Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (21.1985)

1

i-fr

7 A Bretschneider New Modelbuch, 8- A- Bretschneider, New Modelbuch,

Leipzig 16119 (wg Jessen, Meister des LeiPziS 1619 (wg Lotz, Bibliographie

Ornamentstichs, repr. S. Michla) der Modelbucher; repr. S. Michta)

9. F. Hals, Portret Aletty Hanemans, fragment, 1625,
Haga, Mauritshuis (wg J. Laver, Le Costume des Tudor
a Louis XIII, Paris 1950, repr. A. Wierzba)

Dekoracja dalimatyk jest przejrzysta i czytel-
na, a bogactwo motywów — mimo wielości —1
pracowicie uporządkowane. Ornament linearny,
w założeniu jakby dwuwymiarowy, rozpościera się
na całej powierzchni tła, zachowując ścisłe p>ra>-
wa symetrii. Dominują formy roślinne, rysowa-
ne z rozmachem, swobodnymi krzywiznami wi-
ci i łodyg, oiraz wstęgi, zatoczone pełnymi, pra-
wie kolistymi łukami. Oprawy medalionów —
splecione z płaskich taśim, przy znacznej dyna-
mice linii i tendencji do ,,uprzestrzennienia" —
poddane są również swoistemu ładowi, rytmice
i symetrii.

Zaobserwowane tu cechy stylistyczne (zasób
motywów i ozdób) występują w grafice omamen-
'tallnej końca wieku XVI i początku XVII, toteż
naturalna droga poszukiwania dla nich modeli
wiedzie do wzorników tkackich z przełomu stu-
leci. Istotnie, dla niektórych fragmentów naszych
haftów udaje się wskazać bezpośrednie prototy-
py lub bliskie analogie wśród plansz p!opiullarnych
wówczas „modelbuchów". Kanwę kompozycji z
bukietem w dzbanie (ryc. 5) mogła stanowić sche-
matyczna rycina w znanym zbiorze Giovaniniego
A. Vavassore, Esemplario di lavori10 (ryc. 6), roz-

10 G. A. Vavassore, Esemplario di lavori, Venezia
[ok 1530]. Był to jeden z najpopularniejszych wzorników,

95