DOI Artikel:
Kuruniōtēs, Kōnstantinos: Ek tou ierou tēs Amarysias Artemidos
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14641#0017
13
ΕΚ ΤΟΤ ΙΕΡΟΥ ΤΗΣ ΑΜΑΡΥΣΙάΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ
14
ξαρτήτως ή μία της άλλης αί μορφαί. Αν έξαι-
ρέση τις ίσως μόνην την εκφρασιν της κεφαλής,
τό λοιπόν σώμα μέχρι και αυτής τής θέσεως των
βραχιόνων έν μέρει, άν δεν άντεγράφησαν το έτε-
ρον έκτου ετέρου, έποιήΟησαν δμως παρ άμφοτέροις
κατά το αυτό πρωτότυπον. Ή στάσις αυτών έπι του
αριστερού ποδός μετά του ισχυρώς κεκαμμένου δε-
ξιού γόνατος, ή εξαρσις τής αριστεράς λαγόνος, ή
κλίσις τής κεφαλής, ή περιβολή του ιματίου κα-
λύπτοντος και τον δεξιον μαστον 1 και σχηματί-
ζοντος τον χαρακτηριστικόν κυλινδροειδή ογκον
άπο τής δεξιάς λαγόνος προς τον άριστερόν ώμον,
είνε κοινά γνωρίσματα απαιτούντα τι μάλλον ή
μόνην την σύγχρονον γένεσιν των έργων/Ό, τι
είπομεν περί τής Αρτέμιδος ισχύει και περί τής
Λητούς, διότι και ταύτης ή στάσις είνε ή αυτή,
τό δ' ίμάτιον κατά τόν αυτόν φέρει και αύτη τρό-
πον μετά τής μικρά: διαφοράς μόνον, δτι μένει
παρ' αυτή ακάλυπτος ό δεξιός μαστός και άπλοϋ-
ται τό ίμάτιον μάλλον έπι τοΰ αριστερού βραχίό-
νος, χαρακτήρες, οίτινες και πάλιν άγουσιν ήμάς
εις την Μαντινείειον βάσιν, έν ή έπι ζητείται ή διά
τοιούτων μικρών παραλλαγών ποικιλία τής άλλως
όμοιας περιβολής του ιματίου έν ταΐς διαφόροις
μορφαΐς.
Άλλα και ή μορφή του Απόλλωνος του ημε-
τέρου ανάγλυφου αναπολεί ήμΐν τόν Απόλλωνα
τής βάσεως τής Μαντινείας* Ό αυτός κάτωθεν των
μαστών έζωσμένος χιτών, ή αυτή μακρά χλαμύς,
οί έπι των ώμων καταπίπτοντες πλόκαμοι" τό πρό-
σωπον του τής Μαντινειείου βάσεως Απόλλωνος είνε
έφθαρμένον, αλλ έφ δ'σον σώζεται δύναται τις ευ-
κρινώς νά γνωρίση την ήρεμον καί πως όνειροπόλον
εκφρασιν του έπι του ανάγλυφου τής Βάθειας
Απόλλωνος.
Λεπτομερεστέραν μελέτην των μορφών του άνα-
•
1 Ό Φίλιος ΜΪΙΙ. 1895 σελ. 256 ώς έξης περιγράφει την όμοίαν
περιβολήν τοΰ ιματίου της Κόρης «τό ίμάτιον ού ή μία άκρα κρέμα-
ται προς τά κάτω από τοΰ αριστερού ώμου, δν καί καλύπτει, στρέφει
όπισθεν, σκεπάζει εν μέρει τά νώτα και ύστερον υπό τήν δεξιά ν μα-
σχάλην συρο'μενον έμπροσθεν κατά τό στήθος, μέρος μεν τανύεται
στερρώς^πό τήν αριστεράν μασχάλην διά πο'ρπης συγκρατούμενον
ούτως, ώστε νά δηλώται σαφώς καϊ ύπ' αυτό ό δεξιός μαστο'ς, τό
δ'έπίλοιπον ανέτως επί τόν άριστερόν βραχίονα έρριμμένον σχηματίζει
κρεμάμενον τό έτερον αύτοΰ άκρον». Χαρακτηριστικόν γνώρισμα των
τοιαύτην περιβολήν τοΰ ιματίου έχουσών μορφών είνε καί ή κυλινδοική
έξόγκωσις τοΰ ιματίου σχηματιζόμενη διαγωνίως τοΰ στήθους άπό
τής δεξιάς μασχάλης πρός τόν άριστερόν ώμον.
γλύφου ημών δεν έπιτρέπει δυστυχώς ή κακή κατά-
στασις έν γ) τούτο περιήλθεν εις ήμας, καί ούτω
δ δμως δυνάμεθα νά παρατηρήσωμεν, δτι ό τεχνί-
της διέκρινεν έν τοις προσώποις τής Λητούς και
τής Αρτέμιδος τους απαλούς καί παρθενικούς
ούτως ειπείν χαρακτήρας ταύτης άπό τών ώριμων
καί μητροπρεπών εκείνης.
Νά δεχΟώμεν, ότι ό γλύπτης τοΰ άναγλύφου
ημών, δστις, ώς είπομεν αδύνατον ήτο νά έφεύρη
αυτός τάς μορφάς τούτου, αντέγραψε ταύτας έκ τής
βάσεως τής Μαντινείας είνε αδύνατον, νά δεχθώ-
μεν δε πάλιν δτι ό Πραξιτέλης αντέγραψε πιστώς
έκ του πρωτοτύπου τής ημετέρας Αρτέμιδος τήν
Μουσάν του λίαν δύσκολον καί μη άρμόζον τω με-
γάλα» τεχνίτη. Έν μόνον είνε δυνατόν καί πιθανόν,
δτι Ό ί'διος είνε Ό πλάστης καί του πρωτοτύπου
τής ήμετέρας Αρτέμιδος, οπότε Οά έπετρέπετο εις
αυτόν δι1 έργον δευτερευούσης σημασίας , οίον ή
Μαντινείειος βάσις νά ποιήσηται χρήσιν τύπου, δν
αυτός επλασεν.
Περί του Πραξιτέλους γνωρίζομεν 1 δτι έν αρχή
τουλάχιστον του σταδίου του έποίει έ'ργα υπό-
δειγμα εχων έν πολλοίς προϊόντα τής προηγηθεί-
σης αύτου μεγάλης καλλιτεχνικής περιόδου. Τά
έν τω ναώ του Προστατηρίου Απόλλωνος έν Με-
γάροις αγάλματα Απόλλωνος, Λητούς, Αρτέμι-
δος ήσαν, ώς φαίνεται έξ άπεικονισμάτων αυτών
έπι νομισμάτων έκ Μεγάρων, λίαν άρχαιότροπα 2,
ευεξήγητος λοιπόν θά ήτο καί ή παρατηρούμενη
αύστηρότης έν ταΐς μορφαΐς του ημετέρου άνα-
γλύφου, άν αύται άντεγράφησαν έξ έργων τών
πρώτων χρόνων τής δράσεως του Πραξιτέλους.
Πρός τόν Απόλλωνα τών έκ Μεγάρων νομισμά-
των συμφωνεί καθ' δλα εν τε τή στάσει καί τοις
κρατουμένοις άντικειμένοις Ό Απόλλων του άνα-
γλύφου ημών, καί ή μορφή δε τής Λητούς μεθ'
δλην τήν έκ τής κακής διατηρήσεως του νομίσμα-
τος μή ακριβή γνώσιν τών λεπτομερειών αυτής
φαίνεται νά συνεφώνει πρός τήν Λητώ του έπι του
1 ΑΐΏβΙαπ^ ε.ά. σ. 57. ΟβδΙβιτ. «ΙαΙιΐ'βδΙι. 1899 σ. 262.
2 ΟοΙΠ^ηοπ Ηίδί. άβ Ια ρΐ&δΐ. II, 255. ΡιιιΊ,νναη§1βΓ Μβί-
5ΐβΓ\ν. 538,1 (προβάλλει τήν πιθανότητα τής κατασκευής τών αγαλ-
μάτων ύπό τοΰ αρχαιοτέρου Πραξιτέλους). Ονβΐ'Ι)6θ1ί, ΚΐΙΠδΙ.
πιγίΐιοΐ. Αροΐίοιι σελ. 94 i Μϋηζί. V, 3) 3. Η. 81. XVI, 1896
σ. 281 ΡβΓο;γ Ο&ΓίΙηβΓ. ΙηιΙιοοΓ ΒΙυηιβΓ καί ΡβΓογ Ο&ΓίΙηβΓ,
ηιιπιϊδηιειί. ΟοππηβηΙαΓγ οη Ρααδ&ηί&δ πίν. Α,Χ,ΡΡ,Ι,Π.
ΕΚ ΤΟΤ ΙΕΡΟΥ ΤΗΣ ΑΜΑΡΥΣΙάΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ
14
ξαρτήτως ή μία της άλλης αί μορφαί. Αν έξαι-
ρέση τις ίσως μόνην την εκφρασιν της κεφαλής,
τό λοιπόν σώμα μέχρι και αυτής τής θέσεως των
βραχιόνων έν μέρει, άν δεν άντεγράφησαν το έτε-
ρον έκτου ετέρου, έποιήΟησαν δμως παρ άμφοτέροις
κατά το αυτό πρωτότυπον. Ή στάσις αυτών έπι του
αριστερού ποδός μετά του ισχυρώς κεκαμμένου δε-
ξιού γόνατος, ή εξαρσις τής αριστεράς λαγόνος, ή
κλίσις τής κεφαλής, ή περιβολή του ιματίου κα-
λύπτοντος και τον δεξιον μαστον 1 και σχηματί-
ζοντος τον χαρακτηριστικόν κυλινδροειδή ογκον
άπο τής δεξιάς λαγόνος προς τον άριστερόν ώμον,
είνε κοινά γνωρίσματα απαιτούντα τι μάλλον ή
μόνην την σύγχρονον γένεσιν των έργων/Ό, τι
είπομεν περί τής Αρτέμιδος ισχύει και περί τής
Λητούς, διότι και ταύτης ή στάσις είνε ή αυτή,
τό δ' ίμάτιον κατά τόν αυτόν φέρει και αύτη τρό-
πον μετά τής μικρά: διαφοράς μόνον, δτι μένει
παρ' αυτή ακάλυπτος ό δεξιός μαστός και άπλοϋ-
ται τό ίμάτιον μάλλον έπι τοΰ αριστερού βραχίό-
νος, χαρακτήρες, οίτινες και πάλιν άγουσιν ήμάς
εις την Μαντινείειον βάσιν, έν ή έπι ζητείται ή διά
τοιούτων μικρών παραλλαγών ποικιλία τής άλλως
όμοιας περιβολής του ιματίου έν ταΐς διαφόροις
μορφαΐς.
Άλλα και ή μορφή του Απόλλωνος του ημε-
τέρου ανάγλυφου αναπολεί ήμΐν τόν Απόλλωνα
τής βάσεως τής Μαντινείας* Ό αυτός κάτωθεν των
μαστών έζωσμένος χιτών, ή αυτή μακρά χλαμύς,
οί έπι των ώμων καταπίπτοντες πλόκαμοι" τό πρό-
σωπον του τής Μαντινειείου βάσεως Απόλλωνος είνε
έφθαρμένον, αλλ έφ δ'σον σώζεται δύναται τις ευ-
κρινώς νά γνωρίση την ήρεμον καί πως όνειροπόλον
εκφρασιν του έπι του ανάγλυφου τής Βάθειας
Απόλλωνος.
Λεπτομερεστέραν μελέτην των μορφών του άνα-
•
1 Ό Φίλιος ΜΪΙΙ. 1895 σελ. 256 ώς έξης περιγράφει την όμοίαν
περιβολήν τοΰ ιματίου της Κόρης «τό ίμάτιον ού ή μία άκρα κρέμα-
ται προς τά κάτω από τοΰ αριστερού ώμου, δν καί καλύπτει, στρέφει
όπισθεν, σκεπάζει εν μέρει τά νώτα και ύστερον υπό τήν δεξιά ν μα-
σχάλην συρο'μενον έμπροσθεν κατά τό στήθος, μέρος μεν τανύεται
στερρώς^πό τήν αριστεράν μασχάλην διά πο'ρπης συγκρατούμενον
ούτως, ώστε νά δηλώται σαφώς καϊ ύπ' αυτό ό δεξιός μαστο'ς, τό
δ'έπίλοιπον ανέτως επί τόν άριστερόν βραχίονα έρριμμένον σχηματίζει
κρεμάμενον τό έτερον αύτοΰ άκρον». Χαρακτηριστικόν γνώρισμα των
τοιαύτην περιβολήν τοΰ ιματίου έχουσών μορφών είνε καί ή κυλινδοική
έξόγκωσις τοΰ ιματίου σχηματιζόμενη διαγωνίως τοΰ στήθους άπό
τής δεξιάς μασχάλης πρός τόν άριστερόν ώμον.
γλύφου ημών δεν έπιτρέπει δυστυχώς ή κακή κατά-
στασις έν γ) τούτο περιήλθεν εις ήμας, καί ούτω
δ δμως δυνάμεθα νά παρατηρήσωμεν, δτι ό τεχνί-
της διέκρινεν έν τοις προσώποις τής Λητούς και
τής Αρτέμιδος τους απαλούς καί παρθενικούς
ούτως ειπείν χαρακτήρας ταύτης άπό τών ώριμων
καί μητροπρεπών εκείνης.
Νά δεχΟώμεν, ότι ό γλύπτης τοΰ άναγλύφου
ημών, δστις, ώς είπομεν αδύνατον ήτο νά έφεύρη
αυτός τάς μορφάς τούτου, αντέγραψε ταύτας έκ τής
βάσεως τής Μαντινείας είνε αδύνατον, νά δεχθώ-
μεν δε πάλιν δτι ό Πραξιτέλης αντέγραψε πιστώς
έκ του πρωτοτύπου τής ημετέρας Αρτέμιδος τήν
Μουσάν του λίαν δύσκολον καί μη άρμόζον τω με-
γάλα» τεχνίτη. Έν μόνον είνε δυνατόν καί πιθανόν,
δτι Ό ί'διος είνε Ό πλάστης καί του πρωτοτύπου
τής ήμετέρας Αρτέμιδος, οπότε Οά έπετρέπετο εις
αυτόν δι1 έργον δευτερευούσης σημασίας , οίον ή
Μαντινείειος βάσις νά ποιήσηται χρήσιν τύπου, δν
αυτός επλασεν.
Περί του Πραξιτέλους γνωρίζομεν 1 δτι έν αρχή
τουλάχιστον του σταδίου του έποίει έ'ργα υπό-
δειγμα εχων έν πολλοίς προϊόντα τής προηγηθεί-
σης αύτου μεγάλης καλλιτεχνικής περιόδου. Τά
έν τω ναώ του Προστατηρίου Απόλλωνος έν Με-
γάροις αγάλματα Απόλλωνος, Λητούς, Αρτέμι-
δος ήσαν, ώς φαίνεται έξ άπεικονισμάτων αυτών
έπι νομισμάτων έκ Μεγάρων, λίαν άρχαιότροπα 2,
ευεξήγητος λοιπόν θά ήτο καί ή παρατηρούμενη
αύστηρότης έν ταΐς μορφαΐς του ημετέρου άνα-
γλύφου, άν αύται άντεγράφησαν έξ έργων τών
πρώτων χρόνων τής δράσεως του Πραξιτέλους.
Πρός τόν Απόλλωνα τών έκ Μεγάρων νομισμά-
των συμφωνεί καθ' δλα εν τε τή στάσει καί τοις
κρατουμένοις άντικειμένοις Ό Απόλλων του άνα-
γλύφου ημών, καί ή μορφή δε τής Λητούς μεθ'
δλην τήν έκ τής κακής διατηρήσεως του νομίσμα-
τος μή ακριβή γνώσιν τών λεπτομερειών αυτής
φαίνεται νά συνεφώνει πρός τήν Λητώ του έπι του
1 ΑΐΏβΙαπ^ ε.ά. σ. 57. ΟβδΙβιτ. «ΙαΙιΐ'βδΙι. 1899 σ. 262.
2 ΟοΙΠ^ηοπ Ηίδί. άβ Ια ρΐ&δΐ. II, 255. ΡιιιΊ,νναη§1βΓ Μβί-
5ΐβΓ\ν. 538,1 (προβάλλει τήν πιθανότητα τής κατασκευής τών αγαλ-
μάτων ύπό τοΰ αρχαιοτέρου Πραξιτέλους). Ονβΐ'Ι)6θ1ί, ΚΐΙΠδΙ.
πιγίΐιοΐ. Αροΐίοιι σελ. 94 i Μϋηζί. V, 3) 3. Η. 81. XVI, 1896
σ. 281 ΡβΓο;γ Ο&ΓίΙηβΓ. ΙηιΙιοοΓ ΒΙυηιβΓ καί ΡβΓογ Ο&ΓίΙηβΓ,
ηιιπιϊδηιειί. ΟοππηβηΙαΓγ οη Ρααδ&ηί&δ πίν. Α,Χ,ΡΡ,Ι,Π.