πλαισιουσα κατά τον λαιμον τοΰ άγγείου τήν ει-
κόνα του αλέκτορος εκατέρωθεν. Ή βοστρυχοειδής
αύτη ταινία, στοιχεϊον καθαρώς άνατολικόν, ά-
παντα συχνά έν τή αρχαϊκή κεραμεία, τή άσκη-
θείση εις τάς χώρας πρό πάντων τάς ύποστάσας
τήν άπ ευθείας έπίόρασιν τής άσιατικής τέχνης,
ούχ ήττον δεν σπανίζει και εν τή γνήσια κοριν-
θιακή '. Άλλ' εμφανίζεται αύτη και έν τή αττική
άπό τής έποχής καθ' ήν ό ρυθμός τοΰ Διπύλου άρ-
χεται τροποποιούμενος έπί τό βέλτιον 2 και παρα-
μένει έπί χρόνον τινά μακρόν, καθόσον ευρίσκεται
εισέτι έπί τοΰ ημετέρου άγγείου καί έπί άλλων
συγχρόνων καί στενώς συγγενών αυτώ, ώς λ. χ.
έπί τοΰ εξ Αίγίνης κρατήρος καί τοΰ άττικοκοριν-
θιακοΰ σκύφου έκ Βουρβα3.
2) Κυριαρχοΰσιν έν τή διακοσμήσει τά στοι-
χεία τοΰ γεωμετρικοΰ ρυθμοΰ. Καί πρώτον άνα-
φέρομεν τάς ζητοειδεΐς παραλλήλους γραμμάς,
τάς κοσμούσας το άνω μέρος τοΰ λαιμοΰ καί τό
' ΡοΙΙίβΓ, ΒοΙΙ. ά. οογγ. Ιΐθΐΐ. 1895, σ. 227, σημ. 7. Εις τά
υπό τοΰ ΡοΙΙίβΓ μνημονευόμενα παραδείγματα δυνάμεθα νά προσΟέ-
σωμεν δύο κορινθιακά αγγεία του Μουσείου Αθηνών : τήν ΰπ' άριθ
261 χύτραν, ήτις φέρει τοιούτους πλοκάμους έπί των λαβών καί τόν
ΰπ αριθ. 303 αμφορέα, έπί τής γαστρός τοΰ όποιου αί ζωοφόροι ζώ-
ναι πλαισιοΰνται υπό όμοιου είδους κοσμήματος* αί λαβαί καί τό άνω
του λαιμού είσίν όμοιους κεκοσμημένα.
2 .Ι&ΙίγΙηιοΙι, II, 1887 π. 3. Ι,αιι, Ογ. νε«. π. VII, 1.
3 ΑγοΙι. ΖβϊΙ. 1882, π. 10. ΑΙϋ. ΜίΙΙΙι. XV, 1890, π. ΙΟ.'
κάτω τής γαστρός' αί γραμμαί αύται ένταΰθα
εχουσι πλαγίαν διεύθυνσιν. Εϊνε γνωστόν ό'τι τοΰ
κοσμήματος τούτου έποιοΰντο ώς τά πολλά χρή-
σιν οί των χαλκιδικών αγγείων τεχνϊται1 άλλ' είνε
λίαν τολμηρόν νά βεβαίωση τις ό'τιτο κόσμημα τοΰτο
πρέπει πάντως νά υποληφθή ώς γνώρισμα χαλκι-
δικοΰ έρ^'ίχττιρίου, καθόσον βεβαίως τοΰτο παρή-
χθη έξ άπλών κοσμημάτων παρεμφερών τω /Α καί.
τω άτινα είσί χαρακτηριστικά τοΰ ρυθμοΰ τοΰ
Διπύλου, έν τή έπομένη δέ χρονική περιόδω ανευ-
ρίσκεται τά κόσμημα τοΰτο έπί μεγάλου αριθμού
άγγείων Αττικών ή Κορινθιακών. Έξ ίσου δέ
τολμηρόν ει ν ε νά βασισθή τις έπί τοΰ ό'τι αί ζη-
τοειδεϊς γραμμαί έπί μεν τών Αττικών ή Κο-
ρινθιακών άγγείων εχουσι κάΟετον τήν διεύθυν-
σιν, έπί δέ τών Χαλκιδικών πλαγίαν, καθόσον
τοΰτο δέν είνε πάντοτε άκριβές' έπί τοΰ έξ Αίγί-
νης λ. χ. κρατήρος (ΑγοΙι. ΖβΗ. 1881 πίν. 10)
είσίν αύται κάθετοι, άλλ' έπί τοΰ ήμετέρου άγ-
γείου, τοΰ ώς είπομεν στενώς προς τόν κρατήρα
τοΰτον σχετιζομένου, είσίν αύται πλάγιαι' έπίσης
τήν αυτήν πλαγίαν διεύθυνσιν έχουσιν αύται και
δ'μοιον έξυπηρετοΰσιν οίον καί ένταΰθα σκοπόν έπί.
τε τοΰ μεγάλου άττικοκορινθιακοΰ άμφορέως τοΰ
Βρεττανικοΰ Μουσείου, ούτινος έμνήσθημεν άνω-
τέρω, καί έπί τοΰ είκονίζοντος τάς Σειρήνας τοΰ
Μουσείου Αθηνών (ΰπ' άρι θ. 221) ώς καί έπί του
σκύφου τοΰ έκ Βουρβα. "Οπως συμπληρώσωμεν
τήν ίστορίαν τοΰ κοσμήματος τούτου δέον νά μνη-
σθώμεν τής εξόχως ένδιαφερούσης θέσεως, τήν ό-
ποίαν λαμβάνει τοΰτο έν τή διακοσμήσει τών με-
γάλων αμφορέων τών έχόντων ύψηλήν βάσιν (αμ-
φορέων τοΰ πρώτου τύπου), έ'νθα αί ζητοειδεϊς κά-
θετοι γραμμαί περιθέουσι τήν περιφέρειαν άπασαν
τοΰ λαιμοΰ, καθ' άπαν τό υψος αύτοΰ" ωσαύτως
έν τή διακοσμήσει τών πρωτοβοιωτικών ('Εφ Αρχ.
1892, πίν. 10) καί τών αμφορέων τοΰ συνθέτου
ρυθμοΰ,τών προερχομένων κυρίως έξ Ερέτριας καί
φερόντων έν τω 'Εθν. Μουσείω τους αριθμούς 895,
896, 1005, 1006, 1008. Τέλος ύπο μιμνήσκω
6'τι αί ζώναι τών ζητοειδών παραλλήλων γραμ-
μών είνε έκ τών χαρακτηριστικών τών κορινθιακών
κρατήρων τών έκΚαιρέας (ΟαβΓβ), έν οίς αύται κο_
ι ίοβδοΐιοΐίβ, ΑγοΙι. Ζεϋ. 1882, σ. 206. ΜίΗϊβΙ, ΡΓβωίβΓβ»
ρέτΐοάβδ άβ Ια ΟβΓ&ιτιϊηνιβ υΓβοφίβ, σ 129.
ΑΜΦΟΡΒΥΣ ΡΥΘΜΟΥ ΠΡΩΤΑΤΤΙΚΟΥ
76
φόρων τοΰ άμφορέως τύπων, προκύπτει, δτι το
ήμέτερον άγγεϊον, ίνα εις αύτό έπανέλθωμεν, κατά
τήν έξέλιξιν ενός των τύπων τούτων, δέον νά τα-
χθή παραπλεύρως τοΟ μεγάλου και ωραίου άμφο-
ρέως του είκονίζοντος τον Ηρακλή και τον Νέσσον.
Μεταβαίνοντες δέ τα νυν εις τήν μελέτην της
διακοσμήσεως του αγγείου, έκ του αύτοΰ μνη-
μείου πάλιν Οά άρυσΟώμεν αναλογίας τινά^ και
ομοιότητας ένδιαφερούσας. Τα κυριώτερα στοι-
χεία της διακοσμήσεως ταύτης δυνατόν νά συνο-
ψίση τις ώς έξης: 1) ' Ελλείπουσι σχεδόν εξ ολο-
κλήρου τά χαρακτηριστικά στοιχεία της ανατολι-
κής και κορινθιακής διακοσμήσεως, οί ασιατικοί
δηλ. ρόδακες, ώς και τά άνθη και οί κάλυκες του
λωτού' τά άνθεμιοειδή κοσμήματα, άτινα ύπάρ-
χουσι πολλαχοΰ του εδάφους, είσί πεποιημένα κατά
τρόπον ό'λως πρωτότυπον. Τό μόνον χαρακτηρι-
στικών λείψανον της ασιατικής έπιδράσεως το ΰπο-
λειπομενον ετι, εϊνε ή πλεκτή ταινία (ΐθΓ8&άβ) ή
πλαισιουσα κατά τον λαιμον τοΰ άγγείου τήν ει-
κόνα του αλέκτορος εκατέρωθεν. Ή βοστρυχοειδής
αύτη ταινία, στοιχεϊον καθαρώς άνατολικόν, ά-
παντα συχνά έν τή αρχαϊκή κεραμεία, τή άσκη-
θείση εις τάς χώρας πρό πάντων τάς ύποστάσας
τήν άπ ευθείας έπίόρασιν τής άσιατικής τέχνης,
ούχ ήττον δεν σπανίζει και εν τή γνήσια κοριν-
θιακή '. Άλλ' εμφανίζεται αύτη και έν τή αττική
άπό τής έποχής καθ' ήν ό ρυθμός τοΰ Διπύλου άρ-
χεται τροποποιούμενος έπί τό βέλτιον 2 και παρα-
μένει έπί χρόνον τινά μακρόν, καθόσον ευρίσκεται
εισέτι έπί τοΰ ημετέρου άγγείου καί έπί άλλων
συγχρόνων καί στενώς συγγενών αυτώ, ώς λ. χ.
έπί τοΰ εξ Αίγίνης κρατήρος καί τοΰ άττικοκοριν-
θιακοΰ σκύφου έκ Βουρβα3.
2) Κυριαρχοΰσιν έν τή διακοσμήσει τά στοι-
χεία τοΰ γεωμετρικοΰ ρυθμοΰ. Καί πρώτον άνα-
φέρομεν τάς ζητοειδεΐς παραλλήλους γραμμάς,
τάς κοσμούσας το άνω μέρος τοΰ λαιμοΰ καί τό
' ΡοΙΙίβΓ, ΒοΙΙ. ά. οογγ. Ιΐθΐΐ. 1895, σ. 227, σημ. 7. Εις τά
υπό τοΰ ΡοΙΙίβΓ μνημονευόμενα παραδείγματα δυνάμεθα νά προσΟέ-
σωμεν δύο κορινθιακά αγγεία του Μουσείου Αθηνών : τήν ΰπ' άριθ
261 χύτραν, ήτις φέρει τοιούτους πλοκάμους έπί των λαβών καί τόν
ΰπ αριθ. 303 αμφορέα, έπί τής γαστρός τοΰ όποιου αί ζωοφόροι ζώ-
ναι πλαισιοΰνται υπό όμοιου είδους κοσμήματος* αί λαβαί καί τό άνω
του λαιμού είσίν όμοιους κεκοσμημένα.
2 .Ι&ΙίγΙηιοΙι, II, 1887 π. 3. Ι,αιι, Ογ. νε«. π. VII, 1.
3 ΑγοΙι. ΖβϊΙ. 1882, π. 10. ΑΙϋ. ΜίΙΙΙι. XV, 1890, π. ΙΟ.'
κάτω τής γαστρός' αί γραμμαί αύται ένταΰθα
εχουσι πλαγίαν διεύθυνσιν. Εϊνε γνωστόν ό'τι τοΰ
κοσμήματος τούτου έποιοΰντο ώς τά πολλά χρή-
σιν οί των χαλκιδικών αγγείων τεχνϊται1 άλλ' είνε
λίαν τολμηρόν νά βεβαίωση τις ό'τιτο κόσμημα τοΰτο
πρέπει πάντως νά υποληφθή ώς γνώρισμα χαλκι-
δικοΰ έρ^'ίχττιρίου, καθόσον βεβαίως τοΰτο παρή-
χθη έξ άπλών κοσμημάτων παρεμφερών τω /Α καί.
τω άτινα είσί χαρακτηριστικά τοΰ ρυθμοΰ τοΰ
Διπύλου, έν τή έπομένη δέ χρονική περιόδω ανευ-
ρίσκεται τά κόσμημα τοΰτο έπί μεγάλου αριθμού
άγγείων Αττικών ή Κορινθιακών. Έξ ίσου δέ
τολμηρόν ει ν ε νά βασισθή τις έπί τοΰ ό'τι αί ζη-
τοειδεϊς γραμμαί έπί μεν τών Αττικών ή Κο-
ρινθιακών άγγείων εχουσι κάΟετον τήν διεύθυν-
σιν, έπί δέ τών Χαλκιδικών πλαγίαν, καθόσον
τοΰτο δέν είνε πάντοτε άκριβές' έπί τοΰ έξ Αίγί-
νης λ. χ. κρατήρος (ΑγοΙι. ΖβΗ. 1881 πίν. 10)
είσίν αύται κάθετοι, άλλ' έπί τοΰ ήμετέρου άγ-
γείου, τοΰ ώς είπομεν στενώς προς τόν κρατήρα
τοΰτον σχετιζομένου, είσίν αύται πλάγιαι' έπίσης
τήν αυτήν πλαγίαν διεύθυνσιν έχουσιν αύται και
δ'μοιον έξυπηρετοΰσιν οίον καί ένταΰθα σκοπόν έπί.
τε τοΰ μεγάλου άττικοκορινθιακοΰ άμφορέως τοΰ
Βρεττανικοΰ Μουσείου, ούτινος έμνήσθημεν άνω-
τέρω, καί έπί τοΰ είκονίζοντος τάς Σειρήνας τοΰ
Μουσείου Αθηνών (ΰπ' άρι θ. 221) ώς καί έπί του
σκύφου τοΰ έκ Βουρβα. "Οπως συμπληρώσωμεν
τήν ίστορίαν τοΰ κοσμήματος τούτου δέον νά μνη-
σθώμεν τής εξόχως ένδιαφερούσης θέσεως, τήν ό-
ποίαν λαμβάνει τοΰτο έν τή διακοσμήσει τών με-
γάλων αμφορέων τών έχόντων ύψηλήν βάσιν (αμ-
φορέων τοΰ πρώτου τύπου), έ'νθα αί ζητοειδεϊς κά-
θετοι γραμμαί περιθέουσι τήν περιφέρειαν άπασαν
τοΰ λαιμοΰ, καθ' άπαν τό υψος αύτοΰ" ωσαύτως
έν τή διακοσμήσει τών πρωτοβοιωτικών ('Εφ Αρχ.
1892, πίν. 10) καί τών αμφορέων τοΰ συνθέτου
ρυθμοΰ,τών προερχομένων κυρίως έξ Ερέτριας καί
φερόντων έν τω 'Εθν. Μουσείω τους αριθμούς 895,
896, 1005, 1006, 1008. Τέλος ύπο μιμνήσκω
6'τι αί ζώναι τών ζητοειδών παραλλήλων γραμ-
μών είνε έκ τών χαρακτηριστικών τών κορινθιακών
κρατήρων τών έκΚαιρέας (ΟαβΓβ), έν οίς αύται κο_
ι ίοβδοΐιοΐίβ, ΑγοΙι. Ζεϋ. 1882, σ. 206. ΜίΗϊβΙ, ΡΓβωίβΓβ»
ρέτΐοάβδ άβ Ια ΟβΓ&ιτιϊηνιβ υΓβοφίβ, σ 129.