DOI Artikel:
Alberowa, Zofia: Symbolika dekoracji japońskich inrô w okresie Edo (na przykladzie zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0194
55. Inro z kwiatami storczyka, sygn. Koma ..., w. XVIII
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
akcentem uzupełniają trzy motyle wyobrażone na
odwrotnej stronie puzderka. Motyle (chocko) uwa-
żane były w Japonii za symbol nieśmiertelnej
duszy223 * 225; Była to aluzja do metamorfozy, która
223 W. H. Edmunds, Pointers and Clues to the Subjects
of Chinese and Japanese Art, London 1934, s. 300.
226 Inro z laki shitan-nuri, dekoracja takamakie, kirigane,
81x57x19 mm. Nr inw. 141601. Z kolekcji Feliksa Ja-
sieńskiego.
szarą poczwarkę obdarza urodą, barwą i lotnoś-
cią.
Skromniejsze i mniej bohaterskie cnoty symbo-
lizuje dekoracja inro z w. XVIII, zdobionego przez
artystę z rodu Korna226. Widniejąca pod spodem
sygnatura tego artysty została wytarta, tak że czy-
telne są jedynie dwa pierwsze znaki składające się
na rodowe nazwisko, imię natomiast nie jest rozpo-
znawalne. Malarze z rodu Koma należeli, oprócz
mistrzów z rodu Kajikawa, do najznakomitszych
dekoratorów laki w okresie Edo227. Świadczy o tym
również dekoracja inro w zbiorach krakowskiego
muzeum (ryc. 55). Tło puzderka imitujące czerwone
drewno sandałowe (shitan) należy do rzadkich i wy-
soko cenionych w Japonii228. Ciemnoczerwone,
z poziomymi czarnymi prążkami o nieregularnych
zgrubieniach i zaciekach, silnie połyskujące, przy-
pomina półszlachetny, żyłkowany kamień. Z rzadka
rozrzucone na tym tle kwiaty storczyków prószone
są w płaskim reliefie proszkiem złota w dwóch od-
cieniach, gdzieniegdzie rozjaśnionym inkrustowa-
nymi kwadracikami złotej folii. Subtelny, elegancki
rysunek kwiatów, ich nieregularne rozłożenie w dol-
nej części puzderka, jak gdyby storczyki rzucone
z góry opadały swobodnie na dół, oraz wspomniana
już cenna technika tła świadczą o ręce wytrawnego
mistrza.
Skromna, rezygnująca z bogatych efektów de-
koracja podkreśla symboliczne znaczenie przypisy-
wane storczykom. Kwiaty te należały do grupy
„czterech kwietnych arystokratów" i uważane były
w Chinach i w Japonii za synonim wdzięku i po-
wściągliwej wytworności229. Nauka moralna, którą
za pośrednictwem tych motywów usiłowano prze-
kazać, była prosta. Podobnie jak storczyki, rosnące
w górskich dzikich pustkowiach, nie podziwiane
przez nikogo, roztaczały swój zapach „godny kró-
lów", tak człowiek w najtrudniejszych okolicz-
nościach zachować winien swoją godność i szlachet-
ność230.
Symbolem kobiecego wdzięku i subtelności
była w poezji yanagi, wierzba płacząca. Jej delikatne
gałązki z wąskimi listkami są jedyną ozdobą kolej-
nego inrd ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kra-
227 Por. von Rague, Geschichte ..., s. 243.
228 Herberts, o. c., s. 358.
220 Do grupy tej zaliczano również wiśnię, chryzantemę
i bambus.
230 Carr, o. c., s. 74.
186
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
akcentem uzupełniają trzy motyle wyobrażone na
odwrotnej stronie puzderka. Motyle (chocko) uwa-
żane były w Japonii za symbol nieśmiertelnej
duszy223 * 225; Była to aluzja do metamorfozy, która
223 W. H. Edmunds, Pointers and Clues to the Subjects
of Chinese and Japanese Art, London 1934, s. 300.
226 Inro z laki shitan-nuri, dekoracja takamakie, kirigane,
81x57x19 mm. Nr inw. 141601. Z kolekcji Feliksa Ja-
sieńskiego.
szarą poczwarkę obdarza urodą, barwą i lotnoś-
cią.
Skromniejsze i mniej bohaterskie cnoty symbo-
lizuje dekoracja inro z w. XVIII, zdobionego przez
artystę z rodu Korna226. Widniejąca pod spodem
sygnatura tego artysty została wytarta, tak że czy-
telne są jedynie dwa pierwsze znaki składające się
na rodowe nazwisko, imię natomiast nie jest rozpo-
znawalne. Malarze z rodu Koma należeli, oprócz
mistrzów z rodu Kajikawa, do najznakomitszych
dekoratorów laki w okresie Edo227. Świadczy o tym
również dekoracja inro w zbiorach krakowskiego
muzeum (ryc. 55). Tło puzderka imitujące czerwone
drewno sandałowe (shitan) należy do rzadkich i wy-
soko cenionych w Japonii228. Ciemnoczerwone,
z poziomymi czarnymi prążkami o nieregularnych
zgrubieniach i zaciekach, silnie połyskujące, przy-
pomina półszlachetny, żyłkowany kamień. Z rzadka
rozrzucone na tym tle kwiaty storczyków prószone
są w płaskim reliefie proszkiem złota w dwóch od-
cieniach, gdzieniegdzie rozjaśnionym inkrustowa-
nymi kwadracikami złotej folii. Subtelny, elegancki
rysunek kwiatów, ich nieregularne rozłożenie w dol-
nej części puzderka, jak gdyby storczyki rzucone
z góry opadały swobodnie na dół, oraz wspomniana
już cenna technika tła świadczą o ręce wytrawnego
mistrza.
Skromna, rezygnująca z bogatych efektów de-
koracja podkreśla symboliczne znaczenie przypisy-
wane storczykom. Kwiaty te należały do grupy
„czterech kwietnych arystokratów" i uważane były
w Chinach i w Japonii za synonim wdzięku i po-
wściągliwej wytworności229. Nauka moralna, którą
za pośrednictwem tych motywów usiłowano prze-
kazać, była prosta. Podobnie jak storczyki, rosnące
w górskich dzikich pustkowiach, nie podziwiane
przez nikogo, roztaczały swój zapach „godny kró-
lów", tak człowiek w najtrudniejszych okolicz-
nościach zachować winien swoją godność i szlachet-
ność230.
Symbolem kobiecego wdzięku i subtelności
była w poezji yanagi, wierzba płacząca. Jej delikatne
gałązki z wąskimi listkami są jedyną ozdobą kolej-
nego inrd ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kra-
227 Por. von Rague, Geschichte ..., s. 243.
228 Herberts, o. c., s. 358.
220 Do grupy tej zaliczano również wiśnię, chryzantemę
i bambus.
230 Carr, o. c., s. 74.
186