DOI article:
Miziołek, Jerzy: Przedstawienia procesji w sztuce wczesnochrześcijańskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20539#0043
34. Procesja męczennic, mozaika nawy głównej w S. Apollinare Nuovo w Rawennie (wg Bovini, Rawenna Mo-
saics)
wiasty niosą korony-wieńce wysadzane drogimi
kamieniami, trzymając je w rękach spowitych
w białe velum.
Na ścianie zaś południowej kroczy procesja
dwudziestu pięciu męczenników, podążających z
pałacu i prowadzonych przez św. Marcina ku
Chrystusowi w majestacie, podobnie jak Matka
Boska w otoczeniu aniołów. Z wyjątkiem św.
Ma rcina — jedynego niemęczeninika w tym po-
chodzie — odzianego w purpurowy płaszcz,
i św. Wawrzyńca, wyróżnionego złotą tuniką,
święci przyodziani są w „wybielone krwią Ba-
ranka" białe tuniki i płaszcze, poprzez których
brzegi trzymają ozdobione złotem, perłami i dro-
gimi kamieniami wieńce chwały. iW wyobraże-
■niu tych niebiańskich pochodów zaznacza się
tendencja do frontalnego ujęcia, znacznie silniej-
sza w grupie męczenników. O kierunku procesji
postaci sunących na złotym tle mówią raczej ge-
sty rąk, zwracających wieńce ku ołtarzowi, niż
układ nóg. Męczenników i męczennice identyfi-
kują napisy umieszczone powyżej nimbów okala-
jących głowy. Większość z nich wzmiankowana
jest w kanonach mszy rzymskiej i mediolańskiej,
pozostali występują w najstarszych litaniach Ra-
wenny. Męczennicy ci, jak słusznie zauważono,
reprezentują cały obszar Cesarstwa — Azję, Afry-
kę i Europę 168.
Związek tych „zilustrowanych" litanii z litur-
gią mszy św. jest bezsprzeczny. Męczennicy, któ-
rzy w różnych wiekach naśladując Chrystusa po-
nieśli śmierć za wiarę, zebrani zostali w tym
„panteonie" chrześcijaństwa, podążając w proce-
sji, by wieńce-symbole zwycięstwa złożyć temu,
który był ich wzorem. Święci i święte zmierza-
ją wzdłuż nawy ku Jezusowi widniejącemu na
wysokości ołtarza. Tą samą nawą sunęły pod-
czas każdej mszy św. procesje ofiarne wiernych,
by złożyć na ołtarzu chleby, nierzadko w kształ-
cie koron, oraz potrzebne do eucharystii wino.
Ojfertorium staje się prawdziwą ofiarą w „ko-
io8 von Simson, o.c., s. 84 i n.; van B e r c h e m,
Clouzot, o.c, s. 139 i n.; Grab ar, Martyrium..., s. 127
i n.
37
saics)
wiasty niosą korony-wieńce wysadzane drogimi
kamieniami, trzymając je w rękach spowitych
w białe velum.
Na ścianie zaś południowej kroczy procesja
dwudziestu pięciu męczenników, podążających z
pałacu i prowadzonych przez św. Marcina ku
Chrystusowi w majestacie, podobnie jak Matka
Boska w otoczeniu aniołów. Z wyjątkiem św.
Ma rcina — jedynego niemęczeninika w tym po-
chodzie — odzianego w purpurowy płaszcz,
i św. Wawrzyńca, wyróżnionego złotą tuniką,
święci przyodziani są w „wybielone krwią Ba-
ranka" białe tuniki i płaszcze, poprzez których
brzegi trzymają ozdobione złotem, perłami i dro-
gimi kamieniami wieńce chwały. iW wyobraże-
■niu tych niebiańskich pochodów zaznacza się
tendencja do frontalnego ujęcia, znacznie silniej-
sza w grupie męczenników. O kierunku procesji
postaci sunących na złotym tle mówią raczej ge-
sty rąk, zwracających wieńce ku ołtarzowi, niż
układ nóg. Męczenników i męczennice identyfi-
kują napisy umieszczone powyżej nimbów okala-
jących głowy. Większość z nich wzmiankowana
jest w kanonach mszy rzymskiej i mediolańskiej,
pozostali występują w najstarszych litaniach Ra-
wenny. Męczennicy ci, jak słusznie zauważono,
reprezentują cały obszar Cesarstwa — Azję, Afry-
kę i Europę 168.
Związek tych „zilustrowanych" litanii z litur-
gią mszy św. jest bezsprzeczny. Męczennicy, któ-
rzy w różnych wiekach naśladując Chrystusa po-
nieśli śmierć za wiarę, zebrani zostali w tym
„panteonie" chrześcijaństwa, podążając w proce-
sji, by wieńce-symbole zwycięstwa złożyć temu,
który był ich wzorem. Święci i święte zmierza-
ją wzdłuż nawy ku Jezusowi widniejącemu na
wysokości ołtarza. Tą samą nawą sunęły pod-
czas każdej mszy św. procesje ofiarne wiernych,
by złożyć na ołtarzu chleby, nierzadko w kształ-
cie koron, oraz potrzebne do eucharystii wino.
Ojfertorium staje się prawdziwą ofiarą w „ko-
io8 von Simson, o.c., s. 84 i n.; van B e r c h e m,
Clouzot, o.c, s. 139 i n.; Grab ar, Martyrium..., s. 127
i n.
37