DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29253#0146
III. KULT
I JEGO ODBICIE W SZTUCE
Dziejom kultu Matki Boskiej Ostrobramskiej poświęcona jest obszerna monografia
ks. Tadeusza Sieczki'.
Niewątpliwym walorem pracy jest skrupulatność, z jaką autor zgromadził i
wykorzystał dostępne wówczas źródła archiwalne, dotyczące wileńskiego klasztoru
karmelitów bosych, a także losów kaplicy po kasacie klasztoru w 1844 r. Jednak
mimo obfitych materiałów źródłowych rozprawa wniosła niewiele ponad to, co
zawiera drukowana w 1761 r. R<?/<zry<? o Ahzry; ...
Bnaw;ż ... O. Hilariona Rościszewskiego . Z uwagi na osobę autora i na czas
wydania R^ryf - trzeba do zawartych w niej informacji historycznych odnosić się z
daleko większą ostrożnością niż to czynił ks. Sieczka, który w chęci wykazania
starodawności kultu ostrobramskiego nie zawsze potrafił się zdobyć na pełny
obiektywizm i krytyczny stosunek do źródeł. Spowodowało to konieczność
ponownego sięgnięcia do wykorzystywanych przez niego materiałów archiwalnych,
a także do podjęcia próby poszerzenia bazy źródłowej.
Zakładając możliwą tendencyjność przekazów pochodzących ze środowiska
wileńskich karmelitów bosych, przegląd materiałów historycznych wypada rozpo-
cząć od autorów wywodzących się z innych kręgów. Za źródło miarodajne w tej
mierze należy uznać relacje o stanie diecezji wileńskiej, przesyłane do Rzymu. Dzięki
publikacji Pawła Rabikauskasa dostępne są teksty trzech kolejnych, z lat 1625,1639 i
1658, lecz w żadnej z nich nie ma wzmianki o obrazie ostrobramskim.
Negatywny wynik przynosi również lektura kompendiów wiadomości o
cudownych obrazach w Polsce i na Litwie, wydawanych w XVII w. Najstarsze z
nich, drukowane w 1650 r. w Wilnie, opracował ks. Wojciech Kojałowicz, który nie
wspomina o obrazie ostrobramskim, choć wylicza kilkanaście cudownych wizerun-
ków z obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym kilka w samym Wilnie .
Wilhelm Gumppenberg, autor dzieła , wymienia 32 cudowne
wizerunki Matki Boskiej, znajdujące się na ziemiach Rzeczypospolitej, lecz ani w
pierwszym wydaniu z 1659 r., ani też w kolejnym z 1672 r. nie wspomina o Ostrej
Bramie.
134
I JEGO ODBICIE W SZTUCE
Dziejom kultu Matki Boskiej Ostrobramskiej poświęcona jest obszerna monografia
ks. Tadeusza Sieczki'.
Niewątpliwym walorem pracy jest skrupulatność, z jaką autor zgromadził i
wykorzystał dostępne wówczas źródła archiwalne, dotyczące wileńskiego klasztoru
karmelitów bosych, a także losów kaplicy po kasacie klasztoru w 1844 r. Jednak
mimo obfitych materiałów źródłowych rozprawa wniosła niewiele ponad to, co
zawiera drukowana w 1761 r. R<?/<zry<? o Ahzry; ...
Bnaw;ż ... O. Hilariona Rościszewskiego . Z uwagi na osobę autora i na czas
wydania R^ryf - trzeba do zawartych w niej informacji historycznych odnosić się z
daleko większą ostrożnością niż to czynił ks. Sieczka, który w chęci wykazania
starodawności kultu ostrobramskiego nie zawsze potrafił się zdobyć na pełny
obiektywizm i krytyczny stosunek do źródeł. Spowodowało to konieczność
ponownego sięgnięcia do wykorzystywanych przez niego materiałów archiwalnych,
a także do podjęcia próby poszerzenia bazy źródłowej.
Zakładając możliwą tendencyjność przekazów pochodzących ze środowiska
wileńskich karmelitów bosych, przegląd materiałów historycznych wypada rozpo-
cząć od autorów wywodzących się z innych kręgów. Za źródło miarodajne w tej
mierze należy uznać relacje o stanie diecezji wileńskiej, przesyłane do Rzymu. Dzięki
publikacji Pawła Rabikauskasa dostępne są teksty trzech kolejnych, z lat 1625,1639 i
1658, lecz w żadnej z nich nie ma wzmianki o obrazie ostrobramskim.
Negatywny wynik przynosi również lektura kompendiów wiadomości o
cudownych obrazach w Polsce i na Litwie, wydawanych w XVII w. Najstarsze z
nich, drukowane w 1650 r. w Wilnie, opracował ks. Wojciech Kojałowicz, który nie
wspomina o obrazie ostrobramskim, choć wylicza kilkanaście cudownych wizerun-
ków z obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym kilka w samym Wilnie .
Wilhelm Gumppenberg, autor dzieła , wymienia 32 cudowne
wizerunki Matki Boskiej, znajdujące się na ziemiach Rzeczypospolitej, lecz ani w
pierwszym wydaniu z 1659 r., ani też w kolejnym z 1672 r. nie wspomina o Ostrej
Bramie.
134