DOI article:
Dziechciaruk-Jędrak, Bogna: Figury rycerzy w Muzeum Narodowym w Krakowie jako pozostałość późnogotyckiego Grobu Wielkanocnego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20539#0081
11. Grób Wielkanocny połączony z sacramentarium, ok.
1500, Badenia, Riedlingen (wg A. Schwarzweber)
oprawy architektonicznej drewniana grupa figu-
ralna trzech Marii nad ciałem Chrystusa (ryc. 14),
zredukowana niekiedy do samej figury martwe-
go Chrystusa'.
5) Na terenie południowo-wschodnich Niemiec,
gdzie nie spotyka się (raczej kamiennych Grobów
Wielkanocnych, wykształcił się okazały typ Gro-
bu prowizorycznego. Była to wolino stojąca, rzeź-
biona w drewnie konstrukcja architektoniczna,
składająca się ze skrzyni-sarkofagu oraz bogatej
baldachimowej obudowy w kształcie1 gotyckiej bu-
dowli kościelnej. Typ ten rozwinął się niewątpli-
wie z prostej skrzyni-torumny, zaś precyzyjna sny-
cerka architektonicznych form baldachimu wzo-
12. Drewniany prowizoryczny Grób Wielkanocny w for-
mie doimku, ilustracja w TUI Eulenspiegel, wyd. z 1515 r.,
British Muzeum (wg N. C. Brooksa)
rowana była zapewne na baldachimach Grobów
kamiennych. Zachowa:o się kilka późnogotydkich
przykładów tego typu Grobów45.
Najstarszy z nich (1480) pochodzi z kościoła
Św. Jakuba w Chetnnitz '(dziś. KarlHMarx-Stadt).
Składa się om z prostokątnego sarkofagu i bogato
zdobionego ażurowego baldachimu. Precyzyjną
dekorację ornamentalną uzupełnia rzeźba figural-
na.: w polach sarkofagu siedzą płaskoizeźbieni
strażnicy, na konsolach ustawione są figurki Ma-
tki Boskiej, niewiast, św. Jana, aniołów, Józefa z
Arymatei i Nikodema, a na sarkofagu (wewnątrz
ażurowej konstrukcji) leży figura Chrystusa (iryc.
15).
Nieco późniejszy zabytek tego typu, przecho-
wywany dziś w Muzeum Chrześcijańskim w
Ostrzyhomiu, pochodzi z lat około 1500 ze słowa-
ckiego opactwa Benedyktynek nad Hronem
'(Hromsky Beńadik)46. Grób ten wykazuje daleko
idące podobieństwo do omówionego powyżej Gro-
bu Wielkanocnego z Ohemnitz. Dolną część kon-
strukcji Grobu stanowi umieszczona na kółkach
skrzynia ozdobiona płaisfcoirzeźbionymi kwaterami
z przedstawieniami zbrojnych strażników oraz
scenami: Zejścia do Otchłani i Trzech Marii u
Grobu. Część górna to rodzaj gotyckiej budowli
zamkniętej stromym dwuspado<wym dachem. De-
45 Schwarzweber, o.c, s. 42—43. Typ ten zosta-
nie omówiony bardziej szczegółowo ze względu na istot-
ne znaczenie dla tematu niniejszej pracy.
4t Brooks, o.c, s. 63; Schwarzweber, o.c, s.
43; L. Gereyich, A garamszent benedeki urkoporso,
Budapest 1942; Trajdos, Wit Stosz inscenizatorem?...,
s. 335—336; tejże, Więzi artystyczne Polski ze Spiszem
i Słowacją..., s. 94—96; M. Prokop p, A garamszent-
benedeki urkoporso, Budapest, 1982.
75
1500, Badenia, Riedlingen (wg A. Schwarzweber)
oprawy architektonicznej drewniana grupa figu-
ralna trzech Marii nad ciałem Chrystusa (ryc. 14),
zredukowana niekiedy do samej figury martwe-
go Chrystusa'.
5) Na terenie południowo-wschodnich Niemiec,
gdzie nie spotyka się (raczej kamiennych Grobów
Wielkanocnych, wykształcił się okazały typ Gro-
bu prowizorycznego. Była to wolino stojąca, rzeź-
biona w drewnie konstrukcja architektoniczna,
składająca się ze skrzyni-sarkofagu oraz bogatej
baldachimowej obudowy w kształcie1 gotyckiej bu-
dowli kościelnej. Typ ten rozwinął się niewątpli-
wie z prostej skrzyni-torumny, zaś precyzyjna sny-
cerka architektonicznych form baldachimu wzo-
12. Drewniany prowizoryczny Grób Wielkanocny w for-
mie doimku, ilustracja w TUI Eulenspiegel, wyd. z 1515 r.,
British Muzeum (wg N. C. Brooksa)
rowana była zapewne na baldachimach Grobów
kamiennych. Zachowa:o się kilka późnogotydkich
przykładów tego typu Grobów45.
Najstarszy z nich (1480) pochodzi z kościoła
Św. Jakuba w Chetnnitz '(dziś. KarlHMarx-Stadt).
Składa się om z prostokątnego sarkofagu i bogato
zdobionego ażurowego baldachimu. Precyzyjną
dekorację ornamentalną uzupełnia rzeźba figural-
na.: w polach sarkofagu siedzą płaskoizeźbieni
strażnicy, na konsolach ustawione są figurki Ma-
tki Boskiej, niewiast, św. Jana, aniołów, Józefa z
Arymatei i Nikodema, a na sarkofagu (wewnątrz
ażurowej konstrukcji) leży figura Chrystusa (iryc.
15).
Nieco późniejszy zabytek tego typu, przecho-
wywany dziś w Muzeum Chrześcijańskim w
Ostrzyhomiu, pochodzi z lat około 1500 ze słowa-
ckiego opactwa Benedyktynek nad Hronem
'(Hromsky Beńadik)46. Grób ten wykazuje daleko
idące podobieństwo do omówionego powyżej Gro-
bu Wielkanocnego z Ohemnitz. Dolną część kon-
strukcji Grobu stanowi umieszczona na kółkach
skrzynia ozdobiona płaisfcoirzeźbionymi kwaterami
z przedstawieniami zbrojnych strażników oraz
scenami: Zejścia do Otchłani i Trzech Marii u
Grobu. Część górna to rodzaj gotyckiej budowli
zamkniętej stromym dwuspado<wym dachem. De-
45 Schwarzweber, o.c, s. 42—43. Typ ten zosta-
nie omówiony bardziej szczegółowo ze względu na istot-
ne znaczenie dla tematu niniejszej pracy.
4t Brooks, o.c, s. 63; Schwarzweber, o.c, s.
43; L. Gereyich, A garamszent benedeki urkoporso,
Budapest 1942; Trajdos, Wit Stosz inscenizatorem?...,
s. 335—336; tejże, Więzi artystyczne Polski ze Spiszem
i Słowacją..., s. 94—96; M. Prokop p, A garamszent-
benedeki urkoporso, Budapest, 1982.
75