DOI Artikel:
Pencakowski, Paweł: Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Mariackiego w Krakowie - refleks rzymskich malowideł Pietro da Cortona
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0118
18. Andrzej Radwański, Papież Bonifacy IV i Papież Stefan IV, malowidła w kościele Benedyktynek w Staniątkach
wodzi się z podręczników ikonologii i ma swe
liczne precedensy w malarstwie europejskim, a
powiązany z nim Tryumf Papiestwa i Tryumf
Mądrości Bożej wyprowadzić można także z Pa-
lazzo Barberini, oczywiście poprzez grafiki i tek-
sty siedemnastowiecznych komentatorów 60.
W uzupełnieniu powyższej oceny trzeba po-
wiedzieć, że właśnie przez szerokie parantele
rzymskie, przez pewną, dającą się wyczuć fascy-
nację tamtejszym malarstwem barokowym i mo-
że nawet samym pałacem rodu Barberinich, pro-
gram ideowy i artystyczny dekoracji sklepienia
zakrystii kościoła Mariackiego jest zjawiskiem
interesującym, a w skali Krakowa bardzo zna-
miennym. Połowa XVIII wieku to czasy, kiedy
w malarstwie iiuzjonistycznym Europy katolic-
kiej króluje rokoko. Nie brak jego wpływów
i owoców w Polsce. Na tym tle Kraków pierw-
szej połowy XVIII stulecia pozostaje wierny
Wiecznemu Miastu czasów Urbana VIII, Innocen-
tego X, Aleksandra VII, nie chce zapomnieć zło-
tego wieku Berniniego, Borrominiego, Cortony.
W nurcie tej fascynacji tkwi też omawiane dzie-
60 Oprócz malowidła Piętro da Cortona przypom-
nieć tu należy arcydzieło Andrea Sacchi •— Volta della
Divina Sapienza.
61 Dzieła tego nie odnotowuje na liście „ważniej-
szych realizacji kościelnego malarstwa dekoracyjnego
na terenie Rzeczypospolitej w XVIII wieku” M. W i t-
wińska, Topografia i kierunki malarstwa ściennego
w Polsce około połowy XVIII wieku (Biuletyn Historii
ło, wykonane w roku 1749, ale pozostające pod
urokiem wielkiej sztuki sprzed całego stulecia 61.
Program treściowy sklepienia zakrystii ko-
ścioła Mariackiego nie jest, mimo wskazanych
zapożyczeń formalnych i ikonograficznych, prostą
redukcją programu dekoracji Sali Barberinich (po-
dobnie jak forma krakowskiego malowidła nie jest
jedynie pomniejszeniem środkowej partii rzym-
skiego). Zupełnie swobodny stosunek do tematyki
Volta Barberini jest oczywisty. Fantastyczny pa-
negiryk na cześć Urbana VIII i jego rodu został
przekształcony w pouczającą alegorię doktrynal-
ną. Jest to całkowicie zgodne z praktyką epoki
baroku. Pracę taką wykonał zapewne człowiek
wykształcony i oczytany, znający z autopsji, opisu
lub z ilustracji wielki rzymski pierwowzór.
W związku z powyższym warto zadać pytanie
o osobę, która określiła lub zaakceptowała pro-
gram dekoracji sklepienia zakrystii.
W latach, kiedy malowidło wykonano, probo-
szczem kościoła Najświętszej Panny Marii był ks.
Jacek Augustyn Łopacki (16 9 0—1761) 62. Ten wy-
chowanek Akademii Krakowskiej, bakałarz i dok-
Sztuki, XLIII, 1981), s. 200—202. Jest to chyba nie-
słuszne.
62 Z. Gajda, J. L e p i a r c z y k, Łopacki Jacek
Augustyn (1690—1761), PSB, XVIII, s. 405—407; J. Kuś,
Działalność kulturalno-artystyczna ks. Jacka Augusty-
na Łopackiego (1690—1761) (Nasza Przeszłość, 40, 1973),
s. 195—246; Tenże, Jacek Łopacki..., passim.
114
wodzi się z podręczników ikonologii i ma swe
liczne precedensy w malarstwie europejskim, a
powiązany z nim Tryumf Papiestwa i Tryumf
Mądrości Bożej wyprowadzić można także z Pa-
lazzo Barberini, oczywiście poprzez grafiki i tek-
sty siedemnastowiecznych komentatorów 60.
W uzupełnieniu powyższej oceny trzeba po-
wiedzieć, że właśnie przez szerokie parantele
rzymskie, przez pewną, dającą się wyczuć fascy-
nację tamtejszym malarstwem barokowym i mo-
że nawet samym pałacem rodu Barberinich, pro-
gram ideowy i artystyczny dekoracji sklepienia
zakrystii kościoła Mariackiego jest zjawiskiem
interesującym, a w skali Krakowa bardzo zna-
miennym. Połowa XVIII wieku to czasy, kiedy
w malarstwie iiuzjonistycznym Europy katolic-
kiej króluje rokoko. Nie brak jego wpływów
i owoców w Polsce. Na tym tle Kraków pierw-
szej połowy XVIII stulecia pozostaje wierny
Wiecznemu Miastu czasów Urbana VIII, Innocen-
tego X, Aleksandra VII, nie chce zapomnieć zło-
tego wieku Berniniego, Borrominiego, Cortony.
W nurcie tej fascynacji tkwi też omawiane dzie-
60 Oprócz malowidła Piętro da Cortona przypom-
nieć tu należy arcydzieło Andrea Sacchi •— Volta della
Divina Sapienza.
61 Dzieła tego nie odnotowuje na liście „ważniej-
szych realizacji kościelnego malarstwa dekoracyjnego
na terenie Rzeczypospolitej w XVIII wieku” M. W i t-
wińska, Topografia i kierunki malarstwa ściennego
w Polsce około połowy XVIII wieku (Biuletyn Historii
ło, wykonane w roku 1749, ale pozostające pod
urokiem wielkiej sztuki sprzed całego stulecia 61.
Program treściowy sklepienia zakrystii ko-
ścioła Mariackiego nie jest, mimo wskazanych
zapożyczeń formalnych i ikonograficznych, prostą
redukcją programu dekoracji Sali Barberinich (po-
dobnie jak forma krakowskiego malowidła nie jest
jedynie pomniejszeniem środkowej partii rzym-
skiego). Zupełnie swobodny stosunek do tematyki
Volta Barberini jest oczywisty. Fantastyczny pa-
negiryk na cześć Urbana VIII i jego rodu został
przekształcony w pouczającą alegorię doktrynal-
ną. Jest to całkowicie zgodne z praktyką epoki
baroku. Pracę taką wykonał zapewne człowiek
wykształcony i oczytany, znający z autopsji, opisu
lub z ilustracji wielki rzymski pierwowzór.
W związku z powyższym warto zadać pytanie
o osobę, która określiła lub zaakceptowała pro-
gram dekoracji sklepienia zakrystii.
W latach, kiedy malowidło wykonano, probo-
szczem kościoła Najświętszej Panny Marii był ks.
Jacek Augustyn Łopacki (16 9 0—1761) 62. Ten wy-
chowanek Akademii Krakowskiej, bakałarz i dok-
Sztuki, XLIII, 1981), s. 200—202. Jest to chyba nie-
słuszne.
62 Z. Gajda, J. L e p i a r c z y k, Łopacki Jacek
Augustyn (1690—1761), PSB, XVIII, s. 405—407; J. Kuś,
Działalność kulturalno-artystyczna ks. Jacka Augusty-
na Łopackiego (1690—1761) (Nasza Przeszłość, 40, 1973),
s. 195—246; Tenże, Jacek Łopacki..., passim.
114