DOI Artikel:
Wolski, Zbigniew: "Adoracja Dzieciątka" Mistrza Narodzenia z Castello w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Opolu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20612#0067
Folia Historiae Artium, t. XXVII (1991)
PL ISSN 0071-6723
ZBIGNIEW WOLSKI
ADORACJA DZIECIĄTKA" MISTRZA NARODZENIA Z CASTELLO
W ZBIORACH MUZEUM DIECEZJALNEGO W OPOLU *
Głównym celem zorganizowanej w 1961 rOku
w Krakowie wystawy malarstwa włoskiego XIV
i XV wieku było zebranie i opracowanie obrazów
znajdujących się w publicznych i prywatnych
zbiorach polskich. Listę dzieł, umieszczonych w
pomyślanym jako rodzaj korpusu katalogu \ na-
leży uzupełnić o obrazy włoskie z tego okresu bę-
dące w posiadaniu instytucji kościelnych. Jednym
z nich jest, eksponowana Obecnie w Muzeum Die-
cezjalnym w Opolu, Adoracja Dzieciątka, przypi-
sywana w Katalogu zabytków sztuki w Polsce
środowisku florenckiemu i datowana na drugą
ćwierć XV wieku 2. Ustalenia te powtarza także
autorka popularnego artykułu w lokalnej prasie
codziennej3. Określenie środowiska artystycznego
nie budzi wątpliwości, warto jednak zastanowić
się nad osobą twórcy i czasem powstania dzieła.
Biorąc pod uwagę brak przeprowadzonych prac
restauratoirskieh i badań technologicznych, wszel-
kie formułowane uwagi mają jedynie hipotetyczny
charakter i mogą ulec zmianie w miarę napływu
nowych danych.
Niewielkie natomiast są zapewne szanse na
wyjaśnienie tajemniczych, jak do tej pory, losów
obrazu pochodzącego z kościoła pod wezwaniem
św. Archanioła Michała w Rudzińcu. Za jedyne
możliwe wytłumaczenie obecności tak wybitnego
dzieła w małym, wiejskim kościółku należy uznać
* Niniejszy artykuł napisany został pod kierunkiem
prof. dra hab. Jerzego Gadomskiego, któremu pragnę
tą drogą złożyć serdeczne podziękowania.
1 Malarstwo włoskie XIV i XV wieku w zbiorach
polskich. Wystawa z muzeów i zbiorów polskich z udzia-
łem Galerii Narodowej w Pradze i Muzeum Sztuki w
Bukareszcie, pod red. A. Różyckie j-B ryzek, Kra-
ków 1961.
2 Katalog zabytków sztuki w Polsce, VI: Wojewódz-
two katowickie, 5: Powiat gliwicki, oprać. E. i M. G u-
hipotezę autorów katalogu o przekazaniu obrazu
z miejscowego zamku 4. W latach 1874-1875 zamek
odbudowany został po pożarze, a w roku 1881
drogą spadku przeszedł na własność rodziny von
Ruffer, w której posiadaniu znajdował się do po-
czątku XX wieku5. Od roku 1987 obraz, ekspono-
wany jest w Muzeum Diecezjalnym w Opolu.
I. OPIS
Wymiary malowanego temperą na desce ob-
razu wynoszą 73X55 cm. Nimby i kotarę pokry-
wa warstwa złota płatkowego, ponadto w partii
płaszcza, poniżej lewego ramienia Marii, dodano
do farb sproszkowanego złota (ryc. 1). Silnie wy-
sunięte ku krawędzi postaci zajmują pierwszy
plan, tło wypełnia górzysty krajobraz, od góry
i po bokach kompozycję zamyka uniesiona zasło-
na. Artysta dysponował dobrym wyczuciem pro-
porcji ciała ludzkiego oraz umiejętnością oddania
skomplikowanych pozycji.
Maria, klęcząca na łące usianej polnymi kwia-
tami, wśród których rozpoznać można stokrotki,
zwraca się niemal frontalnie ku Dzieciątku, lekko
chyląc górną połowę ciała. Delikatną, dziewczęcą,
pełną słodyczy twarz o regularnym, zbliżonym do
owalu zarysie, prostym nosie, drobnych ustach i
towscy i K. Kutrzebianka, Warszawa 1966, s.
73, dl. 135; J. Z. Łoziński, Katalog zabytków sztuki
w Polsce. Stan prac — przegląd dorobku — perspek-
tywy (Rocznik Historii Sztuki, VII, 1969), s. 306, il. 26.
3 J. Hajdu k-N ijakowska, Renesansowy obraz
(„Trybuna Opolska", 23 XII 1987), il. s. 6.
4 Katalog..., l.c.
5 R. Weber, Schlesische Schlósser, II, Dresden-
-Breslau 1910, s. 48-49.
63
PL ISSN 0071-6723
ZBIGNIEW WOLSKI
ADORACJA DZIECIĄTKA" MISTRZA NARODZENIA Z CASTELLO
W ZBIORACH MUZEUM DIECEZJALNEGO W OPOLU *
Głównym celem zorganizowanej w 1961 rOku
w Krakowie wystawy malarstwa włoskiego XIV
i XV wieku było zebranie i opracowanie obrazów
znajdujących się w publicznych i prywatnych
zbiorach polskich. Listę dzieł, umieszczonych w
pomyślanym jako rodzaj korpusu katalogu \ na-
leży uzupełnić o obrazy włoskie z tego okresu bę-
dące w posiadaniu instytucji kościelnych. Jednym
z nich jest, eksponowana Obecnie w Muzeum Die-
cezjalnym w Opolu, Adoracja Dzieciątka, przypi-
sywana w Katalogu zabytków sztuki w Polsce
środowisku florenckiemu i datowana na drugą
ćwierć XV wieku 2. Ustalenia te powtarza także
autorka popularnego artykułu w lokalnej prasie
codziennej3. Określenie środowiska artystycznego
nie budzi wątpliwości, warto jednak zastanowić
się nad osobą twórcy i czasem powstania dzieła.
Biorąc pod uwagę brak przeprowadzonych prac
restauratoirskieh i badań technologicznych, wszel-
kie formułowane uwagi mają jedynie hipotetyczny
charakter i mogą ulec zmianie w miarę napływu
nowych danych.
Niewielkie natomiast są zapewne szanse na
wyjaśnienie tajemniczych, jak do tej pory, losów
obrazu pochodzącego z kościoła pod wezwaniem
św. Archanioła Michała w Rudzińcu. Za jedyne
możliwe wytłumaczenie obecności tak wybitnego
dzieła w małym, wiejskim kościółku należy uznać
* Niniejszy artykuł napisany został pod kierunkiem
prof. dra hab. Jerzego Gadomskiego, któremu pragnę
tą drogą złożyć serdeczne podziękowania.
1 Malarstwo włoskie XIV i XV wieku w zbiorach
polskich. Wystawa z muzeów i zbiorów polskich z udzia-
łem Galerii Narodowej w Pradze i Muzeum Sztuki w
Bukareszcie, pod red. A. Różyckie j-B ryzek, Kra-
ków 1961.
2 Katalog zabytków sztuki w Polsce, VI: Wojewódz-
two katowickie, 5: Powiat gliwicki, oprać. E. i M. G u-
hipotezę autorów katalogu o przekazaniu obrazu
z miejscowego zamku 4. W latach 1874-1875 zamek
odbudowany został po pożarze, a w roku 1881
drogą spadku przeszedł na własność rodziny von
Ruffer, w której posiadaniu znajdował się do po-
czątku XX wieku5. Od roku 1987 obraz, ekspono-
wany jest w Muzeum Diecezjalnym w Opolu.
I. OPIS
Wymiary malowanego temperą na desce ob-
razu wynoszą 73X55 cm. Nimby i kotarę pokry-
wa warstwa złota płatkowego, ponadto w partii
płaszcza, poniżej lewego ramienia Marii, dodano
do farb sproszkowanego złota (ryc. 1). Silnie wy-
sunięte ku krawędzi postaci zajmują pierwszy
plan, tło wypełnia górzysty krajobraz, od góry
i po bokach kompozycję zamyka uniesiona zasło-
na. Artysta dysponował dobrym wyczuciem pro-
porcji ciała ludzkiego oraz umiejętnością oddania
skomplikowanych pozycji.
Maria, klęcząca na łące usianej polnymi kwia-
tami, wśród których rozpoznać można stokrotki,
zwraca się niemal frontalnie ku Dzieciątku, lekko
chyląc górną połowę ciała. Delikatną, dziewczęcą,
pełną słodyczy twarz o regularnym, zbliżonym do
owalu zarysie, prostym nosie, drobnych ustach i
towscy i K. Kutrzebianka, Warszawa 1966, s.
73, dl. 135; J. Z. Łoziński, Katalog zabytków sztuki
w Polsce. Stan prac — przegląd dorobku — perspek-
tywy (Rocznik Historii Sztuki, VII, 1969), s. 306, il. 26.
3 J. Hajdu k-N ijakowska, Renesansowy obraz
(„Trybuna Opolska", 23 XII 1987), il. s. 6.
4 Katalog..., l.c.
5 R. Weber, Schlesische Schlósser, II, Dresden-
-Breslau 1910, s. 48-49.
63