DOI Heft:
Recenzje i przeglądy
DOI Artikel:Ostrowski, Jan K.: W kręgu mistrza Pinsla: W związku z wystawą w Olesku i we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20611#0159
7- Gianlorenzo Bernini, Dawid, Rzym, Galleria Borghese
(repr. A, Rzepecki)
zależnie od rozważań na ten temat, w dalszej czę-
ści artykułu jedyny, jak dotąd, przekonywający
fakt tego rodzaju to związek górnej partii fi-
gury Samsona z kościoła w Hodowicy (a więc i
analogicznej, źle zachowanej rzeźby na attyce ra-
tusza w Buczaczu) z Dawidem Gianlorenizo Ber-
niniego (ryc. 6, 7). Graficzna reprodukcja dzieła
wielkiego Włocha podsunęła Pinslowi sposób roz-
wiązania torsu i układu rąk bohatera, a przede
wszystkim głowy, z charakterystycznym wyrazem
zaciętych ust, zmarszczką ponad brwiami i wiją-
cymi się Ickami. Stwierdzenie faktu znajomości
przez Pinsla sztuki jednego z głównych twórców
baroku nie zbliża nas oczywiście do odpowiedzi
na podstawowe pytania dotyczące jego własnej
twórczości. Warto jednak zwrócić uwagę, jak dziie-
17a B. LU e h r e p a, CKyjibmypa Jlbaoea nepuioi no-
•kobu-hu XVIII CT., JlbBiB 1989.
18 B. B y ń u m k, JlbBiecbKi ermdu (ffo icTOpii KaM’n-
Huv<) (XoBTeHb, 1984, nr 11), s. 100; IlaMsiTuuKU apxu-
TeKTVPbL yKpauucKOu CCP, t. 3, KweB 1985, s. 44; Bo-
3HnaKHH, OnaHaceHKO, o.c., s. 4.
ło Berniniego, uważane przecież za jedno ze szczy-
towych osiągnięć barokowej ruchliwości i ekspre-
sji, w zestawieniu z rzeźbą Pinsla przesuwa się
ku biegunowi klasycznemu.
Kończąc krótkie omówienie wystawy w Ole-
tsku, należy raz jeszcze podkreślić wielkie znacze-
nie inicjatywy Lwowskiej Galerii Obrazów, a tak-
że wyrazić nadzieję, że dalsze wysiłki, idące w
podobnym kierunku (w r. 1969 w kościele w Bia-
łym Kamieniu, stanowiącym oddział Galerii, od-
była się wystawa lwowskiej rzeźby 1. połowy
XVIII w.17a, na przyszłość planowana jest wy-
stawa malarstwa Szymona Czechowicza), przynio-
są równie cenne rezultaty.
2. KILKA UWAG ATRYBUCYJNYCH
Zadanie autorskiego zaszeregowania dzieł rze-
źby lwowskiej w. XVIII, jakie wyznaczyli sobie
już przed ponad pół wiekiem jej pierwsi bada-
cze, jest w całości niewykonalne. Wciąż możliwe
isą uściślenia, a nawet nowe odkrycia, jak np.
archiwalne stwierdzenie autorstwa Franciszka
Olędzkiego w stosunku do dekoracji fasady kamie-
nicy Rzewuskich (Wilczkowskiej) przy Rynku lwo-
wskim 1S. (Niekiedy, co prawda, nowe dane są
nadzwyczaj trudne do interpretacji, jak choćby
ujawnienie podpisu Mer-etyna na odwrocie pła-
skorzeźby z ambony w Hodowicy19.) Również
krytyczne przejrzenie istniejącej literatury, w kon-
frontacji z autopsją dzieł zachowanych m. in. we
Lwowie, Oleisku, Przemyślu i Dukli, pozwala na
wysunięcie kilku twierdzeń w tej dziedzinie, któ-
re nie stanowią rozwiązań ostatecznych, ale mogą
być użyteczne dla dalszych poszukiwań.
2.1. Dość niezwykłe są dzieje poglądów na te-
mat Sebastiana Fesingera. Artystę tego Adam Bo-
chnak uważał za głównego przedstawiciela szko-
ły lwowskiej. Dzięki książce Tadeusza Mańkow-
skiego przybyło wiele wiadomości archiwalnych
na jego temat, natomiast jego oeume zostało wy-
datnie ograniczone. Zbigniew Hornung odebrał
Sebastianowi Fesimgerowi większość dzieł do-
tychczas z nim łączonych, przypisując mu w
zamian zupełnie inne20. Krytyczna część pracy
Ilornunga jest o tyle cenna, że uzmysławia nam
kruchość podstaw, na jakich opierały się wcze-
śniejsze atrybucje, natomiast j-ego własne tezy
19 B. JlroSaeHKO, Hosi reopu AbBiBCbKux cnyjibn-
ropie XVI—XVIII cTOMTb y zanepei [w:] JlbBiecbKa
Kaprunua Fajiepea (BucraaKu, 3uaxidKU, docAidsiceHHa),
JlbBiB 1967, s. 23—24, il. 5; Gębarowicz, Prolego-
mena..., s. 14, il. 10.
20 Hornung, Majster Pinsel..., s. 21—28.
155
(repr. A, Rzepecki)
zależnie od rozważań na ten temat, w dalszej czę-
ści artykułu jedyny, jak dotąd, przekonywający
fakt tego rodzaju to związek górnej partii fi-
gury Samsona z kościoła w Hodowicy (a więc i
analogicznej, źle zachowanej rzeźby na attyce ra-
tusza w Buczaczu) z Dawidem Gianlorenizo Ber-
niniego (ryc. 6, 7). Graficzna reprodukcja dzieła
wielkiego Włocha podsunęła Pinslowi sposób roz-
wiązania torsu i układu rąk bohatera, a przede
wszystkim głowy, z charakterystycznym wyrazem
zaciętych ust, zmarszczką ponad brwiami i wiją-
cymi się Ickami. Stwierdzenie faktu znajomości
przez Pinsla sztuki jednego z głównych twórców
baroku nie zbliża nas oczywiście do odpowiedzi
na podstawowe pytania dotyczące jego własnej
twórczości. Warto jednak zwrócić uwagę, jak dziie-
17a B. LU e h r e p a, CKyjibmypa Jlbaoea nepuioi no-
•kobu-hu XVIII CT., JlbBiB 1989.
18 B. B y ń u m k, JlbBiecbKi ermdu (ffo icTOpii KaM’n-
Huv<) (XoBTeHb, 1984, nr 11), s. 100; IlaMsiTuuKU apxu-
TeKTVPbL yKpauucKOu CCP, t. 3, KweB 1985, s. 44; Bo-
3HnaKHH, OnaHaceHKO, o.c., s. 4.
ło Berniniego, uważane przecież za jedno ze szczy-
towych osiągnięć barokowej ruchliwości i ekspre-
sji, w zestawieniu z rzeźbą Pinsla przesuwa się
ku biegunowi klasycznemu.
Kończąc krótkie omówienie wystawy w Ole-
tsku, należy raz jeszcze podkreślić wielkie znacze-
nie inicjatywy Lwowskiej Galerii Obrazów, a tak-
że wyrazić nadzieję, że dalsze wysiłki, idące w
podobnym kierunku (w r. 1969 w kościele w Bia-
łym Kamieniu, stanowiącym oddział Galerii, od-
była się wystawa lwowskiej rzeźby 1. połowy
XVIII w.17a, na przyszłość planowana jest wy-
stawa malarstwa Szymona Czechowicza), przynio-
są równie cenne rezultaty.
2. KILKA UWAG ATRYBUCYJNYCH
Zadanie autorskiego zaszeregowania dzieł rze-
źby lwowskiej w. XVIII, jakie wyznaczyli sobie
już przed ponad pół wiekiem jej pierwsi bada-
cze, jest w całości niewykonalne. Wciąż możliwe
isą uściślenia, a nawet nowe odkrycia, jak np.
archiwalne stwierdzenie autorstwa Franciszka
Olędzkiego w stosunku do dekoracji fasady kamie-
nicy Rzewuskich (Wilczkowskiej) przy Rynku lwo-
wskim 1S. (Niekiedy, co prawda, nowe dane są
nadzwyczaj trudne do interpretacji, jak choćby
ujawnienie podpisu Mer-etyna na odwrocie pła-
skorzeźby z ambony w Hodowicy19.) Również
krytyczne przejrzenie istniejącej literatury, w kon-
frontacji z autopsją dzieł zachowanych m. in. we
Lwowie, Oleisku, Przemyślu i Dukli, pozwala na
wysunięcie kilku twierdzeń w tej dziedzinie, któ-
re nie stanowią rozwiązań ostatecznych, ale mogą
być użyteczne dla dalszych poszukiwań.
2.1. Dość niezwykłe są dzieje poglądów na te-
mat Sebastiana Fesingera. Artystę tego Adam Bo-
chnak uważał za głównego przedstawiciela szko-
ły lwowskiej. Dzięki książce Tadeusza Mańkow-
skiego przybyło wiele wiadomości archiwalnych
na jego temat, natomiast jego oeume zostało wy-
datnie ograniczone. Zbigniew Hornung odebrał
Sebastianowi Fesimgerowi większość dzieł do-
tychczas z nim łączonych, przypisując mu w
zamian zupełnie inne20. Krytyczna część pracy
Ilornunga jest o tyle cenna, że uzmysławia nam
kruchość podstaw, na jakich opierały się wcze-
śniejsze atrybucje, natomiast j-ego własne tezy
19 B. JlroSaeHKO, Hosi reopu AbBiBCbKux cnyjibn-
ropie XVI—XVIII cTOMTb y zanepei [w:] JlbBiecbKa
Kaprunua Fajiepea (BucraaKu, 3uaxidKU, docAidsiceHHa),
JlbBiB 1967, s. 23—24, il. 5; Gębarowicz, Prolego-
mena..., s. 14, il. 10.
20 Hornung, Majster Pinsel..., s. 21—28.
155