Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (27.1991)

23. Rueland Frueauf Starszy, Chrystus w Ogrójcu,
1490-1491; Wiedeń, Oaterreiohische Galerie, Belvedere
<reprod. wg L. Baldass, Paintheon 1935)

wadzić do interesujących i niekonwencjonalnych
rozwiązań, jak np. w Pogrzebie św. Stanisława
(tłum napływający zewsząd do niewielkiej kapli-
cy; por. oryc. 8), albo też do efektów niezamie-
rzenie komicznych (kardynałowie stłoczeni na cia-
snych ławach w Kanonizacji). W przeciwieństwie
do Mistrza Legendy św. Jana Jałmuiżnika, ma-
larz „ze Skałki" nie potrafił zachować równowa-
gi między czystością przekazu a obfitością rea-
liów. Dążąc do dosadnej charakterystyki postaci,
zapominał o harmonii całości. Soczysty realizm,
cechujący cykl św. Jana Jałmużnika, zmienia się
tu niekiedy w trywialną brzydotę, w naturalizm
graniczący z groteską. Twarze stają się jeszcze

60 Nie można jednak wykluczać obecności „kryptopor-
tretów" w scenie pogrzebu (postacie trzech biskupów).
Por. Bielecka, o.c, s. 54.

24. Poliptyk św. Jana Jałmużnika, Komunia św. Onu-
frego, kwatera dolna lewego skrzydła zewnętrznego,
awers (fot. S. Stępniewski)

bardziej „malarskie", mięsiste, pokryte połyskli-
wym naskórkiem, pobrużdżone zmarszczkami, czę-
sto zdeformowane przez silny skrót lub przez na-
głą emocję. Twórca ołtarza św. Jana Jałmużni-
ka umiał wyposażyć w indywidualne rysy głów-
nych aktorów, a nawet niektórych statystów;
autoir Legendy św. Stanisława operował tłumem
i dobierał charakterystyczne typy fiz.jonomicz-
ne 60.

Imitował on niekiedy technikę Mistrza Legen-
dy św. Jana Jałmużnika: brunatny kontur akcen-
tujący kształt nosa i kości policzkowych, grube
nawarstwienia białej farby położone pod oczami
i na fałdach skóry, gęste plamy cienia (ryc. 8). W
karnacjach twarzy nadużywał czerwonawych to-
nów tworzących kontrast z siwizną zarostu (po-

90