DOI article:
Dziechciaruk-Jędrak, Bogna: Figury rycerzy w Muzeum Narodowym w Krakowie jako pozostałość późnogotyckiego Grobu Wielkanocnego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20539#0086
22. Figura Chrystusa o ruchomych 23. Figura Chrystusa o ruchomych
ramionach, pocz. XVI w., Słowacja, . i ramionach, XV w., Mszczonów, ko-
Hrońsky Beńadik,_ kościół katedral- ściół parafialny (wg J. Lewańskie-
ny (wg G. i J. Taubert) go)
rzeźbiarskie, stanowiące pierwotnie wyposażenie
lub dekorację Sepulchrum. Jednym z „rekwizy-
tów" używanych w dramatyzacjach liturgicznych
są figury Chrystusa o ruchomych iramionach. Spo-
ro tego typu zabytków zachowało się na terenie
całej Europy56, ruchome ramiona ma też figura
Chrystusa z istniejącego na Węgrzech Grobu sło-
wackiego'57 (ryc. 22). Z zabytków polskich wy-
mienić można pochodzącą z końca XIV wieku fi-
gurę z kaplicy Grobowej przy klasztorze Cyster-
56 Rodzaj katalogu obejmującego zachowany mate-
riał europejski stanowi praca G. i J. Taubert, Mittel-
alterische Kruci}ixe mit schwenkbaren Armen. Ein Bei-
trag zur Verwendung von Bildwerken in der Liturgie
(Zeitschrift des Deutschen Vereins fur Kunstwissenschaft,
XXIII, 1969, s. 79—122). Katalog zawiera omówienie
40 znanych autorom figur o ruchomych ramionach, po-
chodzących z terenu Włoch, Szwajcarii, Francji, Nie-
miec, Austrii, Moraw, Słowacji i Czech i datowanych od
połowy XIV do początków XVI wieku. Ze względu na
konstrukcję ramion dzielą się one na dwa rodzaje: 1) ru-
sek w Chełmnie 58 oraz piętnastowieczną rzeźbę
Chrystusa z kościoła parafialnego w Mszczono-
wie 59 (iryc. 23). Figurą tą posługiwano się w Wiel-
ki Piątek już w obrzędzie Adoratio, kiedy była
cna jeszcze umieszczona na krzyżu i adorowana w
postaci krucyfiksu. Następnie odłączano ją od
krzyża, składano ruchome ramiona wzdłuż ciała
i w obrzędzie Depositio przenoszono do Grobu60.
Była to z pewnością figura określana przez śred-
niowieczne źródła liturgiczne terminem Ymago
choma jest tylko ręka połączona z nieruchomym stawem
barkowym i korpusem; 2) ruchomy bark połączony z
ręką jest wmontowany w korpus.
57 Ibid., s. 83, oraz T r a j d o s, Wit Stwosz insce-
nizatorem?..., s. 337—338.
58 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. T. XI: Woje-
wództwo bydyoskie, z. 4: Dawny powiat chełmiński,
Warszawa 1976, s. 50, il. 259.
59 Le wa ńs k i, Dramat i teatr..., il. 3.
00 T r a j d o s, Wit Stwosz inscenizatorem?s. 338.
80
ramionach, pocz. XVI w., Słowacja, . i ramionach, XV w., Mszczonów, ko-
Hrońsky Beńadik,_ kościół katedral- ściół parafialny (wg J. Lewańskie-
ny (wg G. i J. Taubert) go)
rzeźbiarskie, stanowiące pierwotnie wyposażenie
lub dekorację Sepulchrum. Jednym z „rekwizy-
tów" używanych w dramatyzacjach liturgicznych
są figury Chrystusa o ruchomych iramionach. Spo-
ro tego typu zabytków zachowało się na terenie
całej Europy56, ruchome ramiona ma też figura
Chrystusa z istniejącego na Węgrzech Grobu sło-
wackiego'57 (ryc. 22). Z zabytków polskich wy-
mienić można pochodzącą z końca XIV wieku fi-
gurę z kaplicy Grobowej przy klasztorze Cyster-
56 Rodzaj katalogu obejmującego zachowany mate-
riał europejski stanowi praca G. i J. Taubert, Mittel-
alterische Kruci}ixe mit schwenkbaren Armen. Ein Bei-
trag zur Verwendung von Bildwerken in der Liturgie
(Zeitschrift des Deutschen Vereins fur Kunstwissenschaft,
XXIII, 1969, s. 79—122). Katalog zawiera omówienie
40 znanych autorom figur o ruchomych ramionach, po-
chodzących z terenu Włoch, Szwajcarii, Francji, Nie-
miec, Austrii, Moraw, Słowacji i Czech i datowanych od
połowy XIV do początków XVI wieku. Ze względu na
konstrukcję ramion dzielą się one na dwa rodzaje: 1) ru-
sek w Chełmnie 58 oraz piętnastowieczną rzeźbę
Chrystusa z kościoła parafialnego w Mszczono-
wie 59 (iryc. 23). Figurą tą posługiwano się w Wiel-
ki Piątek już w obrzędzie Adoratio, kiedy była
cna jeszcze umieszczona na krzyżu i adorowana w
postaci krucyfiksu. Następnie odłączano ją od
krzyża, składano ruchome ramiona wzdłuż ciała
i w obrzędzie Depositio przenoszono do Grobu60.
Była to z pewnością figura określana przez śred-
niowieczne źródła liturgiczne terminem Ymago
choma jest tylko ręka połączona z nieruchomym stawem
barkowym i korpusem; 2) ruchomy bark połączony z
ręką jest wmontowany w korpus.
57 Ibid., s. 83, oraz T r a j d o s, Wit Stwosz insce-
nizatorem?..., s. 337—338.
58 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. T. XI: Woje-
wództwo bydyoskie, z. 4: Dawny powiat chełmiński,
Warszawa 1976, s. 50, il. 259.
59 Le wa ńs k i, Dramat i teatr..., il. 3.
00 T r a j d o s, Wit Stwosz inscenizatorem?s. 338.
80