DOI Artikel:
Woźniak, Zenon; Zoll-Adamikowa, Helena: Uwagi o topografii i stratygrafii wzgórza klasztornego w Tyńcu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0021
ZENON WOŹNIAK i HELENA ZOLL-ADAMIKOWA
UWAGI O TOPOGRAFII I STRATYGRAFII WZGÓRZA KLASZTORNEGO W TYŃCU
I
Badania archeologiczne na terenie opactwa
w Tyńcu zostały rozpoczęte dopiero w r. 1949 przez
Gabriela Leńczyka i trwały w latach 1949-1951
i 1953. Prace te prowadzono w związku z odbudową
partii budynków opactwa i tylko częściowo w ich
planie mogły być uwzględnione postulaty wynika-
jące z konieczności rozwiązania nasuwających się
problemów naukowych. Z tego względu, chociaż
w trakcie badań wykopaliskowych G. Leńczyka
ujawniono znaczną ilość bardzo cennych materiałów
zabytkowych z różnych epok i dokonano ważnych
obserwacji naukowych1, nie można było wystarcza-
jąco wyjaśnić szeregu istotnych zagadnień z historii
wzgórza klasztornego tak w starożytności, jak i we
wczesnym średniowieczu. Stało się to możliwe
w stosunku do wielu z nich dopiero dzięki pracom
prowadzonym w 1. 1961-1965 na terenie obec-
nego prezbiterium kościoła i w przyległych pomiesz-
czeniach klasztoru (klatka schodowa, babiniec, za-
krystia, skarbczyk)2, a więc w partii wzgórza za-
1 Por.: G. Leńczyk, Badania wykopaliskowe w Tyńcu w l.
1948-1951 (Studia Wczesnośredniowieczne III, 1955, s. 260-
270). — Tenże, Wyniki dotychczasowych badań na Tyńcu pow.
Kraków (Materiały Starożytne I, 1956, s. 7-49).
2 Wstępne informacje o tych badaniach były już podane
w literaturze przedmiotu: L. Kalinowski, Z. Woźniak,
H. Zoll-Adam ikowa i K. Żurowska, Sprawozdanie z prac
badawczo-wykopaliskowych w opactwie tynieckim (Sprawozdania
z posiedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie, lipiec-gru-
sadniczo nie objętej badaniami G. Leńczyka (ryc. 1).
Zanim zrelacjonujemy w skrócie niektóre usta-
lenia archeologiczne, będące rezultatami tych badań,
w kilku słowach przypomnimy stan wiedzy o terenie
opactwa w momencie rozpoczynania prac, a więc
zasadnicze — z archeologicznego punktu widzenia —
wyniki uzyskane przez G. Leńczyka3. Badacz ten
stwierdził obecność śladów pobytu człowieka z neo-
litu w kilku miejscach na plateau wzgórza klasztor-
nego. Według G. Leńczyka następnie, w okresie
halsztackim, został tu zbudowany gród kultury łu-
życkiej otoczony rowem i wałem, przebiegającymi
mniej więcej pod zewnętrzną linią zabudowań klasz-
tornych. Warstwę osadniczą i różnorodne pozosta-
łości osady z tegoż czasu ujawniono wewnątrz obwa-
łowań, jak i na łagodnych wsch. i pd,. stokach
wzgórza oraz u jego stóp, gdzie miał przebiegać
drugi rów (obronny?). Na tym samym terenie, to
jest u podnóża i na plateau wzgórza, stwierdzono
warstwę osadniczą z późnego okresu lateńskiego
(zawierającą też materiały „celtyckie") oraz z okresu
rzymskiego. Jednym z dyskusyjnych wniosków
dzień 1961, s. 407-418). — L. Kalinowski i H. Zoll-Ada-
mikowa, Prace badawczo-wykopaliskowe w Tyńcu (Małopol-
skie Studia Historyczne IV, z. 3/4, 1961, s. 132-134). — H.
Zoll-Adamikowa, Problemy archeologii Tyńca (Sprawozda-
nia z posiedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie, lipiec-
-grudzień 1962, s. 354-356). — Taż, Wyniki prac wykopali-
skowych w Tyńcu w 1961 roku (Z Otchłani Wieków XXVIII,
1962, s. 286-294).
3 Por. przypis 1.
15
UWAGI O TOPOGRAFII I STRATYGRAFII WZGÓRZA KLASZTORNEGO W TYŃCU
I
Badania archeologiczne na terenie opactwa
w Tyńcu zostały rozpoczęte dopiero w r. 1949 przez
Gabriela Leńczyka i trwały w latach 1949-1951
i 1953. Prace te prowadzono w związku z odbudową
partii budynków opactwa i tylko częściowo w ich
planie mogły być uwzględnione postulaty wynika-
jące z konieczności rozwiązania nasuwających się
problemów naukowych. Z tego względu, chociaż
w trakcie badań wykopaliskowych G. Leńczyka
ujawniono znaczną ilość bardzo cennych materiałów
zabytkowych z różnych epok i dokonano ważnych
obserwacji naukowych1, nie można było wystarcza-
jąco wyjaśnić szeregu istotnych zagadnień z historii
wzgórza klasztornego tak w starożytności, jak i we
wczesnym średniowieczu. Stało się to możliwe
w stosunku do wielu z nich dopiero dzięki pracom
prowadzonym w 1. 1961-1965 na terenie obec-
nego prezbiterium kościoła i w przyległych pomiesz-
czeniach klasztoru (klatka schodowa, babiniec, za-
krystia, skarbczyk)2, a więc w partii wzgórza za-
1 Por.: G. Leńczyk, Badania wykopaliskowe w Tyńcu w l.
1948-1951 (Studia Wczesnośredniowieczne III, 1955, s. 260-
270). — Tenże, Wyniki dotychczasowych badań na Tyńcu pow.
Kraków (Materiały Starożytne I, 1956, s. 7-49).
2 Wstępne informacje o tych badaniach były już podane
w literaturze przedmiotu: L. Kalinowski, Z. Woźniak,
H. Zoll-Adam ikowa i K. Żurowska, Sprawozdanie z prac
badawczo-wykopaliskowych w opactwie tynieckim (Sprawozdania
z posiedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie, lipiec-gru-
sadniczo nie objętej badaniami G. Leńczyka (ryc. 1).
Zanim zrelacjonujemy w skrócie niektóre usta-
lenia archeologiczne, będące rezultatami tych badań,
w kilku słowach przypomnimy stan wiedzy o terenie
opactwa w momencie rozpoczynania prac, a więc
zasadnicze — z archeologicznego punktu widzenia —
wyniki uzyskane przez G. Leńczyka3. Badacz ten
stwierdził obecność śladów pobytu człowieka z neo-
litu w kilku miejscach na plateau wzgórza klasztor-
nego. Według G. Leńczyka następnie, w okresie
halsztackim, został tu zbudowany gród kultury łu-
życkiej otoczony rowem i wałem, przebiegającymi
mniej więcej pod zewnętrzną linią zabudowań klasz-
tornych. Warstwę osadniczą i różnorodne pozosta-
łości osady z tegoż czasu ujawniono wewnątrz obwa-
łowań, jak i na łagodnych wsch. i pd,. stokach
wzgórza oraz u jego stóp, gdzie miał przebiegać
drugi rów (obronny?). Na tym samym terenie, to
jest u podnóża i na plateau wzgórza, stwierdzono
warstwę osadniczą z późnego okresu lateńskiego
(zawierającą też materiały „celtyckie") oraz z okresu
rzymskiego. Jednym z dyskusyjnych wniosków
dzień 1961, s. 407-418). — L. Kalinowski i H. Zoll-Ada-
mikowa, Prace badawczo-wykopaliskowe w Tyńcu (Małopol-
skie Studia Historyczne IV, z. 3/4, 1961, s. 132-134). — H.
Zoll-Adamikowa, Problemy archeologii Tyńca (Sprawozda-
nia z posiedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie, lipiec-
-grudzień 1962, s. 354-356). — Taż, Wyniki prac wykopali-
skowych w Tyńcu w 1961 roku (Z Otchłani Wieków XXVIII,
1962, s. 286-294).
3 Por. przypis 1.
15