DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7650#0174
140 M UNDI SUBTERR ANEI
Setl. 11. decrefcere, ita ut in oppositis Quadrantibus j Alterum argumentum deducitur ex situ Lu- Difquis£
semper aquac fex horis vel crescant, vel de
crescant, uti postea per Instrumentum no-
llrum ad oculum demonstrabimus.
InMotuYerb Mensiruo JEftus ita sehabet
Tempore Novilunii Mare omnium maxime tu
na?; siquidem L una in JEquinotliali constituta ^rgmcn
omniumpotentissmo inssuxu in Mare, utpote sitH
ad ipsum normaliter sita agit,non item in Sol-Lm*'
stitiis constituta : ita ut quemadmodum in
diurno Lunaz motu, tunc maximum Mare incre- jv» divers0
met fervetque ufquead quartum fere aetatis 1 mentum acquirit, ubi Meridianum attigerit, ^ Lun*
Lunaris dieminclusive ; Nam a quartousque itiiwmenftruo maximum Mare juremeritOjus^V
adseptimum notabiliter aquce incipiunt de- acquirit aquarum incrementum,ubi ^dAqui-nus incre-
crescere, ita ut circiter die a novilunio otlavo nottialem pervenerit £#»<?,quorum caufa post-^j^1
{u\thumillima?u{queadundecimum;c\abh.oc\ ea. asTignabitur: qui tunc quoque omnium
usque ad decimum septimum incrementum \ maximus & potentisiimus est, quando Sidus
resumunt; adecimoseptimo vero usquead ^?/-«w^velConjun6tionis,vel Oppositio-
vigesimumsecundum decrefcunt usque ad vi- nis tempore in JEquinotliali constiterit.
Atque uterque paulo ante expositus Maris
motus Lunaz consentiens, semper eodemmodo
se haberet, si ab extrinsecis impedimentis,
de quibuspo/tea, a suo itinere non detorque-
retur. Sed jam adcaufam veram & genui-
nam enodandam procedamus.
gesimum quintum, &hincusque ad Conjun
tlionis tempus continua incrementa denuo
suscipiunt, durante perpetuo alterna hac In-
crementorum Decrementorumque vicijjitudine.
. Estque hocprimum argumentum Lunacum
Mari conjenfus.
c a p u t II.
D 1 s clu 1 s 1 t 1 o I.
Quanam yirtute aut qualitate Luna Mare moVeat.
Cat>\\ W ^lximus in prcecedentihus Lunam esle , Supponosecundo, hanc virtutem Luna? in- Lmuevij
* m Mproxzmam -fcftus marinicaufam ,quam fluxiuam ejsefpecificam qua/itatem h tota Suh-W*
-^—^ & innumerialii Scriptoresunamecum siantiaz Lunaris similitudine promanantemjsp"^^
assignant. Sola itaque difficultas in hoc subtilissimam, & mire ( quibusvis etiam ob-nonnmm
consistere videtur, quanam scilicet virtute \ staculis positis ) penetrativam. Siquidem^w"
aut qualitate tam mirificos essetlus prazstet, \ conchylia in sundo Maris virtutem Lunarem,
quamutinemohucusqueredteexposuit, ita j incremento suosat superque testantur; ca-
mearum partium esseratussum, eam, quam 1 tarrhis ohnexiiet\2sni\\tet densissimosparie-
fieri potest, luculentissime demonstrare. 1 tes conclu/i; aquaz nonnulla? vitreis vasis arftis-
Suppono itaqueprimb, EsTe Lunam inter ! sime munita?,ad Lunai incrementum ita conci-
Sympatha ScTerraqueumGlohummirum quendam con-' tantur , ut bullire videantur.
zermqueo Jenjum & iympathiam reciprocam , ortam Suppono tertio, Corpus Lunare juxtatf#tf-
Globo. ex similitudine & proportione quadam tem- \ /^i^wquandam&proportionem eodemcon-
peramenti utriusque Globi; siquidemfympa- [ftare temperamento,quo noster Terraqueus Glo-
thiam ex (imilitudine nasci notius est, quam
ut dici debeat. Quemadmodum autem nulla
in Naturalium rerum ambitu Substantia est,
quae non cum alia quapiam sympathi& atque
antipathice consensus dissensusque jurgiali-
tesqueexerceat: ita.Corpus Lunare cumTer-
raquei Globi Humido prae caeteris Sideribus
miras confenfus leges exercere notum est,
non ex Inanimatissolum, sed & Vegetabi-
hus; sedhic una cum universo Oceano ex sali-
nis corporibus, v. g. fale, nitro, alumine, nji-
triolo,hituminosiJque scaturiginibus maxima
exparte constare, iis constat, qui Chymicai
peritiamhabent, qui omniahascsein AquaomuUtk-
Marinaz diftillatione , tanquam in Corpore, ™^sm'
aquo omnium caeterorum origo observatur,
testantur. Cumvixullum Corpus sitinhoc
Sublunari Mundo, quodsalinis, nitrosis, vi-
libus Sensitivisque Substantiis, quin vel ex triolatis, aluminosisque spiritibus, salibus
ipsis Humorihus in Corpore humano existenti- tum fixis tum volatilibus non turgeat, & sixi
bus, qui ad Luna? incrementum miriflce alte- \fales, qui in ultima Chymici Magisterii con-
zuna rantur: Lunatici furunt, podagrici plus solito i summatione remanent, abunde monstrant,
^mTjjkm1 torquentur, catarrhis ohnoxii rheumatis re- \fale nitroque omnia plena esse; & talis constitu-
movtt. jplentur; In Inanimatis Lunarej-species, uti) tionis Corpas Lunare esTe, non 11i.si experien-
variilapides& mineralia\ In Vegetabilibusj tia convi&iasTerimus. Constatquoque,^-
herhce amirifico consensu, quemcumI»m lina corpora eavirtute imbuta esTe, ut, sive
habent, Z^^ri^dicl:^; In Sensitivis anima- obinclusosiisaereos, sive proprios & inna-
liaLunazfuhjetla dominio, miras humorum vi-1 tosspiritus, simulac/«c<?L«^r/limiiivirtu-
cissitudines experiuntur, quibus cum plena te dotata, ex his Mare tangitur, illud mox ob
sint Physicorum monimenta supervacaneum fiatuofam, qua pollet, qualitatem extenuet,tu-
ratus sum , iis commemorandis diutius mefaciat & mirifice undequaque dilatet.
e inhaerere ; utvelhinc admirandus Lmaz in Unde concludimus, Maris intumefcentis^l*^
suhlunarihus consensus pateat. detumefcentisque caujamunicam este, quali- Mare m>-
tatem
'0^1
l!<' mjoret«
atestituantut.
HicitaqueiW
.tfadiffusaquehat
aaadeptaest.uf**
toiBat, sedirffj
0«, tam Inaniffl
Ul s!-
kil&»'5,inc
Setl. 11. decrefcere, ita ut in oppositis Quadrantibus j Alterum argumentum deducitur ex situ Lu- Difquis£
semper aquac fex horis vel crescant, vel de
crescant, uti postea per Instrumentum no-
llrum ad oculum demonstrabimus.
InMotuYerb Mensiruo JEftus ita sehabet
Tempore Novilunii Mare omnium maxime tu
na?; siquidem L una in JEquinotliali constituta ^rgmcn
omniumpotentissmo inssuxu in Mare, utpote sitH
ad ipsum normaliter sita agit,non item in Sol-Lm*'
stitiis constituta : ita ut quemadmodum in
diurno Lunaz motu, tunc maximum Mare incre- jv» divers0
met fervetque ufquead quartum fere aetatis 1 mentum acquirit, ubi Meridianum attigerit, ^ Lun*
Lunaris dieminclusive ; Nam a quartousque itiiwmenftruo maximum Mare juremeritOjus^V
adseptimum notabiliter aquce incipiunt de- acquirit aquarum incrementum,ubi ^dAqui-nus incre-
crescere, ita ut circiter die a novilunio otlavo nottialem pervenerit £#»<?,quorum caufa post-^j^1
{u\thumillima?u{queadundecimum;c\abh.oc\ ea. asTignabitur: qui tunc quoque omnium
usque ad decimum septimum incrementum \ maximus & potentisiimus est, quando Sidus
resumunt; adecimoseptimo vero usquead ^?/-«w^velConjun6tionis,vel Oppositio-
vigesimumsecundum decrefcunt usque ad vi- nis tempore in JEquinotliali constiterit.
Atque uterque paulo ante expositus Maris
motus Lunaz consentiens, semper eodemmodo
se haberet, si ab extrinsecis impedimentis,
de quibuspo/tea, a suo itinere non detorque-
retur. Sed jam adcaufam veram & genui-
nam enodandam procedamus.
gesimum quintum, &hincusque ad Conjun
tlionis tempus continua incrementa denuo
suscipiunt, durante perpetuo alterna hac In-
crementorum Decrementorumque vicijjitudine.
. Estque hocprimum argumentum Lunacum
Mari conjenfus.
c a p u t II.
D 1 s clu 1 s 1 t 1 o I.
Quanam yirtute aut qualitate Luna Mare moVeat.
Cat>\\ W ^lximus in prcecedentihus Lunam esle , Supponosecundo, hanc virtutem Luna? in- Lmuevij
* m Mproxzmam -fcftus marinicaufam ,quam fluxiuam ejsefpecificam qua/itatem h tota Suh-W*
-^—^ & innumerialii Scriptoresunamecum siantiaz Lunaris similitudine promanantemjsp"^^
assignant. Sola itaque difficultas in hoc subtilissimam, & mire ( quibusvis etiam ob-nonnmm
consistere videtur, quanam scilicet virtute \ staculis positis ) penetrativam. Siquidem^w"
aut qualitate tam mirificos essetlus prazstet, \ conchylia in sundo Maris virtutem Lunarem,
quamutinemohucusqueredteexposuit, ita j incremento suosat superque testantur; ca-
mearum partium esseratussum, eam, quam 1 tarrhis ohnexiiet\2sni\\tet densissimosparie-
fieri potest, luculentissime demonstrare. 1 tes conclu/i; aquaz nonnulla? vitreis vasis arftis-
Suppono itaqueprimb, EsTe Lunam inter ! sime munita?,ad Lunai incrementum ita conci-
Sympatha ScTerraqueumGlohummirum quendam con-' tantur , ut bullire videantur.
zermqueo Jenjum & iympathiam reciprocam , ortam Suppono tertio, Corpus Lunare juxtatf#tf-
Globo. ex similitudine & proportione quadam tem- \ /^i^wquandam&proportionem eodemcon-
peramenti utriusque Globi; siquidemfympa- [ftare temperamento,quo noster Terraqueus Glo-
thiam ex (imilitudine nasci notius est, quam
ut dici debeat. Quemadmodum autem nulla
in Naturalium rerum ambitu Substantia est,
quae non cum alia quapiam sympathi& atque
antipathice consensus dissensusque jurgiali-
tesqueexerceat: ita.Corpus Lunare cumTer-
raquei Globi Humido prae caeteris Sideribus
miras confenfus leges exercere notum est,
non ex Inanimatissolum, sed & Vegetabi-
hus; sedhic una cum universo Oceano ex sali-
nis corporibus, v. g. fale, nitro, alumine, nji-
triolo,hituminosiJque scaturiginibus maxima
exparte constare, iis constat, qui Chymicai
peritiamhabent, qui omniahascsein AquaomuUtk-
Marinaz diftillatione , tanquam in Corpore, ™^sm'
aquo omnium caeterorum origo observatur,
testantur. Cumvixullum Corpus sitinhoc
Sublunari Mundo, quodsalinis, nitrosis, vi-
libus Sensitivisque Substantiis, quin vel ex triolatis, aluminosisque spiritibus, salibus
ipsis Humorihus in Corpore humano existenti- tum fixis tum volatilibus non turgeat, & sixi
bus, qui ad Luna? incrementum miriflce alte- \fales, qui in ultima Chymici Magisterii con-
zuna rantur: Lunatici furunt, podagrici plus solito i summatione remanent, abunde monstrant,
^mTjjkm1 torquentur, catarrhis ohnoxii rheumatis re- \fale nitroque omnia plena esse; & talis constitu-
movtt. jplentur; In Inanimatis Lunarej-species, uti) tionis Corpas Lunare esTe, non 11i.si experien-
variilapides& mineralia\ In Vegetabilibusj tia convi&iasTerimus. Constatquoque,^-
herhce amirifico consensu, quemcumI»m lina corpora eavirtute imbuta esTe, ut, sive
habent, Z^^ri^dicl:^; In Sensitivis anima- obinclusosiisaereos, sive proprios & inna-
liaLunazfuhjetla dominio, miras humorum vi-1 tosspiritus, simulac/«c<?L«^r/limiiivirtu-
cissitudines experiuntur, quibus cum plena te dotata, ex his Mare tangitur, illud mox ob
sint Physicorum monimenta supervacaneum fiatuofam, qua pollet, qualitatem extenuet,tu-
ratus sum , iis commemorandis diutius mefaciat & mirifice undequaque dilatet.
e inhaerere ; utvelhinc admirandus Lmaz in Unde concludimus, Maris intumefcentis^l*^
suhlunarihus consensus pateat. detumefcentisque caujamunicam este, quali- Mare m>-
tatem
'0^1
l!<' mjoret«
atestituantut.
HicitaqueiW
.tfadiffusaquehat
aaadeptaest.uf**
toiBat, sedirffj
0«, tam Inaniffl
Ul s!-
kil&»'5,inc