DOI article:
Karłowska-Kamzowa, Alicja: Wyobrażenie śmierci w twórczości Wita Stwosza
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20543#0149
Folia Historiae Artium, t. XXV (1989)
PL ISSN 0071-6723
ALICJA KARŁOWSKA-KAMZOWA
WYOBRAŻENIE ŚMIERCI W TWÓRCZOŚCI WITA STWOSZA
Pamięci
Księdza Profesora Szczęsnego Dettloffa *
W ciągu ostatnich piętnastu lat twórczość Wi-
ta Stwosza była przedmiotem wielu nowych opra-
cowań naukowych. Analizowano ponownie gene-
zę jego twórczości, szukano źródeł ujęć ikono-
graficznych, interpretowano treść złożonych o-
biektów 1. Nowe oświetlenie znalazł problem zna-
czenia Krakowa i Norymbergi dla twórczości ar-
tysty 2. Dla autorów prac nadal pozostawało fa-
scynujące zagadnienie napięcia między twórczoś-
cią indywidualnego artysty a środowiskiem ce-
chowym; na ile Stwosz przerastał seryjne wy-
twory snycerzy i malarzy środowiska mieszczań-
skiego, jaki był jego stosunek do fundatorów
dzieł, w jaki sposób wzbogacał obiekty zamawia-
*W dniu 4 XI 1985 roku poznańskie środowisko hi-
storyków sztuki obchodziło 25-leclie śmierci fes. Prof.
dr. Szczęsnego Dettloffa. Ha dziedzińcu Poznańskiego To-
warzystwa Przyjaciół Nauk wmurowano tablicę ku jego
czci. W pierwszym roku mojej pracy zawodowej pro-
wadziłam studentów do niewidomego już księdza Pro-
fesora na ćwiczenia z rzeźby włoskiej. Był to ostatni
rocznik .młodzieży akademickiej, który kształcił. Ni-
niejszy szkic niech będzie zniakieim, że studia niad twór-
czością Wita Stwosza nie zostały w Wielkoipolsce za-
niechane.
1 Polska literatura została zreferowana w: J. K ę-
b łowisk i, Die neuere polnische Veit-Stoss-Forschung.
Fin Überblick [w:] Veit Stoss. Die Vorträge des Nürnber-
ger Symposions, red. R. Kałusmitz, München 1985, s.
38—48. Cytowane dalej: Die Vorträge. Ponadto opubli-
kowano: Z. Kępiński, Wit Stwosz, Warszawa 1981;
Łodyńsk a-K osińska, „Ingenium et labor”.
Uwagi o cechach nowatorskich ołtarza Mariackiego Wita
Stwosza (Biuletyn Historii Sztuki, 1981, nr 2), s. 135—
151; J. Kowalczyk, Filip Kallimach i Wit Stwosz
(Biuletyn Historii Sztuki, 1983, nr 1), s. 3—25; P. Sku-
biszewski, Wit Stosz, Warszawa 1985; T. Chrza-
ne w jego warsztacie. Wszystkie te pytania zo-
stały w literaturze przedmiotu postawione i od-
powiednio skomentowane. Niniejszy szkic jest ro-
dzajem glossy uzupełniającej. Oświetlenie zna-
nych problemów z innego punktu widzenia może
wzbogacić możliwości interpretacji twórczości ar-
tysty, który żył i pracował w epoce przełomowej
dla kultury europejskiej.
Fascynacja śmiercią była znamienna dla pla-
styki 2. połowy XIV i XV stulecia. Temat ten
zaowocował w malowidłach ściennych jako try-
umf i tańce śmierci, które umieszczano w kruż-
gankach klasztornych i wnętrzach kościołów od
ziem francuskich po Łabę, a na południu po Pol-
no ws ki, Ołtarz Wita Stwosza, Warszawa 1985; Wit
Stosz. Studia o sztuce i recepcji, pod red. A. S. Labu-
dy, Poznań 1986; P. Penc akowski, Kamienny kru-
cyfiks Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie
(Folia Historiae Artium, XXXI, 1986), s. 49—81; Kraków
w czasach Wita Stwosza, Materiały Sesji Naukowej z
okazji Dni Krakowa w 1983 roku, Kraków 1986.
Literatura obca została zreferowania w: W. Mar-
cinkowski, Nowe prace o Wicie Stwoszu. Literatura
zagraniczna (Folia Historiae Artium, XXII, 1986), s.
149—463. Ostatnio ukazała się: Nürnberg 1300—1550 Kunst
der Gotik und Renaissance, Münehein 1986; R. Kahs-
mitz, Skulptur in Stein, Ton und Holz, s. 61—75, kata-
log Veit Stoss, nr 28—97, s. 236'—»258, ił. 87—96.
2 M. Baxandall, The Limewood Sculptors of
Renaissance Germany, London 1980; W. von Stromer,
Krakau und Nürnberg zur Zeit des Veit Stoss 1477—
1533 [w:] Die Vorträge, s. 9—19. Łodyńsk a-Kosiń-
ska, o.c.; P. Skubiszewski, Veit Stoss und Polen,
Nürnberg 1983; T. Chrzanowski, M. Kornecki,
Malarstwo i rzeźba w Krakowie przed Stwoszem [w:]
Kraków w czasach Wita Stwosza..., s. 10—»27; Penca-
kowski, o.c., s. 65—71.
10
Folia Historia Artium XXV
145
PL ISSN 0071-6723
ALICJA KARŁOWSKA-KAMZOWA
WYOBRAŻENIE ŚMIERCI W TWÓRCZOŚCI WITA STWOSZA
Pamięci
Księdza Profesora Szczęsnego Dettloffa *
W ciągu ostatnich piętnastu lat twórczość Wi-
ta Stwosza była przedmiotem wielu nowych opra-
cowań naukowych. Analizowano ponownie gene-
zę jego twórczości, szukano źródeł ujęć ikono-
graficznych, interpretowano treść złożonych o-
biektów 1. Nowe oświetlenie znalazł problem zna-
czenia Krakowa i Norymbergi dla twórczości ar-
tysty 2. Dla autorów prac nadal pozostawało fa-
scynujące zagadnienie napięcia między twórczoś-
cią indywidualnego artysty a środowiskiem ce-
chowym; na ile Stwosz przerastał seryjne wy-
twory snycerzy i malarzy środowiska mieszczań-
skiego, jaki był jego stosunek do fundatorów
dzieł, w jaki sposób wzbogacał obiekty zamawia-
*W dniu 4 XI 1985 roku poznańskie środowisko hi-
storyków sztuki obchodziło 25-leclie śmierci fes. Prof.
dr. Szczęsnego Dettloffa. Ha dziedzińcu Poznańskiego To-
warzystwa Przyjaciół Nauk wmurowano tablicę ku jego
czci. W pierwszym roku mojej pracy zawodowej pro-
wadziłam studentów do niewidomego już księdza Pro-
fesora na ćwiczenia z rzeźby włoskiej. Był to ostatni
rocznik .młodzieży akademickiej, który kształcił. Ni-
niejszy szkic niech będzie zniakieim, że studia niad twór-
czością Wita Stwosza nie zostały w Wielkoipolsce za-
niechane.
1 Polska literatura została zreferowana w: J. K ę-
b łowisk i, Die neuere polnische Veit-Stoss-Forschung.
Fin Überblick [w:] Veit Stoss. Die Vorträge des Nürnber-
ger Symposions, red. R. Kałusmitz, München 1985, s.
38—48. Cytowane dalej: Die Vorträge. Ponadto opubli-
kowano: Z. Kępiński, Wit Stwosz, Warszawa 1981;
Łodyńsk a-K osińska, „Ingenium et labor”.
Uwagi o cechach nowatorskich ołtarza Mariackiego Wita
Stwosza (Biuletyn Historii Sztuki, 1981, nr 2), s. 135—
151; J. Kowalczyk, Filip Kallimach i Wit Stwosz
(Biuletyn Historii Sztuki, 1983, nr 1), s. 3—25; P. Sku-
biszewski, Wit Stosz, Warszawa 1985; T. Chrza-
ne w jego warsztacie. Wszystkie te pytania zo-
stały w literaturze przedmiotu postawione i od-
powiednio skomentowane. Niniejszy szkic jest ro-
dzajem glossy uzupełniającej. Oświetlenie zna-
nych problemów z innego punktu widzenia może
wzbogacić możliwości interpretacji twórczości ar-
tysty, który żył i pracował w epoce przełomowej
dla kultury europejskiej.
Fascynacja śmiercią była znamienna dla pla-
styki 2. połowy XIV i XV stulecia. Temat ten
zaowocował w malowidłach ściennych jako try-
umf i tańce śmierci, które umieszczano w kruż-
gankach klasztornych i wnętrzach kościołów od
ziem francuskich po Łabę, a na południu po Pol-
no ws ki, Ołtarz Wita Stwosza, Warszawa 1985; Wit
Stosz. Studia o sztuce i recepcji, pod red. A. S. Labu-
dy, Poznań 1986; P. Penc akowski, Kamienny kru-
cyfiks Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie
(Folia Historiae Artium, XXXI, 1986), s. 49—81; Kraków
w czasach Wita Stwosza, Materiały Sesji Naukowej z
okazji Dni Krakowa w 1983 roku, Kraków 1986.
Literatura obca została zreferowania w: W. Mar-
cinkowski, Nowe prace o Wicie Stwoszu. Literatura
zagraniczna (Folia Historiae Artium, XXII, 1986), s.
149—463. Ostatnio ukazała się: Nürnberg 1300—1550 Kunst
der Gotik und Renaissance, Münehein 1986; R. Kahs-
mitz, Skulptur in Stein, Ton und Holz, s. 61—75, kata-
log Veit Stoss, nr 28—97, s. 236'—»258, ił. 87—96.
2 M. Baxandall, The Limewood Sculptors of
Renaissance Germany, London 1980; W. von Stromer,
Krakau und Nürnberg zur Zeit des Veit Stoss 1477—
1533 [w:] Die Vorträge, s. 9—19. Łodyńsk a-Kosiń-
ska, o.c.; P. Skubiszewski, Veit Stoss und Polen,
Nürnberg 1983; T. Chrzanowski, M. Kornecki,
Malarstwo i rzeźba w Krakowie przed Stwoszem [w:]
Kraków w czasach Wita Stwosza..., s. 10—»27; Penca-
kowski, o.c., s. 65—71.
10
Folia Historia Artium XXV
145