DOI article:
Wolski, Zbigniew: "Adoracja Dzieciątka" Mistrza Narodzenia z Castello w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Opolu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20612#0074
płynne fałdy płaszcza, modelowane poprzez pocie-
mnienie wklęsłości i rozjaśnienie wypukłości.
Próbę sprecyzowania czasu powstania obrazu
utrudnia brak wzmianek źródłowych o samym
Mistrzu. Dotychczasowe ustalenia dotyczące chro-
nologia jego dlzieł40 okazują się nieaktualne wobec
zmienionych poglądów co do datowania niektórych
obrazów Fra Filippo Lippiego. Technika polega-
jąca na stosowaniu sproszkowanego złota rozpow-
szechnia się we Florencji dopiero w latach czter-
dziestych XV wieku, zwłaszcza po 1450 roku41.
Terminus post quem dla opolskiej Adoracji wy-
znacza data medalu Giovanniago Boldu, rok 1458.
Ponadto niewątpliwe związki zarówno ikonografi-
czne, jak i stylistyczne, łączące motyw Boga Oj-
ca ukazującego się w górnej partii Narodzenia z
Castello i w przechowywanym w Monachium
zwieńczeniu ołtarza (zapewne Narodzenia z kolek-
cji Johnsona w Filadelfii42), z tą samą postacią
w Adoracji pędzla Filippo Lippiego w muzeum
berlińskim pozwalają przypuszczać, że oba obra-
zy naszego Mistrza powstały po 1459 roku 44. Wy-
kazującą wiele zbieżności z kompozycją Lippiego
Adorację z Muzeum Diecezjalnego w Opolu nale-
ży powiązać z tą właśnie grupą dzieł i co za tym
idzie datować na okres około 1460 roku.
40 Marle, o.c., XI, s. 296 i ,n.; Valentiner, o.c,
s. 532 i n.
41 F. Ames-Lewis, Matteo de'Pasti and the
Use oj Powdered Gold (Mitteilungen des KunsthistOiri-
schen Institutes in Florenz, XXVIII, 1984), s. 358.
42 Obydwa te dzieła łączy Meiss (o.c, s. 215).
43 Na związek obrazów z Berlina i Castello zwró-
cił uwagę Valentiner (o.c, s. 536).
44 Data 1459 w odniesieniu do obrazu Lippiego jest
ogólnie przyjęta w historii sztuki od okresu powojen-
nego. Wcześniejsze datowania zestawia Lavin (o.c, przyp.
41, s. 17).
„ADORATION DE I/ENFANT" DU MAlTRE DE LA NATIVITE DE CASTELLO DANS LES COLLECTIONS
DU MUSEE DIOCESAIN D'OPOLE
Dans les colleetions du Musee Diocesain d'Opole
se trouve un tableau, peint a la detrempe sur boiis, qui
reprasenlte l'Adoration de 1'Enfant; ii piwlient de 1'egii-
se Saint Archange-Michel de Rudziniec. Jusqu'a nos jours
il a ete attribue au centrę florentin et date du second
ąuart du XVe siecle.
La Nativite dans le type de l'Adoration apparait en
Italie au XIVe siecle sous 1'influence des revelations
mystiąues d'un franciscain anonyme identifie avec Jo-
hannes de Caulibus, de Simone Fidati et de Brigitte de
Suede. Au XVe siecle l'Adoration, pr:ivee d'elements nar-
ratifs, est devenue une scenę intemporelle, ahistoriąue,
illustrant le mystere de rincarnation; dans le tableau
d'Opole elle est en plus symbolisee par un rideau so-
uleve et par des paąuerrettes qui poussent dans la pra-
irie, des paąuerettes, fleurs typiąues du printemps —
periode de rincarnation. Le coąuelicot dams la main de
Jesus est une allusion a la mort prochaine du Sauveur.
La manierę de representer Marie sur le tableau
d'Opole montre ses relations avec le tableau de Filippo
Lippi au nieme sujet du Musee Dahlern de Berlin. Par
contrę le paysage depouille, eontrastant avec la belle
pelouse de rawamt-plain, faiilt peniser aux oeuvre:s de
Fra Angelico.
Le tableau d'Opole possede de nombreux traits com-
muns avec VAdoration du Maitre de la Nativite de Ca-
stello (disparue); sa composition est identiąue, et en
plus on y trouve pluisieurs ressemblances de la faęon
de representer la figurę de Marie et le paysage au
fond. La manierę analogue de peindre les personnages,
leurs physionomies et leurs vetements se voit aussi dans
la Nativite de Castello (les Offices), dans la Vierge
d'Humilite (Museo di San Matteo de Pise) et dans le
presume couroranement de la Nativite de la collection
Johnson de Philadelphie (Ancienne Pinacotheąue de
Miinich). II est domc permis de supposer que le tableau
a ete peint par le Maitre de la Nativite de Castello
lie a 1'atelier de Filippo Lippi et influence par Fra
Angelico.
Le terminus post quern de VAdoration d'Opole est
designe, par la date de la medaille de Giiovanni Boldu
(1458) —■ le putto appuye sur un crane etaint le mo-
dele direct de la pose compliąuee du Christ — et par
1'annee 1459, date de Pexecution de VAdoration de
l'Enfant de Lippi se trouvant a Berlin, l'oeuvre qui tant
au point de vue de riconographie que du style etait
le point de deipart de la Nativite de Castello et de
VAdoration d'Opole. Notre tableau devrait donc etre date
d'environ 1460.
mnienie wklęsłości i rozjaśnienie wypukłości.
Próbę sprecyzowania czasu powstania obrazu
utrudnia brak wzmianek źródłowych o samym
Mistrzu. Dotychczasowe ustalenia dotyczące chro-
nologia jego dlzieł40 okazują się nieaktualne wobec
zmienionych poglądów co do datowania niektórych
obrazów Fra Filippo Lippiego. Technika polega-
jąca na stosowaniu sproszkowanego złota rozpow-
szechnia się we Florencji dopiero w latach czter-
dziestych XV wieku, zwłaszcza po 1450 roku41.
Terminus post quem dla opolskiej Adoracji wy-
znacza data medalu Giovanniago Boldu, rok 1458.
Ponadto niewątpliwe związki zarówno ikonografi-
czne, jak i stylistyczne, łączące motyw Boga Oj-
ca ukazującego się w górnej partii Narodzenia z
Castello i w przechowywanym w Monachium
zwieńczeniu ołtarza (zapewne Narodzenia z kolek-
cji Johnsona w Filadelfii42), z tą samą postacią
w Adoracji pędzla Filippo Lippiego w muzeum
berlińskim pozwalają przypuszczać, że oba obra-
zy naszego Mistrza powstały po 1459 roku 44. Wy-
kazującą wiele zbieżności z kompozycją Lippiego
Adorację z Muzeum Diecezjalnego w Opolu nale-
ży powiązać z tą właśnie grupą dzieł i co za tym
idzie datować na okres około 1460 roku.
40 Marle, o.c., XI, s. 296 i ,n.; Valentiner, o.c,
s. 532 i n.
41 F. Ames-Lewis, Matteo de'Pasti and the
Use oj Powdered Gold (Mitteilungen des KunsthistOiri-
schen Institutes in Florenz, XXVIII, 1984), s. 358.
42 Obydwa te dzieła łączy Meiss (o.c, s. 215).
43 Na związek obrazów z Berlina i Castello zwró-
cił uwagę Valentiner (o.c, s. 536).
44 Data 1459 w odniesieniu do obrazu Lippiego jest
ogólnie przyjęta w historii sztuki od okresu powojen-
nego. Wcześniejsze datowania zestawia Lavin (o.c, przyp.
41, s. 17).
„ADORATION DE I/ENFANT" DU MAlTRE DE LA NATIVITE DE CASTELLO DANS LES COLLECTIONS
DU MUSEE DIOCESAIN D'OPOLE
Dans les colleetions du Musee Diocesain d'Opole
se trouve un tableau, peint a la detrempe sur boiis, qui
reprasenlte l'Adoration de 1'Enfant; ii piwlient de 1'egii-
se Saint Archange-Michel de Rudziniec. Jusqu'a nos jours
il a ete attribue au centrę florentin et date du second
ąuart du XVe siecle.
La Nativite dans le type de l'Adoration apparait en
Italie au XIVe siecle sous 1'influence des revelations
mystiąues d'un franciscain anonyme identifie avec Jo-
hannes de Caulibus, de Simone Fidati et de Brigitte de
Suede. Au XVe siecle l'Adoration, pr:ivee d'elements nar-
ratifs, est devenue une scenę intemporelle, ahistoriąue,
illustrant le mystere de rincarnation; dans le tableau
d'Opole elle est en plus symbolisee par un rideau so-
uleve et par des paąuerrettes qui poussent dans la pra-
irie, des paąuerettes, fleurs typiąues du printemps —
periode de rincarnation. Le coąuelicot dams la main de
Jesus est une allusion a la mort prochaine du Sauveur.
La manierę de representer Marie sur le tableau
d'Opole montre ses relations avec le tableau de Filippo
Lippi au nieme sujet du Musee Dahlern de Berlin. Par
contrę le paysage depouille, eontrastant avec la belle
pelouse de rawamt-plain, faiilt peniser aux oeuvre:s de
Fra Angelico.
Le tableau d'Opole possede de nombreux traits com-
muns avec VAdoration du Maitre de la Nativite de Ca-
stello (disparue); sa composition est identiąue, et en
plus on y trouve pluisieurs ressemblances de la faęon
de representer la figurę de Marie et le paysage au
fond. La manierę analogue de peindre les personnages,
leurs physionomies et leurs vetements se voit aussi dans
la Nativite de Castello (les Offices), dans la Vierge
d'Humilite (Museo di San Matteo de Pise) et dans le
presume couroranement de la Nativite de la collection
Johnson de Philadelphie (Ancienne Pinacotheąue de
Miinich). II est domc permis de supposer que le tableau
a ete peint par le Maitre de la Nativite de Castello
lie a 1'atelier de Filippo Lippi et influence par Fra
Angelico.
Le terminus post quern de VAdoration d'Opole est
designe, par la date de la medaille de Giiovanni Boldu
(1458) —■ le putto appuye sur un crane etaint le mo-
dele direct de la pose compliąuee du Christ — et par
1'annee 1459, date de Pexecution de VAdoration de
l'Enfant de Lippi se trouvant a Berlin, l'oeuvre qui tant
au point de vue de riconographie que du style etait
le point de deipart de la Nativite de Castello et de
VAdoration d'Opole. Notre tableau devrait donc etre date
d'environ 1460.