DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: Przedstawienia procesji w sztuce wczesnochrześcijańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20539#0041
stu czterech starców przed tym, który siedzi na
tronie, i oddaje pokłon temu, który żyje na wie-
ki wieków, i składa korony swoje przed tro-
nem..." 160 Ilustruje te słowa mozaika „tęczowej"
ściany w S. Paoło fuori le mura w Rzymie z
około r. 440, niestety wielokrotnie uzupełniana w
jańsey nie pozostawili właściwie żadnych jej in-
terpretacji, chociaż rozważali, kim byli starcy 163.
Obecnie na ogół przyjmuje się, że wieńce star-
ców apokaliptycznych są (podobnie jak wieńce
apostołów) koronami zwycięstwa, nagrodą za ich
dokonania, które jednak — jako niewiele znaczą-
3)2. Zachodnia ściana bazy kolumny Arkadiusza w Konstantynopo-
lu, rysunek w Cambridge, Tirinity College (wg Nordstroma)
ciągu wieków (iryc. 31)161. Starcy, z których ka-
żdy niesie oburącz trzymany wieniec, ukazami są
w dwóch 'dwuniastoosobawych grupach nadcho-
dzących ku Chrystusowi ujętemu w popiersiu w
klipeusie, stanowiącym centrum kompozycji. W
przeciwieństwie jednak do teksitu starcy nie pa-
dają w pokłonie, lecz idą. Ich uroczysty pochód
z wieńcami nabiera charakteru procesji162. W od-
niesieniu do tej wersji aurum coronarium wy-
padnie powiedzieć, że egzegeoi wczesnochrześci-
ce w porównaniu ze zwycięstwem Chrystusa —
składają mu u stóp tronu164.
Niejako ukoronowaniem obrazowania chrześ-
cijańskiej wersji aurum coronarium jest wyobra-
żenie jeszcze jednej procesji „sfery nieba" z Ra-
wenny, tym razem zdobiącej nawę główną ko-
ścioła S. Apollinare N:uovo (ryc. 33 i 34) 165. W
przedstawieniu tej bodaj najdłuższej procesji, ja-
ką stworzono kiedykolwiek w szituce chrześcijań-
skiej, biorą udział męczennicy i męczennice, sta-
rci paleocristiani di Roma (secoli III—VI), Bologna
1971, s. 188 i n. (z omówieniem literatury przedmiotu
do 1970).
62 Bor.: Klaus er, Aurum coronarium (Romische
Mitteilungen), s. 150; tenże Aurum coronarium [w:]
Reallexikon ^r ^{j^g uncj Christentum, szp. 1017.
163 Zob. Apokalipsa św. Jana. Wstęp, przekład z ory-
ginału, komentarz i oprać. A. Jankowski OSB, Po-
znań 1959, s. 166 i n. „Na pytanie, kim są starcy, po-
—• jak pisze O. Jankowski — od okresu wczesno-
chrześcijańskiego po dziś dzień dwie różne odpowiedzi:
Jedni twierdzą, że są to aniołowie, drudzy zaś, że zba-
wieni ludzie, przy czym opinie tych drugich podzielić
można na trzy podgrupy: a) Kościół idealny — suma
Patriarchów i apostołów, b) święci jako symbole epok,
c) paitriarchowiie i święci Starego Testamentu". Por. też
Waetzold, o.c, s. 23 i n., oraz Klaus er, Aurum
coronarium (Romische Mitteilungen), s. 151 i przypis 1.
164 Klaus er, Aurum coronarium (Romische Mit-
teilungen), s. 151. Na temat wieńca por. prace cyt. w
przypisie 65.
185 Kościół wybudowano i ozdobiono mozaikami oko-
ło r. 500 dla arian. Pierwotne wezwanie Salwatora zmie-
niono na wezwanie Sw. Marcina po r. 540, gdy Rawennę
zajęły wojska Justyniana. Wezwanie S. Apollinare po-
chodzi z w. IX, gdy złożono tutaj przewiezione z Classis
relikwie tegoż świętego. Zob. Deichmann, Geschichte
und Monumente, s. 171 i n.; tenże, Kommentar 1, s.
127 i n. (o mozaikach s. 139 i n.); C. R i c c i, Tavole
storiche dei mosaici di Ravenna, fasc. IV; S. Apollinare
Nuovo, Roma 1933; von Simson, o.c, s. 69 i n.;
Nordstrom, o.c, s. 55 i n.
35
tronie, i oddaje pokłon temu, który żyje na wie-
ki wieków, i składa korony swoje przed tro-
nem..." 160 Ilustruje te słowa mozaika „tęczowej"
ściany w S. Paoło fuori le mura w Rzymie z
około r. 440, niestety wielokrotnie uzupełniana w
jańsey nie pozostawili właściwie żadnych jej in-
terpretacji, chociaż rozważali, kim byli starcy 163.
Obecnie na ogół przyjmuje się, że wieńce star-
ców apokaliptycznych są (podobnie jak wieńce
apostołów) koronami zwycięstwa, nagrodą za ich
dokonania, które jednak — jako niewiele znaczą-
3)2. Zachodnia ściana bazy kolumny Arkadiusza w Konstantynopo-
lu, rysunek w Cambridge, Tirinity College (wg Nordstroma)
ciągu wieków (iryc. 31)161. Starcy, z których ka-
żdy niesie oburącz trzymany wieniec, ukazami są
w dwóch 'dwuniastoosobawych grupach nadcho-
dzących ku Chrystusowi ujętemu w popiersiu w
klipeusie, stanowiącym centrum kompozycji. W
przeciwieństwie jednak do teksitu starcy nie pa-
dają w pokłonie, lecz idą. Ich uroczysty pochód
z wieńcami nabiera charakteru procesji162. W od-
niesieniu do tej wersji aurum coronarium wy-
padnie powiedzieć, że egzegeoi wczesnochrześci-
ce w porównaniu ze zwycięstwem Chrystusa —
składają mu u stóp tronu164.
Niejako ukoronowaniem obrazowania chrześ-
cijańskiej wersji aurum coronarium jest wyobra-
żenie jeszcze jednej procesji „sfery nieba" z Ra-
wenny, tym razem zdobiącej nawę główną ko-
ścioła S. Apollinare N:uovo (ryc. 33 i 34) 165. W
przedstawieniu tej bodaj najdłuższej procesji, ja-
ką stworzono kiedykolwiek w szituce chrześcijań-
skiej, biorą udział męczennicy i męczennice, sta-
rci paleocristiani di Roma (secoli III—VI), Bologna
1971, s. 188 i n. (z omówieniem literatury przedmiotu
do 1970).
62 Bor.: Klaus er, Aurum coronarium (Romische
Mitteilungen), s. 150; tenże Aurum coronarium [w:]
Reallexikon ^r ^{j^g uncj Christentum, szp. 1017.
163 Zob. Apokalipsa św. Jana. Wstęp, przekład z ory-
ginału, komentarz i oprać. A. Jankowski OSB, Po-
znań 1959, s. 166 i n. „Na pytanie, kim są starcy, po-
—• jak pisze O. Jankowski — od okresu wczesno-
chrześcijańskiego po dziś dzień dwie różne odpowiedzi:
Jedni twierdzą, że są to aniołowie, drudzy zaś, że zba-
wieni ludzie, przy czym opinie tych drugich podzielić
można na trzy podgrupy: a) Kościół idealny — suma
Patriarchów i apostołów, b) święci jako symbole epok,
c) paitriarchowiie i święci Starego Testamentu". Por. też
Waetzold, o.c, s. 23 i n., oraz Klaus er, Aurum
coronarium (Romische Mitteilungen), s. 151 i przypis 1.
164 Klaus er, Aurum coronarium (Romische Mit-
teilungen), s. 151. Na temat wieńca por. prace cyt. w
przypisie 65.
185 Kościół wybudowano i ozdobiono mozaikami oko-
ło r. 500 dla arian. Pierwotne wezwanie Salwatora zmie-
niono na wezwanie Sw. Marcina po r. 540, gdy Rawennę
zajęły wojska Justyniana. Wezwanie S. Apollinare po-
chodzi z w. IX, gdy złożono tutaj przewiezione z Classis
relikwie tegoż świętego. Zob. Deichmann, Geschichte
und Monumente, s. 171 i n.; tenże, Kommentar 1, s.
127 i n. (o mozaikach s. 139 i n.); C. R i c c i, Tavole
storiche dei mosaici di Ravenna, fasc. IV; S. Apollinare
Nuovo, Roma 1933; von Simson, o.c, s. 69 i n.;
Nordstrom, o.c, s. 55 i n.
35