DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.20539#0191
Note: This is an additional scan to display the colour reference chart and scalebar.
0.5
1 cm
Folia Historiae Artium, T. XXI
PL ISSN 0C71-6723
PIOTR HORDYŃSKI
DZIEJE PLAKATU ZE STERNIKIEM I WĘDRÓWKI MOTYWÓW W SZTUCE
PROPAGANDOWEJ *
Chociaż dzieła sztuki służące z założenia ce-
lom propagandowym nie zawsze zaliczyć można
do zjawisk artystycznych najwyższego lotu, war-
to iim poświęcić chwilę uwagi, gdyż ich bardzo
szeroki zasięg społeczny i głębokie uwikłanie w
sprawy tego świata czynią z nich w każdym przy-
padku wiele mówiący dokument czasu. Intere-
sujące materiały i niejedną niespodziankę może
też przynieść śledzenie wędrówek motywów w
sztuce propagandowej.
Jednym z najcenniejszych i najbardziej popu-
larnych dzieł tego rodzaju — wywodzącym się
jeszcze w znacznej mieirze z założeń realizmu so-
cjalistycznego — był powstały iw 1955 r. pla-
kat Włodzimierza Zakrzewiskiego zatytułowany
Partia, przedstawiający młodego robotnika dzier-
żącego kolo sterowe (ryc. 1). Jego sukces miał
dwa powody: stanowił on bardzo czytelną ilu-
strację popularnego hasła o kierowniczej roli par-
tii, a jednocześnie był prosty i zwięzły w formie.
Wolne już od naturalizmu, właściwego wcześniej-
szym pracom tego autora, nieco uproszczone i
Zimoniumeintalizowane kształty zbudowane były
wyłącznie ze slkontragtowanych czerwonych i bia-
łych plam. Można dopatrzeć się błędu w rysun-
ku lewej ręki — zresztą sam autor parę lat wcze-
śniej obwiniał się w publicznej dyskusji o „opoir-
tunistyczny stosunek do zagadnienia rysunku ja-
ko elementu formalnego, który pozwala głębiej
sformułować zagadnienia ideowe" *.
Plakat Zakrzewskiego prędko stał się dziełem
na swój sposób klasycznym: zarówno sam motyw,
* Jest to nieznacznie zmieniony tekst komunikatu
przedstawionego na posiedzeniu Komisji Teorii i Histo-
rii Sztuki PAN, Oddział w Krakowie, dnia 23 lutego
1984.
— " a
1 O plakacie. Zbiór materiałów, Warszawa 1954, s. 48. • 1. Włodzimierz Zakrzewski — —' >■
I o
10 — Folia Histoiiae Artium t. XXI 245 — ^ Q
PL ISSN 0C71-6723
PIOTR HORDYŃSKI
DZIEJE PLAKATU ZE STERNIKIEM I WĘDRÓWKI MOTYWÓW W SZTUCE
PROPAGANDOWEJ *
Chociaż dzieła sztuki służące z założenia ce-
lom propagandowym nie zawsze zaliczyć można
do zjawisk artystycznych najwyższego lotu, war-
to iim poświęcić chwilę uwagi, gdyż ich bardzo
szeroki zasięg społeczny i głębokie uwikłanie w
sprawy tego świata czynią z nich w każdym przy-
padku wiele mówiący dokument czasu. Intere-
sujące materiały i niejedną niespodziankę może
też przynieść śledzenie wędrówek motywów w
sztuce propagandowej.
Jednym z najcenniejszych i najbardziej popu-
larnych dzieł tego rodzaju — wywodzącym się
jeszcze w znacznej mieirze z założeń realizmu so-
cjalistycznego — był powstały iw 1955 r. pla-
kat Włodzimierza Zakrzewiskiego zatytułowany
Partia, przedstawiający młodego robotnika dzier-
żącego kolo sterowe (ryc. 1). Jego sukces miał
dwa powody: stanowił on bardzo czytelną ilu-
strację popularnego hasła o kierowniczej roli par-
tii, a jednocześnie był prosty i zwięzły w formie.
Wolne już od naturalizmu, właściwego wcześniej-
szym pracom tego autora, nieco uproszczone i
Zimoniumeintalizowane kształty zbudowane były
wyłącznie ze slkontragtowanych czerwonych i bia-
łych plam. Można dopatrzeć się błędu w rysun-
ku lewej ręki — zresztą sam autor parę lat wcze-
śniej obwiniał się w publicznej dyskusji o „opoir-
tunistyczny stosunek do zagadnienia rysunku ja-
ko elementu formalnego, który pozwala głębiej
sformułować zagadnienia ideowe" *.
Plakat Zakrzewskiego prędko stał się dziełem
na swój sposób klasycznym: zarówno sam motyw,
* Jest to nieznacznie zmieniony tekst komunikatu
przedstawionego na posiedzeniu Komisji Teorii i Histo-
rii Sztuki PAN, Oddział w Krakowie, dnia 23 lutego
1984.
— " a
1 O plakacie. Zbiór materiałów, Warszawa 1954, s. 48. • 1. Włodzimierz Zakrzewski — —' >■
I o
10 — Folia Histoiiae Artium t. XXI 245 — ^ Q