DOI Artikel:
Porębski, Mieczysław: Tryptyk "Zaśnięcia Marii Panny" z kościoła Mariackiego w Krakowie: Struktura i obrazowanie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20543#0050
5. Ofiarowanie Marii w świątyni — kwatera mariackiego retabulum z nałożonymi podziałami
Inne sceny pomieszczone w kwaterach tryp-
tyku powtarzają na ogół właściwości obrazowa-
nia występujące w scenach omówionych. W nie-
których pojawiają się przy tym interesujące szcze-
góły i odrębności. Omówię je pokrótce.
Scena zwiastowania rozgrywa się na tle wnę-
trza zaznaczonego na płaskiej powierzchni den-
nej środkami wyłącznie malarskimi. Właściwe
przedstawienie reliefowe rozpada się na dwie
części. Jedną stanowi pojawiający się we wnętrzu
anioł, drugą Madonna siedząca na ławie wsta-
wionej w lewą połowę pola. Ława otoczona jest
z trzech stron arkadową poręczą, boki jej kieru-
ją się w symetrycznych skosach ku środkowi,
jednak bez jakichkolwiek zbieżności i skróceń.
Jest to układ centralny uzyskany przez przeciw-
stawne złożenie dwu rzutów równoległych. Dzię-
ki temu układowi przestrzeń ławy buduje się
wokół siedzącej Madonny jak zamknięta rama,
która ją jakby wyłącza z szerszej przestrzeni
wnętrza. Równie autonomiczną jednostkę prze-
strzenną stanowi postać anioła. Rzec by można,
że we wnętrzu, w którym się znalazł, podporząd-
kowuje on sobie jakąś odrębną przestrzeń wła-
sną, bowiem płyty posadzki pod jego stopami
nie dążą kierunkami swymi ku środkowi pola,
ale zbiegają się poza aniołem. Powiązania sytu-
acyjne widoczne w postawach i ruchach obydwu
postaci oraz wspólność tła podkreślają dostatecz-
nie tematową zwartość sceny, jednak tendencje
dochodzące do głosu w samym obrazowaniu świad-
czą jak silne jest tu zainteresowanie pojedynczym
motywem, jak jeszcze łatwo rezygnuje się z ca-
łości na rzecz okazałego fragmentu.
Przejdźmy do następującej po zwiastowaniu
sceny adoracji Dzieciątka. Tym razem przewaga
tendencji zdaje się być po stronie totalności. Po-
stacie ludzkie i zwierzęce tworzą naokoło koszyka
z nowo narodzonym zwarty krąg, znać przy tym
dążność do zróżnicowania planów, figury w głę-
46
Inne sceny pomieszczone w kwaterach tryp-
tyku powtarzają na ogół właściwości obrazowa-
nia występujące w scenach omówionych. W nie-
których pojawiają się przy tym interesujące szcze-
góły i odrębności. Omówię je pokrótce.
Scena zwiastowania rozgrywa się na tle wnę-
trza zaznaczonego na płaskiej powierzchni den-
nej środkami wyłącznie malarskimi. Właściwe
przedstawienie reliefowe rozpada się na dwie
części. Jedną stanowi pojawiający się we wnętrzu
anioł, drugą Madonna siedząca na ławie wsta-
wionej w lewą połowę pola. Ława otoczona jest
z trzech stron arkadową poręczą, boki jej kieru-
ją się w symetrycznych skosach ku środkowi,
jednak bez jakichkolwiek zbieżności i skróceń.
Jest to układ centralny uzyskany przez przeciw-
stawne złożenie dwu rzutów równoległych. Dzię-
ki temu układowi przestrzeń ławy buduje się
wokół siedzącej Madonny jak zamknięta rama,
która ją jakby wyłącza z szerszej przestrzeni
wnętrza. Równie autonomiczną jednostkę prze-
strzenną stanowi postać anioła. Rzec by można,
że we wnętrzu, w którym się znalazł, podporząd-
kowuje on sobie jakąś odrębną przestrzeń wła-
sną, bowiem płyty posadzki pod jego stopami
nie dążą kierunkami swymi ku środkowi pola,
ale zbiegają się poza aniołem. Powiązania sytu-
acyjne widoczne w postawach i ruchach obydwu
postaci oraz wspólność tła podkreślają dostatecz-
nie tematową zwartość sceny, jednak tendencje
dochodzące do głosu w samym obrazowaniu świad-
czą jak silne jest tu zainteresowanie pojedynczym
motywem, jak jeszcze łatwo rezygnuje się z ca-
łości na rzecz okazałego fragmentu.
Przejdźmy do następującej po zwiastowaniu
sceny adoracji Dzieciątka. Tym razem przewaga
tendencji zdaje się być po stronie totalności. Po-
stacie ludzkie i zwierzęce tworzą naokoło koszyka
z nowo narodzonym zwarty krąg, znać przy tym
dążność do zróżnicowania planów, figury w głę-
46