DOI article:
Kornecki, Marian; Chrzanowski, Tadeusz: Sztuka w Krakowie po Stwoszu: Epilog gotyku mieszczańskiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20543#0171
11. Sw. Anna Samotrzecia, ok. 1500 (skradziona), dawniej Czchów, kaplica Sw. Anny (fielt.
M. Kornecki)
brukselskich, z ekspresyjnie manieryczną, ale mo-
numentalną sztuką hanzeatyckich portów; mamy
tu na myśli wystroje kościołów w Kalkar i Xan-
ten stworzone na początku XVI w. przez mi-
strzów: Loedewicha i Hendrika Douvermanna37.
Saksonia pozostaje meże w tyle za wielkimi ośrod-
kami Nadrenii, Szwabii, Bawarii czy Austrii i
bardziej dla tego obszaru charakterystyczny jest
eklektyczny w gruncie rzeczy Peter Breuer 5S, niż
niezwykły i prekursorski Hans Witten 59. Jednak
właśnie w twórczości tego ostatniego przeja-
wiają się znamiona świadczące o tym, że sztuka
na północ od Alp mogła znaleźć swą dalszą dro-
gę, zmierzającą w przyszłość, bez recepcji rene-
sansu. Dwa elementy wydają się u Hansa Witte-
57 Z bogatej literatury przedmiotu wymienić można
tu stosunkowo najnowsze pozycje: M. J. Liebmann,
Die deutsche Plastik 1350—1550, Leipzig 1932, s. 246—284;
N. i R. Zaske, Kunst in Hansestädten, Leipzig 1985,
s. 122-—176.
na szczególnie znamienne: jego nieprawdopodob-
na umiejętność ażurowego traktowania kompozy-
cji oraz wyswobodzenie jej z maswerkowej archi-
tektury, czyli odgotycyzowanie, wszelako bez
przejęcia motywów włoskich.
Najciekawiej i najróżnorodniej przedstawiają
się środowiska frankońsko-austriackie, o których
była już mowa. Należy zatem zapytać — czy ich
kontynuacji lub twórczego rozwinięcia nie da się
odnaleźć na terenach czeskich czy węgierskich.
Jeśli chodzi o te pierwsze, to pomimo następstw
husytyzmu z łatwością możemy wskazać na sze-
reg zabytków rozwijających twórczo kierunki go-
tyku płomienistego. Wspomnieć tu należy o Chry-
stusach Zmartwychwstałych w ratuszach praskich
58 W. H e n t s c h e 1, Peter Breuer. Eine spätgo-
tische Büdschnitzerwerkstatt, Berlin 1952, passim.
59 W. He-ntschel, Der Meister Hans Witten, Lei-
pzig 1938, passim.
167
M. Kornecki)
brukselskich, z ekspresyjnie manieryczną, ale mo-
numentalną sztuką hanzeatyckich portów; mamy
tu na myśli wystroje kościołów w Kalkar i Xan-
ten stworzone na początku XVI w. przez mi-
strzów: Loedewicha i Hendrika Douvermanna37.
Saksonia pozostaje meże w tyle za wielkimi ośrod-
kami Nadrenii, Szwabii, Bawarii czy Austrii i
bardziej dla tego obszaru charakterystyczny jest
eklektyczny w gruncie rzeczy Peter Breuer 5S, niż
niezwykły i prekursorski Hans Witten 59. Jednak
właśnie w twórczości tego ostatniego przeja-
wiają się znamiona świadczące o tym, że sztuka
na północ od Alp mogła znaleźć swą dalszą dro-
gę, zmierzającą w przyszłość, bez recepcji rene-
sansu. Dwa elementy wydają się u Hansa Witte-
57 Z bogatej literatury przedmiotu wymienić można
tu stosunkowo najnowsze pozycje: M. J. Liebmann,
Die deutsche Plastik 1350—1550, Leipzig 1932, s. 246—284;
N. i R. Zaske, Kunst in Hansestädten, Leipzig 1985,
s. 122-—176.
na szczególnie znamienne: jego nieprawdopodob-
na umiejętność ażurowego traktowania kompozy-
cji oraz wyswobodzenie jej z maswerkowej archi-
tektury, czyli odgotycyzowanie, wszelako bez
przejęcia motywów włoskich.
Najciekawiej i najróżnorodniej przedstawiają
się środowiska frankońsko-austriackie, o których
była już mowa. Należy zatem zapytać — czy ich
kontynuacji lub twórczego rozwinięcia nie da się
odnaleźć na terenach czeskich czy węgierskich.
Jeśli chodzi o te pierwsze, to pomimo następstw
husytyzmu z łatwością możemy wskazać na sze-
reg zabytków rozwijających twórczo kierunki go-
tyku płomienistego. Wspomnieć tu należy o Chry-
stusach Zmartwychwstałych w ratuszach praskich
58 W. H e n t s c h e 1, Peter Breuer. Eine spätgo-
tische Büdschnitzerwerkstatt, Berlin 1952, passim.
59 W. He-ntschel, Der Meister Hans Witten, Lei-
pzig 1938, passim.
167