DOI Artikel:
Secomska, Krystyna: Krakowska Legenda św. Jana Jałmużnika: Problemy stylu i warsztatu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20612#0101
29. Krajobraz z zamkiem, fragment ryc. 26 (fot. S. Stępniewski)
z sakiewką towarzyszący Św. Janowi lub św. Ma-
rina; ryc. 14, 20). Również Maria przypomina
w pewnym stopniu postacie kobiece w Cudzie
u grobu patriarchy (zwłaszcza dziewczynę w
wianku).
W pozornie banalnym obrazie bazylejskim
przykuwa uwagę właśnie twarz anioła, która wy-
różnia się niebywałą siłą spojrzenia. Można roz-
poznać tu kreski i akcenty barwne, które nadają
indywidualne piętno wizerunkom dworzan i pu-
stelników, kreowanym przez Mistrza Legendy Św.
Jana Jałmużmifca: podcieniowane ciepłym brązem,
głęboko osadzone oczy ze skośną fałdą górnej
powieki, przedłużoną ku skroni, z brunatnozielon-
kawą (niemal czarną) plamą tęczówki, rozjaśnio-
ną przez drobne, jarzące się blifci.
Zwiastowanie powstało co najmniej dziesięć
81 Analiza techniczna: zob. Secomska, o.c, s.
293-294. Por. też repr. zdjąć w świetle podczerwonym:
ibid., tabl. III, IV.
82 Por. F. Maurer, Kanton Basel, V: Baselstadt.
Die Kirchen, Kloster und Kapellen, III: St. Peter bis
lat wcześniej niż polip tyk krakowski, a zapewne
w tej samej dekadzie co berneński cykl św. Ja-
na Chrzciciela. Mistrz Legendy św. Jana Jałmuż-
nika był znacznie bardziej zaawansowany w opa-
nowaniu trójwymiarowej przestrzeni i dyspono-
wał bardziej zróżnicowaną techniką malarską.
W scenach z żywota św. Jania Jałmużnika
gpod warstwy farby przebija (dostrzegalny nawet
gołym okiem) rysunek przygotowawczy. Znako-
mite, nakreślone ostrą, agresywną kreską studia
głów81 antycypują szkice wczesnorenesansowych
mistrzów niemieckich i szwajcarskich z pierwszej
ćwierci XVI wieku. Zamieszczam tu reprodukcję
fragmentu Pasji (około 1510) w kościele Św. Ul-
ryka w Bazylei — uszkodzonego malowidła ścien-
nego, z którego zachował się wyłącznie rysunek
czarną farbą (ryc. 21)82.
Ulrichskirche, Basel 1966 (Die Kunstdenkmaler der
Schweiz, Bd. 52), s. 430-436, il 525. Maurer porówny-
wał styl malarza bazylejskiego z wczesną twórczością
Manuela Deutscha i Grafa.
7 — Folia Historiae Artlum XXVII
97
z sakiewką towarzyszący Św. Janowi lub św. Ma-
rina; ryc. 14, 20). Również Maria przypomina
w pewnym stopniu postacie kobiece w Cudzie
u grobu patriarchy (zwłaszcza dziewczynę w
wianku).
W pozornie banalnym obrazie bazylejskim
przykuwa uwagę właśnie twarz anioła, która wy-
różnia się niebywałą siłą spojrzenia. Można roz-
poznać tu kreski i akcenty barwne, które nadają
indywidualne piętno wizerunkom dworzan i pu-
stelników, kreowanym przez Mistrza Legendy Św.
Jana Jałmużmifca: podcieniowane ciepłym brązem,
głęboko osadzone oczy ze skośną fałdą górnej
powieki, przedłużoną ku skroni, z brunatnozielon-
kawą (niemal czarną) plamą tęczówki, rozjaśnio-
ną przez drobne, jarzące się blifci.
Zwiastowanie powstało co najmniej dziesięć
81 Analiza techniczna: zob. Secomska, o.c, s.
293-294. Por. też repr. zdjąć w świetle podczerwonym:
ibid., tabl. III, IV.
82 Por. F. Maurer, Kanton Basel, V: Baselstadt.
Die Kirchen, Kloster und Kapellen, III: St. Peter bis
lat wcześniej niż polip tyk krakowski, a zapewne
w tej samej dekadzie co berneński cykl św. Ja-
na Chrzciciela. Mistrz Legendy św. Jana Jałmuż-
nika był znacznie bardziej zaawansowany w opa-
nowaniu trójwymiarowej przestrzeni i dyspono-
wał bardziej zróżnicowaną techniką malarską.
W scenach z żywota św. Jania Jałmużnika
gpod warstwy farby przebija (dostrzegalny nawet
gołym okiem) rysunek przygotowawczy. Znako-
mite, nakreślone ostrą, agresywną kreską studia
głów81 antycypują szkice wczesnorenesansowych
mistrzów niemieckich i szwajcarskich z pierwszej
ćwierci XVI wieku. Zamieszczam tu reprodukcję
fragmentu Pasji (około 1510) w kościele Św. Ul-
ryka w Bazylei — uszkodzonego malowidła ścien-
nego, z którego zachował się wyłącznie rysunek
czarną farbą (ryc. 21)82.
Ulrichskirche, Basel 1966 (Die Kunstdenkmaler der
Schweiz, Bd. 52), s. 430-436, il 525. Maurer porówny-
wał styl malarza bazylejskiego z wczesną twórczością
Manuela Deutscha i Grafa.
7 — Folia Historiae Artlum XXVII
97