DOI Artikel:
Małkiewiczówna, Helena: Interpretacja treści piętnastowiecznego malowidła ściennego z Chrystusem w tłoczni mistycznej w krużgankach franciszkańskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0116
26. Chrystus Boleściwy z Eklezją i Synagogą, miniatura w kodeksie iluminowanym z około r. 1418. Eichstatt, Bibl. klasztoru oo. domini-
kanów, Ms. 213, fol. 4V (wg Mayera).
począł, zrazu sporadycznie, wizerunek zmarłego
Zbawiciela w miejsce dawnego Chrystusa Trium-
fatora. Zmiana ta była wynikiem spekulacji teolo-
gicznych tego okresu, które w centrum nauki
Kościoła postawiły zagadnienie historycznej śmierci
Jezusa i jej powiązania z sakramentem Eucharystii
i ofiarą mszy św.162.
Powracając do miniatury z Psałterza Utrechckie-
go — podobne, choć w zgoła odmiennym kontekście
literackim i przy pomocy innych elementów wy-
rażone, połączenie Ukrzyżowania z ołtarzem wy-
stępuje na jednej z iluminacji kodeksu powstałego
w latach 70-tych w. XII, a zawierającego Liber
Scivias Hildegardy z Bingen (kodeks zaginiony
w czasie II. wojny światowej, dawniej Wiesbaden,
Nassauische Landesbibliothek, cod. I)163. W części
górnej miniatury, ilustrującej jedną z wizji Hilde-
gardy, Eklezja-sponsa zbiera do kielicha krew
z rany w boku Chrystusa, w dolnej klęczy przed
ołtarzem, na którym przygotowano kielich i patenę;
ołtarz i krzyż łączy smuga światła (ryc. 18). Nato-
miast na przedniej stronie krzyża relikwiarzowego
(zawiera cząstkę św. Krzyża), ofiarowanego w r. 1222
katedrze w Cosenzy przez cesarza Fryderyka II,
na medalionie umieszczonym w dolnym zakończeniu
pionowej belki — a zatem u stóp Chrystusa —
widnieją: ołtarz, kielich nakryty palką, instrumenty
męki i orzeł, który symbolizuje wiernych przy-
162 Tamże, s. 212-228. der Wiesbadener Landesbibliothek ins deutsch iibertragen
163 Hildegard von Bingen, Wisse die Wege. Scivias. und bearbeitet v. M. Bóckler, Salzburg [1955J, tabl. 15 na
Nach dem Originaltext des illuminirten Rupertsberger Kodex s. 45. — Mayer, o.c., s. 22 n., ryc. 7.
108
kanów, Ms. 213, fol. 4V (wg Mayera).
począł, zrazu sporadycznie, wizerunek zmarłego
Zbawiciela w miejsce dawnego Chrystusa Trium-
fatora. Zmiana ta była wynikiem spekulacji teolo-
gicznych tego okresu, które w centrum nauki
Kościoła postawiły zagadnienie historycznej śmierci
Jezusa i jej powiązania z sakramentem Eucharystii
i ofiarą mszy św.162.
Powracając do miniatury z Psałterza Utrechckie-
go — podobne, choć w zgoła odmiennym kontekście
literackim i przy pomocy innych elementów wy-
rażone, połączenie Ukrzyżowania z ołtarzem wy-
stępuje na jednej z iluminacji kodeksu powstałego
w latach 70-tych w. XII, a zawierającego Liber
Scivias Hildegardy z Bingen (kodeks zaginiony
w czasie II. wojny światowej, dawniej Wiesbaden,
Nassauische Landesbibliothek, cod. I)163. W części
górnej miniatury, ilustrującej jedną z wizji Hilde-
gardy, Eklezja-sponsa zbiera do kielicha krew
z rany w boku Chrystusa, w dolnej klęczy przed
ołtarzem, na którym przygotowano kielich i patenę;
ołtarz i krzyż łączy smuga światła (ryc. 18). Nato-
miast na przedniej stronie krzyża relikwiarzowego
(zawiera cząstkę św. Krzyża), ofiarowanego w r. 1222
katedrze w Cosenzy przez cesarza Fryderyka II,
na medalionie umieszczonym w dolnym zakończeniu
pionowej belki — a zatem u stóp Chrystusa —
widnieją: ołtarz, kielich nakryty palką, instrumenty
męki i orzeł, który symbolizuje wiernych przy-
162 Tamże, s. 212-228. der Wiesbadener Landesbibliothek ins deutsch iibertragen
163 Hildegard von Bingen, Wisse die Wege. Scivias. und bearbeitet v. M. Bóckler, Salzburg [1955J, tabl. 15 na
Nach dem Originaltext des illuminirten Rupertsberger Kodex s. 45. — Mayer, o.c., s. 22 n., ryc. 7.
108