DOI Artikel:
Aleksandrowycz, Wołodymyr S.: Nowe materiały do biografii i twórczości Jerzego Szymonowicza starszego oraz Jerzego Eleutera Szymonowicz-Siemiginowski
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20612#0115
Folia Historiae Artium, t. XXVII (1991)
PL ISSN 0071-6723
WOŁODYMYR S. ALEKSANDROWYCZ
NOWE MATERIAŁY DO BIOGRAFII I TWÓRCZOŚCI JERZEGO SZYMONOWICZA STARSZEGO
ORAZ JERZEGO ELEUTERA SZYMONOWICZA-SIEMIGINOWSKIEGO
Systematyczne badania archiwalnie, prowadzo-
ne przez autora od początku lat osiemdziesią-
tych, ujawniły wiele nowych faktów dotyczących
sztuki, a w szczególności malarstwa we Lwowie
i na Rusi w XVI i XVII wieku. Do najbardziej
interesujących znalezisk należą materiały odno-
szące się do dwóch malarzy noszących to samo
imię i nazwisko: Jerzy Szymonowiez.
Nazwisko to było dobrze znane badaczom
XIX-wiecznym, jednakże dopiero w roku 1925
Mieczysław Gębairowicz udowodnił, że nosili je
dwaj różni artyści oraz zidentyfikował Jerzego
Szymonowicza młodszego ze znanym skądinąd
Eleuterem SiemiginowskimŁ. Ustalenia Gębaro-
wicza stały się punktem wyjścia badań Tadeusza
Mańkowskiego2, a przede wszystkim obszernej
monografii, autorstwa Mariusza Karpowicza, któ-
ra utwierdziła pozycję Jerzego Ełeutera Szymo-
nowicza-Siemiginowskiego jako czołowego mala-
rza działającego na terenie Rzeczypospolitej w
drugiej połowie wieku XVII3. Żaden z wymie-
nionych badaczy nie przedstawił jednak jakich-
kolwiek nowych faktów dotyczących Jerzego Szy-
monowicza starszego, co więcej, Mańkowski pró-
bował identyfikować go ze snycerzem Jerzym,
czynnym w Żółkwi, co nie potwierdziło się w
świetle późniejszych badań.
Odkryte materiały nie odpowiadają na wszy-
stkie pytania związane z Szymonowiezaimi, a na-
wet rodzą wiele nowych. Zawarte w nich in-
formacje', w zestawieniu ze znanymi dotąd fak-
tami, pozwalają jednak na definitywne rozstrzy-
1 M. Gębarowicz, Młodość i pierwsze prace
Jerzego Eleutera Szymonowicza Siemiginowskiego [w:]
Księga pamiątkowa ku czci Oswalda Balzera, I, Lwów
1925, s. 397, 403.
2 T. Mańkowski, Malarstwo na dworze Jana III
(Biuletyn Historii Sztuki, XII, 1950), s. 224-226.
gnięcie pewnych kwestii, a także na postawie-
nie kilku umotywowanych hipotez.
Dokumentów jednoznacznie określających po-
chodzenie Szymomowiczów nie udało się odna-
leźć. Jedynym, znanym źródłem, odnoszącym się
do tego zagadnienia, jest w dalszym ciągu Ge-
nealogia Domu Ichmść Panów Siemiginowskich
i Imci Pana Jerzego Elephtera Siemiginowskiego
sporządzona w celu legitymacji szlachectwa po-
tomków Eleutera w roku 1783, ale odwołująca
się do wcześniejszych dokumentów. Wiarygod-
ność tego świadectwa, odkrytego przez Gębaro-
wiicza i opublikowanego przez Karpowicza 4, była
oceniana przez ostatniego z nich z dużym kryty-
cyzmem, co jednak nie przeszkodziło mu uznać za
w pełni prawdopodobną, nie potwierdzoną gdzie
indziej informację o studiach artysty we Fran-
cji. Ujawnione obecnie materiały potwierdziły
prawdziwość Wielu f aktów przekazanych przez Ge-
nealogię..., co nie może dziwić, jako że doku-
ment ten mówi nie tylko o dawnej przeszłości,
ale i o wydarzeniach, które nastąpiły niedługo
przed jego powstaniem.
Według Genealogii... Eleuter Siemiginowski i
jego ojciec, wymieniony tylko z imienia (w doku-
mencie nazwisko Szymonowie z nie występuje),
wywodzili się od1 szlachcica Teodora Siemiginow-
skiego i jego żony Anny z Popielów, władających
około roku 1575 częścią rodowej wsi Siemiginów.
Gębairowicz powątpiewał w tę wersję pochodze-
nia malarza, a Karpowicz uważał ją wręcz za
nadużycie dokonane na drodze przekupstwa5.
3 M. Karpowicz, Jerzy Eleuter Szymonowicz-
- Siemiginowski, malarz polskiego baroku, Wrocław 1974.
4 Ibid., s. 182-183.
5 Gębarowicz, o.c, s. 402-403; Karpowicz,
o.c, s. 35-36.
111
PL ISSN 0071-6723
WOŁODYMYR S. ALEKSANDROWYCZ
NOWE MATERIAŁY DO BIOGRAFII I TWÓRCZOŚCI JERZEGO SZYMONOWICZA STARSZEGO
ORAZ JERZEGO ELEUTERA SZYMONOWICZA-SIEMIGINOWSKIEGO
Systematyczne badania archiwalnie, prowadzo-
ne przez autora od początku lat osiemdziesią-
tych, ujawniły wiele nowych faktów dotyczących
sztuki, a w szczególności malarstwa we Lwowie
i na Rusi w XVI i XVII wieku. Do najbardziej
interesujących znalezisk należą materiały odno-
szące się do dwóch malarzy noszących to samo
imię i nazwisko: Jerzy Szymonowiez.
Nazwisko to było dobrze znane badaczom
XIX-wiecznym, jednakże dopiero w roku 1925
Mieczysław Gębairowicz udowodnił, że nosili je
dwaj różni artyści oraz zidentyfikował Jerzego
Szymonowicza młodszego ze znanym skądinąd
Eleuterem SiemiginowskimŁ. Ustalenia Gębaro-
wicza stały się punktem wyjścia badań Tadeusza
Mańkowskiego2, a przede wszystkim obszernej
monografii, autorstwa Mariusza Karpowicza, któ-
ra utwierdziła pozycję Jerzego Ełeutera Szymo-
nowicza-Siemiginowskiego jako czołowego mala-
rza działającego na terenie Rzeczypospolitej w
drugiej połowie wieku XVII3. Żaden z wymie-
nionych badaczy nie przedstawił jednak jakich-
kolwiek nowych faktów dotyczących Jerzego Szy-
monowicza starszego, co więcej, Mańkowski pró-
bował identyfikować go ze snycerzem Jerzym,
czynnym w Żółkwi, co nie potwierdziło się w
świetle późniejszych badań.
Odkryte materiały nie odpowiadają na wszy-
stkie pytania związane z Szymonowiezaimi, a na-
wet rodzą wiele nowych. Zawarte w nich in-
formacje', w zestawieniu ze znanymi dotąd fak-
tami, pozwalają jednak na definitywne rozstrzy-
1 M. Gębarowicz, Młodość i pierwsze prace
Jerzego Eleutera Szymonowicza Siemiginowskiego [w:]
Księga pamiątkowa ku czci Oswalda Balzera, I, Lwów
1925, s. 397, 403.
2 T. Mańkowski, Malarstwo na dworze Jana III
(Biuletyn Historii Sztuki, XII, 1950), s. 224-226.
gnięcie pewnych kwestii, a także na postawie-
nie kilku umotywowanych hipotez.
Dokumentów jednoznacznie określających po-
chodzenie Szymomowiczów nie udało się odna-
leźć. Jedynym, znanym źródłem, odnoszącym się
do tego zagadnienia, jest w dalszym ciągu Ge-
nealogia Domu Ichmść Panów Siemiginowskich
i Imci Pana Jerzego Elephtera Siemiginowskiego
sporządzona w celu legitymacji szlachectwa po-
tomków Eleutera w roku 1783, ale odwołująca
się do wcześniejszych dokumentów. Wiarygod-
ność tego świadectwa, odkrytego przez Gębaro-
wiicza i opublikowanego przez Karpowicza 4, była
oceniana przez ostatniego z nich z dużym kryty-
cyzmem, co jednak nie przeszkodziło mu uznać za
w pełni prawdopodobną, nie potwierdzoną gdzie
indziej informację o studiach artysty we Fran-
cji. Ujawnione obecnie materiały potwierdziły
prawdziwość Wielu f aktów przekazanych przez Ge-
nealogię..., co nie może dziwić, jako że doku-
ment ten mówi nie tylko o dawnej przeszłości,
ale i o wydarzeniach, które nastąpiły niedługo
przed jego powstaniem.
Według Genealogii... Eleuter Siemiginowski i
jego ojciec, wymieniony tylko z imienia (w doku-
mencie nazwisko Szymonowie z nie występuje),
wywodzili się od1 szlachcica Teodora Siemiginow-
skiego i jego żony Anny z Popielów, władających
około roku 1575 częścią rodowej wsi Siemiginów.
Gębairowicz powątpiewał w tę wersję pochodze-
nia malarza, a Karpowicz uważał ją wręcz za
nadużycie dokonane na drodze przekupstwa5.
3 M. Karpowicz, Jerzy Eleuter Szymonowicz-
- Siemiginowski, malarz polskiego baroku, Wrocław 1974.
4 Ibid., s. 182-183.
5 Gębarowicz, o.c, s. 402-403; Karpowicz,
o.c, s. 35-36.
111