DOI article:
Marcinkowski, Wojciech: Uwagi o typie krakowskiej nastawy Wita Stwosza
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20543#0025
2. Korpus retabulum na ołtarzu głównym kościoła benedyktyńskiego
w Cismar, około 13'10/1320 (wg H. Appuhn, Gotische Plastik in Schles-
wig-Holstein, 2. Aufl. Heide i. H. 1979)
bie systematyki Karla Schultza był to wręcz de-
cydujący punkt odniesienia 24 25.
Często podkreślana narracyjność („akcja gru-
py środkowej”, jak pisał Szczęsny Dettloff) nie
charakteryzuje jeszcze w pełni koncepcji Stwo-
sza. Wszak „dzianie się” cechuje już programy
rzeźbiarskie wspominanych wyżej najstarszych na-
staw 1 ubeckich23. W Cismar wprowadzono trzy
rzędy reliefów do korpusu i na awersy skrzydeł
(ryc. 2). Podobnie w Doberan — na skrzydłach
ołtarza głównego zestawiono po dwie figurki w
typologiczne, narratio (ryc. 1; dolna kondygnacja
dodana około roku 13 6 8 ) 26. Ponieważ korpus na-
24 K. Schultz, Der deutsche Altar im späteren
Mittelalters, Würzburg—Aumühle 1939, s. 131—132.
25 Por.: W. Wegner, Der deutsche Altar des spä-
ten Mittelalters, München 1941 (Münchner Beiträge zur
Kunstgeschichte, 4), s. 13.
26 Fakt ten ignoruje Keller, o. c., s. 127 („Die
Darstellungen auf dein Innenseiten der Flügel sich nicht
als erzählende Szenen entfalten, weil jedes der Relieffi-
gürehen noch unter einer eigenen Masswerkarkade iso-
liert bleibt”). Wnikliwą analizę kompozycji i programu
przedstawieniowego tej nastawy daje M. Brückner,
Die Holzplastik in Mecklenburg von ihren Anfängen bis
zum Ausklang des „weichen” Stils, Rostock 1926, s.
9—13.
27 Np. dawne retabulum ołtarza głównego w kościele
Pocysiterskim w Maulbronn (ołtarz poświęcony w 1394),
zob.: M. Voegelen, Der Altar von Maulbronn (Kunst-
chronik und Kunstmarkt, XXXII, 1920/192il), s. 423—428;
J- Baum, Gotische Bildwerke Schwabens, Augsburg—
stawy w meklemburskim opactwie wypełniały
szeregi relikwiarzy popiersiowych, mamy tu do-
wód na to, że początki kompozycji „narracyjnych”
i „prezentacyjnych” były zbieżne w czasie.
Na niemieckim obszarze językowym wypełnia-
nie korpusów ołtarzowych rzędami przedstawień
narracyjnych spotykamy zarówno w nastawach
snycerskich27, jak i kamiennych (ryc. 3)28, w
tryptykach, jak i w kwadryptykach29 * *.
W tymże kierunku, może nawet z większym
zdecydowaniem, postępował rozwój retabulów w
Niderlandach. Proces ten śledzić możemy poczy-
nając od nastaw Jacquesa de Baerze dla kartuzji
Stuttgart 1921, s. 151—152, 156; H. Wentzel, Miscella-
nea [w:] Neue Beiträge zur Archäologie und Kunstge-
schichte Schwabens. Julius Baum zum 70. Geburtstag
am 9. April 1952 gewidmet, Stuttgart 1952, s. 44—46; Die
Parier und der Schöne Stil 1350—1400. Europäische
Kunst unter den Luxemburgern — Handbuch, I, Köln
1978, s. 335—337 (H. M eurer).
28 Np. retabulum na ołtarzu głównym u Sw. Marci-
na w Lainidshuoie (1424; dolna kondygnacja stanowi uzu-
pełnienie neogotyckie), zob. F. W. Fischer, Unser Bild
von der deutschen spätgotischen Architektur des XV.
Jahrhunderts (Mit Ausnahme der nord- und ostdeutschen
Backsteingotik), Heidelberg 1964 (Sitzungsberichte der
Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Phil.-hist.
Klasse), s. 38—37.
29 W. Sch eff ler, Das Tetraptychon von Helmstedt
[w:] Festschrift für Peter Metz, hrsg. v. U. Schlegel u.
C. Zoege v. Manteuffel, Berlin [1965], s. 198—203.
21
w Cismar, około 13'10/1320 (wg H. Appuhn, Gotische Plastik in Schles-
wig-Holstein, 2. Aufl. Heide i. H. 1979)
bie systematyki Karla Schultza był to wręcz de-
cydujący punkt odniesienia 24 25.
Często podkreślana narracyjność („akcja gru-
py środkowej”, jak pisał Szczęsny Dettloff) nie
charakteryzuje jeszcze w pełni koncepcji Stwo-
sza. Wszak „dzianie się” cechuje już programy
rzeźbiarskie wspominanych wyżej najstarszych na-
staw 1 ubeckich23. W Cismar wprowadzono trzy
rzędy reliefów do korpusu i na awersy skrzydeł
(ryc. 2). Podobnie w Doberan — na skrzydłach
ołtarza głównego zestawiono po dwie figurki w
typologiczne, narratio (ryc. 1; dolna kondygnacja
dodana około roku 13 6 8 ) 26. Ponieważ korpus na-
24 K. Schultz, Der deutsche Altar im späteren
Mittelalters, Würzburg—Aumühle 1939, s. 131—132.
25 Por.: W. Wegner, Der deutsche Altar des spä-
ten Mittelalters, München 1941 (Münchner Beiträge zur
Kunstgeschichte, 4), s. 13.
26 Fakt ten ignoruje Keller, o. c., s. 127 („Die
Darstellungen auf dein Innenseiten der Flügel sich nicht
als erzählende Szenen entfalten, weil jedes der Relieffi-
gürehen noch unter einer eigenen Masswerkarkade iso-
liert bleibt”). Wnikliwą analizę kompozycji i programu
przedstawieniowego tej nastawy daje M. Brückner,
Die Holzplastik in Mecklenburg von ihren Anfängen bis
zum Ausklang des „weichen” Stils, Rostock 1926, s.
9—13.
27 Np. dawne retabulum ołtarza głównego w kościele
Pocysiterskim w Maulbronn (ołtarz poświęcony w 1394),
zob.: M. Voegelen, Der Altar von Maulbronn (Kunst-
chronik und Kunstmarkt, XXXII, 1920/192il), s. 423—428;
J- Baum, Gotische Bildwerke Schwabens, Augsburg—
stawy w meklemburskim opactwie wypełniały
szeregi relikwiarzy popiersiowych, mamy tu do-
wód na to, że początki kompozycji „narracyjnych”
i „prezentacyjnych” były zbieżne w czasie.
Na niemieckim obszarze językowym wypełnia-
nie korpusów ołtarzowych rzędami przedstawień
narracyjnych spotykamy zarówno w nastawach
snycerskich27, jak i kamiennych (ryc. 3)28, w
tryptykach, jak i w kwadryptykach29 * *.
W tymże kierunku, może nawet z większym
zdecydowaniem, postępował rozwój retabulów w
Niderlandach. Proces ten śledzić możemy poczy-
nając od nastaw Jacquesa de Baerze dla kartuzji
Stuttgart 1921, s. 151—152, 156; H. Wentzel, Miscella-
nea [w:] Neue Beiträge zur Archäologie und Kunstge-
schichte Schwabens. Julius Baum zum 70. Geburtstag
am 9. April 1952 gewidmet, Stuttgart 1952, s. 44—46; Die
Parier und der Schöne Stil 1350—1400. Europäische
Kunst unter den Luxemburgern — Handbuch, I, Köln
1978, s. 335—337 (H. M eurer).
28 Np. retabulum na ołtarzu głównym u Sw. Marci-
na w Lainidshuoie (1424; dolna kondygnacja stanowi uzu-
pełnienie neogotyckie), zob. F. W. Fischer, Unser Bild
von der deutschen spätgotischen Architektur des XV.
Jahrhunderts (Mit Ausnahme der nord- und ostdeutschen
Backsteingotik), Heidelberg 1964 (Sitzungsberichte der
Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Phil.-hist.
Klasse), s. 38—37.
29 W. Sch eff ler, Das Tetraptychon von Helmstedt
[w:] Festschrift für Peter Metz, hrsg. v. U. Schlegel u.
C. Zoege v. Manteuffel, Berlin [1965], s. 198—203.
21