DOI Artikel:
Pieńkowska, Hanna: Dzieje i fabryka kościoła oraz klasztoru Norbertanek w Imbramowicach
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20407#0075
Folia Historiae Artium, T. XIV (1978)
HANNA PIEŃKOWSKA
DZIEJE I FABRYKA KOŚCIOŁA ORAZ KLASZTORU NORBERTANEK
W IMBRAMOWICACH
HISTORIA
W r. 1710 straszliwy pożar zniszczył klasztor
i kościół Norbertanek w Imbramowicach. Skąpa
literatura przedmiotu1 przyjmuje, że obecny ze-
spół budowli, położony nad rzeką Dktbnią, w ca-
łości jest dziełem Kacpra Bażaniki z lat 1711—
1721 (ryc. 1—4).
Zespół imbramowicki okazał się jednak w
trakcie bliższych badań złożonym dokumentem
przemian przestrzennych i architektonicznych.
Udowodniły to badania murów i wykorzystanie
kronik klasztornych, przechowywanych w archi-
wum imbramowickim, wizytacje biskupie, inne
luźne dokumenty lub ich odpisy, omówione w
pracach Zofii Budkowej 2 oraz Liber beneficio-
rum Jana Długosza. Bliższe oględziny zespołu ko-
ścioła i klasztoru były możliwe dzięki prowadze-
niu w latach 1971—1975 robót konserwatorskich
awaryjno-budowlanych i instalacyjnych. Roboty
te musiano przeprowadzić bardzo szybko, wsku-
tek czego dorywcza tylko analiza murów — w
miejscach wskazanych przez mgra Andrzeja Kru-
pińskiego — wzbogaciła materiał faktograficzny.
Nie dało się, niestety, przeprowadzić badań ar-
cheologicznych odnoszących się do romańskiej
fazy budowli.
1 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, I, Woj. kra-
kowskie, Warszawa 1953, s. 387—390; M. S., Pamiątka
siedemsetlecia (r. 1226—1926), dzieje klasztoru PP. Nor-
bertanek w Imbramowicach na podstawie klasztornego
archiwum, Przemyśl 1926; O. Zagórowski, Architekt
Kacper Bażanka (około 1680—1726) (Biuletyn HS, XVIII,
1956, nr 1, s. 84—122).
2 Z. Kozłowska-Budkowa, Dokumenty klasz-
Jak wynika ze źródeł pisanych, kościół i klasz-
tor Norbertanek został ufundowany we wsi sta-
nowiącej własność Imbrama, przy współudziale
jego brata, krakowskiego biskupa Iwona Odro-
wąża, w pobliżu istniejącej już w 1223 r. kaplicy
drewnianej p.w. Św. Benedykta. Już po śmierci
Imbrama Iwo zbudował kościół i klasztor, w któ-
rym osadził norbertanki, pochodzące — wg tra-
dycji przekazanej przez Długosza — ze Zwie-
rzyńca. Ponieważ stosunki polityczne nie sprzy-
jały wówczas potwierdzeniu fundacji w kraju,
Iwo uzyskał protekcję papieską dla swej nie wy-
kończonej jeszcze fundacji3. Bulla papieża Grze-
gorza IX z r. 1228 zatwierdza darowiznę i orga-
nizację klasztoru Norbertanek wraz z całym upo-
sażeniem. Ks. Antoni Kraszewski, polski mono-
grafista zakonu premomstranckiego Św. Nor-
berta, sugeruje, iż wyboru zakonu dokonał Iwo
wskutek zawartej w Paryżu przyjaźni z Gerwa-
zym, „Opatem Premonstratu całego, zakonu te-
go Generałem, gdy się razem w tejże sławnej
Akademii Paryskiej w młodych leciach bawili
naukami [...] przeto Hebdowski konwent docho-
dami i dziesięcinami tak szczodrze udarował, iż
drugie po fundatorach imię fundatorskie i honor
otrzymał i w Imbramowicach klasztor panien
zakonu tego wystawił, roku 1223 pięknymi do-
toru pp. Norbertanek w Imbramowicach (1228—1450),
Archiwum Komisji Historycznej PAU, Kraków 1948. se-
ria 2, t. III, nr 2; taż sama, Uposażenie klasztoru Nor-
bertanek w Imbramowicach (1228—1450) [w:] Studia hi-
storyczne ku czci St. Kutrzeby, II, Kraków 1938, s. 369—
380.
3 Kozłowska-Budkowa, Uposażenie..., s. 380
i n.
67
HANNA PIEŃKOWSKA
DZIEJE I FABRYKA KOŚCIOŁA ORAZ KLASZTORU NORBERTANEK
W IMBRAMOWICACH
HISTORIA
W r. 1710 straszliwy pożar zniszczył klasztor
i kościół Norbertanek w Imbramowicach. Skąpa
literatura przedmiotu1 przyjmuje, że obecny ze-
spół budowli, położony nad rzeką Dktbnią, w ca-
łości jest dziełem Kacpra Bażaniki z lat 1711—
1721 (ryc. 1—4).
Zespół imbramowicki okazał się jednak w
trakcie bliższych badań złożonym dokumentem
przemian przestrzennych i architektonicznych.
Udowodniły to badania murów i wykorzystanie
kronik klasztornych, przechowywanych w archi-
wum imbramowickim, wizytacje biskupie, inne
luźne dokumenty lub ich odpisy, omówione w
pracach Zofii Budkowej 2 oraz Liber beneficio-
rum Jana Długosza. Bliższe oględziny zespołu ko-
ścioła i klasztoru były możliwe dzięki prowadze-
niu w latach 1971—1975 robót konserwatorskich
awaryjno-budowlanych i instalacyjnych. Roboty
te musiano przeprowadzić bardzo szybko, wsku-
tek czego dorywcza tylko analiza murów — w
miejscach wskazanych przez mgra Andrzeja Kru-
pińskiego — wzbogaciła materiał faktograficzny.
Nie dało się, niestety, przeprowadzić badań ar-
cheologicznych odnoszących się do romańskiej
fazy budowli.
1 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, I, Woj. kra-
kowskie, Warszawa 1953, s. 387—390; M. S., Pamiątka
siedemsetlecia (r. 1226—1926), dzieje klasztoru PP. Nor-
bertanek w Imbramowicach na podstawie klasztornego
archiwum, Przemyśl 1926; O. Zagórowski, Architekt
Kacper Bażanka (około 1680—1726) (Biuletyn HS, XVIII,
1956, nr 1, s. 84—122).
2 Z. Kozłowska-Budkowa, Dokumenty klasz-
Jak wynika ze źródeł pisanych, kościół i klasz-
tor Norbertanek został ufundowany we wsi sta-
nowiącej własność Imbrama, przy współudziale
jego brata, krakowskiego biskupa Iwona Odro-
wąża, w pobliżu istniejącej już w 1223 r. kaplicy
drewnianej p.w. Św. Benedykta. Już po śmierci
Imbrama Iwo zbudował kościół i klasztor, w któ-
rym osadził norbertanki, pochodzące — wg tra-
dycji przekazanej przez Długosza — ze Zwie-
rzyńca. Ponieważ stosunki polityczne nie sprzy-
jały wówczas potwierdzeniu fundacji w kraju,
Iwo uzyskał protekcję papieską dla swej nie wy-
kończonej jeszcze fundacji3. Bulla papieża Grze-
gorza IX z r. 1228 zatwierdza darowiznę i orga-
nizację klasztoru Norbertanek wraz z całym upo-
sażeniem. Ks. Antoni Kraszewski, polski mono-
grafista zakonu premomstranckiego Św. Nor-
berta, sugeruje, iż wyboru zakonu dokonał Iwo
wskutek zawartej w Paryżu przyjaźni z Gerwa-
zym, „Opatem Premonstratu całego, zakonu te-
go Generałem, gdy się razem w tejże sławnej
Akademii Paryskiej w młodych leciach bawili
naukami [...] przeto Hebdowski konwent docho-
dami i dziesięcinami tak szczodrze udarował, iż
drugie po fundatorach imię fundatorskie i honor
otrzymał i w Imbramowicach klasztor panien
zakonu tego wystawił, roku 1223 pięknymi do-
toru pp. Norbertanek w Imbramowicach (1228—1450),
Archiwum Komisji Historycznej PAU, Kraków 1948. se-
ria 2, t. III, nr 2; taż sama, Uposażenie klasztoru Nor-
bertanek w Imbramowicach (1228—1450) [w:] Studia hi-
storyczne ku czci St. Kutrzeby, II, Kraków 1938, s. 369—
380.
3 Kozłowska-Budkowa, Uposażenie..., s. 380
i n.
67