DOI article:
Małkiewiczówna, Helena: Interpretacja treści piętnastowiecznego malowidła ściennego z Chrystusem w tłoczni mistycznej w krużgankach franciszkańskich w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0143
dyskusji tej nie doszło na skutek wyraźnie opozy-
cyjnego stanowiska Akademii293. Równocześnie mno-
żyły się ustawy antyhusyckie: w r. 1422 synod łę-
czycki uchwalił nowe represje294; w r. 1424 Włady-
sław Jagiełło, inspirowany głównie przez Oleśnic-
kiego, ogłosił swój słynny edykt wieluński295. Od
r. 1423 opozycja antyhusycka w Polsce zyskała
swego duchowego przywódcę w postaci Zbigniewa
Oleśnickiego, który z racji swej godności biskupa
krakowskiego, funkcji kanclerza Uniwersytetu,
a w ostatnich latach panowania Jagiełły i okresie
małoletności Władysława III — z racji posiadania
urzędu członka regencyjnej rady królewskiej — I
mógł i nadał tej opozycji formy prześladowań zwo-
lenników husytyzmu zarówno ze strony władz
świeckich jak i duchownych: „Ten [Oleśnicki]
heretyków wypaczonych przez sektę czeską prze-
śladował nie tylko mocą prawa kościelnego lecz
także przez użycie siły, a wszędzie ich napadając,
chwytając i więżąc nie tylko swoją diecezję lecz
i całe Królestwo Polskie czystym zachował od spla-
mienia i zakażenia" (tłum. aut.) — pisał o Oleśnickim
jego biografista Jan Długosz296. |
W r. 1431, przy istnieniu odmiennej niż dziesięć
lat wcześniej sytuacji politycznej, W przededniu 4L Jan z Żytawy> Biczowanie Chrystusa, miniatura poprze-
zwołania soboru bazylejskiego, doszło w Krakowie dza>aca Zt^Z^T^ ?° r^415;Wroclaw'
. . Bibl. Miejska R 165, fol. 151 (wg Klossa).
do dysputy między delegatami utrakwistów czeskich
a profesorami Uniwersytetu. Dysputa rozpoczęła
się 19 marca na Wawelu, a brali w niej udział ze dyskusji i polemiki były cztery artykuły praskie,
strony czeskiej m.i. Prokop z Zatca i Piotr Peyn, a wśród nich głównie kwestia komunii utrakwis-
ze strony Akademii: dekretysta Jan Elgot (zm. 1452) tycznej. Dysputa, której towarzyszyła groza zarzą-
oraz profesorowie Wydziału Teologicznego — dzonego przez biskupa Oleśnickiego i obowiązują-
Andrzej z Kokorzyna (zm. 1435), Mikołaj Kozłów- cego w całym Krakowie interdyktu (a był to okres
ski (zm. 1444), Franciszek Krysowicz z Brzegu wielkanocny) nie dała żadnych rezultatów i nie prze-
(zm. 1432), Eliasz z Wąwelnicy (zm. po 1446), konała strony czeskiej, która wkrótce przedstawiła
Benedykt Hesse i Jakub z Paradyża (zm. 1464). swe koncepcje na soborze bazylejskim297. Lata
Sądząc ze składu osobowego obu stron przedmiotem układów bazylejsko-husyckich, koncesja soboru na
pi dteuttsjuiicaid
293 Ustalił to ostatnio M. Marczyński, Stanowisko Uni-
wersytetu Krakowskiego wobec petycji husyckiej z 1421 roku
(Materiały i Studia Zakładu Historii Filozofiii Starożytnej
i Średniowiecznej, T. IV, seria A. Materiały do historii filo-
zofii średniowiecznej w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków
1965, s. 354-360).
294 Małeczyńska, Ruch husycki..., s. 419.
295 Tekst opublikowany w Volumina legum. Przewodnik
zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie od roku 1732
do roku 1782 wydanego, I, Petersburg 1859, s. 38. Tłumaczenie
na j. polski w: Heck i Małeczyńska, o.c, s. 92 n.
296 j_ Długosz, Vitae episcoporum Poloniae. Catalogus
episcoporum cracoviensium. Sbigneus de Oleschnicza. Ed.: Joannis
Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, cura
A. Przeździecki edita, I, Cracoviae 1887, s. 424, całość życio-
rysu s. 423-429. Wypisy z Długosza cytowane będą wg tego
wydania znaczonego w przypisach w nawiasie jako ed.c. —
Postaci Oleśnickiego poświęcił Długosz także drugą wersję
życiorysu Vita Sbignei Cardinalis et episcopi cracoviensis (ed.c. I,
s. 551-557). — Na temat działalności Oleśnickiego pisali m.i.:
L. Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakow-
skich, I, Biskupi krakowscy, Kraków 1852, s. 370-408. —
M. Dzieduszycki, Zbigniew Oleśnicki, Kraków 1853, t. I-
II. — K. Morawski, Zbigniew Oleśnicki i Uniwersytet Jagielloń-
ski, Kraków 1900. — Nowy Korbut. Bibliografia literatury
polskiej, 3, Piśmiennictwo staropolskie, Hasła osobowe, [War-
szawa] 1965, s. 32-35 (bibliografia).
297 Opis dysputy przekazał J. Długosz, Dziejów Polski
135
cyjnego stanowiska Akademii293. Równocześnie mno-
żyły się ustawy antyhusyckie: w r. 1422 synod łę-
czycki uchwalił nowe represje294; w r. 1424 Włady-
sław Jagiełło, inspirowany głównie przez Oleśnic-
kiego, ogłosił swój słynny edykt wieluński295. Od
r. 1423 opozycja antyhusycka w Polsce zyskała
swego duchowego przywódcę w postaci Zbigniewa
Oleśnickiego, który z racji swej godności biskupa
krakowskiego, funkcji kanclerza Uniwersytetu,
a w ostatnich latach panowania Jagiełły i okresie
małoletności Władysława III — z racji posiadania
urzędu członka regencyjnej rady królewskiej — I
mógł i nadał tej opozycji formy prześladowań zwo-
lenników husytyzmu zarówno ze strony władz
świeckich jak i duchownych: „Ten [Oleśnicki]
heretyków wypaczonych przez sektę czeską prze-
śladował nie tylko mocą prawa kościelnego lecz
także przez użycie siły, a wszędzie ich napadając,
chwytając i więżąc nie tylko swoją diecezję lecz
i całe Królestwo Polskie czystym zachował od spla-
mienia i zakażenia" (tłum. aut.) — pisał o Oleśnickim
jego biografista Jan Długosz296. |
W r. 1431, przy istnieniu odmiennej niż dziesięć
lat wcześniej sytuacji politycznej, W przededniu 4L Jan z Żytawy> Biczowanie Chrystusa, miniatura poprze-
zwołania soboru bazylejskiego, doszło w Krakowie dza>aca Zt^Z^T^ ?° r^415;Wroclaw'
. . Bibl. Miejska R 165, fol. 151 (wg Klossa).
do dysputy między delegatami utrakwistów czeskich
a profesorami Uniwersytetu. Dysputa rozpoczęła
się 19 marca na Wawelu, a brali w niej udział ze dyskusji i polemiki były cztery artykuły praskie,
strony czeskiej m.i. Prokop z Zatca i Piotr Peyn, a wśród nich głównie kwestia komunii utrakwis-
ze strony Akademii: dekretysta Jan Elgot (zm. 1452) tycznej. Dysputa, której towarzyszyła groza zarzą-
oraz profesorowie Wydziału Teologicznego — dzonego przez biskupa Oleśnickiego i obowiązują-
Andrzej z Kokorzyna (zm. 1435), Mikołaj Kozłów- cego w całym Krakowie interdyktu (a był to okres
ski (zm. 1444), Franciszek Krysowicz z Brzegu wielkanocny) nie dała żadnych rezultatów i nie prze-
(zm. 1432), Eliasz z Wąwelnicy (zm. po 1446), konała strony czeskiej, która wkrótce przedstawiła
Benedykt Hesse i Jakub z Paradyża (zm. 1464). swe koncepcje na soborze bazylejskim297. Lata
Sądząc ze składu osobowego obu stron przedmiotem układów bazylejsko-husyckich, koncesja soboru na
pi dteuttsjuiicaid
293 Ustalił to ostatnio M. Marczyński, Stanowisko Uni-
wersytetu Krakowskiego wobec petycji husyckiej z 1421 roku
(Materiały i Studia Zakładu Historii Filozofiii Starożytnej
i Średniowiecznej, T. IV, seria A. Materiały do historii filo-
zofii średniowiecznej w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków
1965, s. 354-360).
294 Małeczyńska, Ruch husycki..., s. 419.
295 Tekst opublikowany w Volumina legum. Przewodnik
zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie od roku 1732
do roku 1782 wydanego, I, Petersburg 1859, s. 38. Tłumaczenie
na j. polski w: Heck i Małeczyńska, o.c, s. 92 n.
296 j_ Długosz, Vitae episcoporum Poloniae. Catalogus
episcoporum cracoviensium. Sbigneus de Oleschnicza. Ed.: Joannis
Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, cura
A. Przeździecki edita, I, Cracoviae 1887, s. 424, całość życio-
rysu s. 423-429. Wypisy z Długosza cytowane będą wg tego
wydania znaczonego w przypisach w nawiasie jako ed.c. —
Postaci Oleśnickiego poświęcił Długosz także drugą wersję
życiorysu Vita Sbignei Cardinalis et episcopi cracoviensis (ed.c. I,
s. 551-557). — Na temat działalności Oleśnickiego pisali m.i.:
L. Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakow-
skich, I, Biskupi krakowscy, Kraków 1852, s. 370-408. —
M. Dzieduszycki, Zbigniew Oleśnicki, Kraków 1853, t. I-
II. — K. Morawski, Zbigniew Oleśnicki i Uniwersytet Jagielloń-
ski, Kraków 1900. — Nowy Korbut. Bibliografia literatury
polskiej, 3, Piśmiennictwo staropolskie, Hasła osobowe, [War-
szawa] 1965, s. 32-35 (bibliografia).
297 Opis dysputy przekazał J. Długosz, Dziejów Polski
135