DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7650#0368
LIB- VI. D E NITRO. 325
t£feS ' c a p u t
£Sft^a ' D E N I T R O,
1 extraastUllireli? fpeaebm Sak-nitro, Apbronitro, & Halinitro.
-10c primam^H Nitrum (^Ecunda Salis fpecies post Sal commune j Utrum verb nitrum JEgyptiacum idem cumutrumm-
m efcntim^% saiisspeaes. w est mmm ^ diversis quidem no_ j „^^. inter Physicos Medicosque lis ad- p^^f7"
pars sit sep' autt^; ^'minibus appellatur, quae tamen quoadj hucpendet. Nos sane nostrumspecieabiE- a*m cum
tum ad sicc,ata 5 ^ esTentiam uti prorsus conveniunt, ita solis gyptio minime diisidere putamus, sed solis
ineres red" % accidentibus diversum quid sonant, & haud accidentibus , eo fere modo quo sal in non-
enio ^ • r^VM Wivum secusacsalvel nativum vel fatlitium est; il-1 nullis locis excellentioris naturse produci-
jonem ?i a/4; %s»®1' ludintra velextraterram reperitur, intrater- turquaminzliis. Terrena siquidem loco-
Uo i s ' 10 P1»}! mm ram delitescens aliorum fossilium more cae- rum dispositio, situs , adspeftus Cceli, cli-
P o rnenstruoqno ditur; est enim durum & spisium, lapidis ma diversum,uti in aliquibus locis nobiliora
enriahsfuitsecretlls instar, ex quo boracem , sive, quod idem quam in caeteris, disferenti locorum dispo-
ellarum reliquizcaa- est,chrysocollamVeneticonflaredicuntur; sitione pollentibus , ita quoque nobiliora
lento succi postarefJ(j; Xativum velinfpelunciscolligitus, inquarum parieti- j mineralium mixta generant , quod idem
>llamsubsiderepernis! u^ma hus fornicibusque adinstar stiriarum con- usuvenitinomnibusaliis saliumspeciebus,
lovis impleatur usaii crescit, ve/lzquidum adhucin terram deci- & experientia Spagyrica luculenter docet.
itiam fieri potestal duumin floresabit, quamfpumam nitri La-i Si enimsalemvel»/^«wsive purum,slveNitrumpu-
pasto ejuscem hds AW"7^V tmi »Graeci <lQ(>mt?ov dicunt; distinguitur imperfeclum , impurum , ignobile , variis- ^™8^™"
bstantia Olla I /■■ qud' asolido nonaliarenisi duritie & mollitu- que miscellis contaminatum ignium tortu- dmtaia»
per eradus T dine, olim magnopretiohabebatur id ge- ra per distillationem multoties repetitam ^"rndis-
rnis obr 1{ nusnitri, quodin iEgypto in areis postex-|ad perfeftionem reduxeris, tandem puris-
j-n. ii i undationemNili, humore jam QN2^ox.2Xo,fimumnitrum, & quodpraestantianulli alte-
pi a ailtmata dirigs:. concretum colligebatur; aliud magni pre- ri nitro quantumvis purissimo cedat, repe-
coletur, coaguletu!,!: mvamubi tii juxta Philadelphiam Lydiae & Magne- ries; ut proinde prazflantia nitri a minus pra>
: hoc peraftodeciesJt: siam Cariaeurbem etTodiebatur, extra vero stanti non differat, nisi quod hoc illo minus
:c puritas, color&sif ' fodinas velin convallibus autcampislacu- purum defascatumque reperiatur , quibus
dam redditis jam m busque , ex quorum crepidinibus in salis impedimentis sublatis natura ubicunque
nercurialibusCapitait: morem esflorescebat, abradebatur, quam tandem locorum id proveniat, prorsus ea-
etinent, ita ut nonif ^ ^sti&y*™ vocabanr. Arte hoc modo pa-\ dem est; utproindefrustra totdifFerentibus
JSaut calcinationiW pambatur. ratur, quemadmodum in iEgypto nitrosa nominibus id a Veteribus tanquam specie
prium adjiciturp%* substantia terrestribusque glebis fere omni- distinftis denominatum videatur: quemad-
ia dulcis qu2 /i ^us m l°cis nittum sudantibus, non secus ac i modum enim fal triplici indussria consiciturt sal &ni-
kl,a ujh aclua marina in areolis supra memorata! vel aquasalsa, vel diluto, vel lixivio, ita @rrum triPu-
juiturieltquessiCf/w . i . x r ■ i » » ^ . do ex
' d"st"IJatione Jam indultna excavatis , aut iacuna rn lalem mtrum. Siquidem <?^»^/-<?/<?,utiaquaNili,r^w ex.
F1"1^ . «.■s.y Solis virtute excoquitur, itasola aqua Nili in mtrum convertitur ; terra nitrofa dulcimhmtur.
nihilominus \ -n areoias nitrosas, quas Nitrarias appel- imbriumpluviarumque aqua perfusa com-
ori distillauosse \ lant yei ^educta , vel quas inundatione mixtaque pariter in nitrum calore Solis
inconcavis camporum fossis remanet, transmutatur ; ex combustis vero roboris
n ex difiilkU^l Solisefficacia in w/™mconcrescit,attenua- quercusque lignis & in cinerem reda&is,
sr Jalinttri reWst tisin vaporem aquis dulcibus. \ lixivium nitro extrahendo mire opportunum
uis argentiv0^p"t fjj"*f^cis Quod & intelligendum est de omnibus paratur ea industriaquam supra innuimus.
m sedir»e»tust l ^aUtMe illislocisquaenitrosaterrascatent. Nam ut; Ad^^j-vero quod attinet nitrojas, ilix
lationem fpi^0^ ^Jf"' IuPra diftum fuit, juxta terreni subjefti dis- jpariter varias difserentias pro ratione re-
..n urnrrf//»»)Vi^ Tumfubje. positionem naturalemaqua dulch per similia jrum aquis una commistarum sorriuntur:
1 hicume^'% aumn«t»- loca defluens,naturam soli aiTumit,sisalem Nilotica ^Egypti aqua etiamsi nitrosa, co-
- vff1 nte fck § T&pr°' suxeTlt& acl^e attraxerit,in salem excrescet,! lata tamen in potum cedit non modo salu-
ubduce c0slJelilij' si nitrosa loca pertranfierit nitro imbuta tan- berrimum, sed & fcecundandis mulieribus
iUm tan demi»»^r«w,sialuminosuminalumen, st mireoDDortunum.utiinO^/'5tf«<?/?r<7osten-
~alextarW° vitriolatum,invitriolumfJ^£?rs/c^, quae o-
n CrotiW in' 0 mniain LibroV.fuse expositasunt. IniEgy-
nnibus cop10., ^iJ pto nitrum tanta abundantia provenit ut in
t-;. aiscurrencw cumulos congestum cum tempore in saxum
excrescat,ex quo elegantia vasa formantur.
Quodsisubinde variis coloribus imbutum
reperiatur , id nil tamen diversum a nitro
arguit, cum omnem*colorem a colore terrac,
ex qua extractum fuerat, trahat; si e rubro,
C( rubrum; si ab albo, album; & sic de caeteris.
7fU
mire opportunum, uti in Oedipo noflro often-
dimus. Sunt aliae nitrofaz acerrima, alix per-
amaras, alise denique mites & vix ulla ro-
siva virtute praedits. Vide quae de virtute
aquarum nitrofarum ample tradidimus Lib.s
hujus Operis.
Nitrum verb ex mari ortum in iEgypto, Nitri natu-
pulchre sane explicat D. Hieronymus in illud JaiTmllo-"
2 y Prov. 11,20. Acetum in nitro qui cantat car- arinam
minacordipeffimo. Nitrum, inquit, a Nitria(f etJ™?°
. r j. . v r ■ r 7 fert s-Hse*
Provincia, ubimaxime najcijolet, nomen acce- ronymus.
ST 3 pit,
t£feS ' c a p u t
£Sft^a ' D E N I T R O,
1 extraastUllireli? fpeaebm Sak-nitro, Apbronitro, & Halinitro.
-10c primam^H Nitrum (^Ecunda Salis fpecies post Sal commune j Utrum verb nitrum JEgyptiacum idem cumutrumm-
m efcntim^% saiisspeaes. w est mmm ^ diversis quidem no_ j „^^. inter Physicos Medicosque lis ad- p^^f7"
pars sit sep' autt^; ^'minibus appellatur, quae tamen quoadj hucpendet. Nos sane nostrumspecieabiE- a*m cum
tum ad sicc,ata 5 ^ esTentiam uti prorsus conveniunt, ita solis gyptio minime diisidere putamus, sed solis
ineres red" % accidentibus diversum quid sonant, & haud accidentibus , eo fere modo quo sal in non-
enio ^ • r^VM Wivum secusacsalvel nativum vel fatlitium est; il-1 nullis locis excellentioris naturse produci-
jonem ?i a/4; %s»®1' ludintra velextraterram reperitur, intrater- turquaminzliis. Terrena siquidem loco-
Uo i s ' 10 P1»}! mm ram delitescens aliorum fossilium more cae- rum dispositio, situs , adspeftus Cceli, cli-
P o rnenstruoqno ditur; est enim durum & spisium, lapidis ma diversum,uti in aliquibus locis nobiliora
enriahsfuitsecretlls instar, ex quo boracem , sive, quod idem quam in caeteris, disferenti locorum dispo-
ellarum reliquizcaa- est,chrysocollamVeneticonflaredicuntur; sitione pollentibus , ita quoque nobiliora
lento succi postarefJ(j; Xativum velinfpelunciscolligitus, inquarum parieti- j mineralium mixta generant , quod idem
>llamsubsiderepernis! u^ma hus fornicibusque adinstar stiriarum con- usuvenitinomnibusaliis saliumspeciebus,
lovis impleatur usaii crescit, ve/lzquidum adhucin terram deci- & experientia Spagyrica luculenter docet.
itiam fieri potestal duumin floresabit, quamfpumam nitri La-i Si enimsalemvel»/^«wsive purum,slveNitrumpu-
pasto ejuscem hds AW"7^V tmi »Graeci <lQ(>mt?ov dicunt; distinguitur imperfeclum , impurum , ignobile , variis- ^™8^™"
bstantia Olla I /■■ qud' asolido nonaliarenisi duritie & mollitu- que miscellis contaminatum ignium tortu- dmtaia»
per eradus T dine, olim magnopretiohabebatur id ge- ra per distillationem multoties repetitam ^"rndis-
rnis obr 1{ nusnitri, quodin iEgypto in areis postex-|ad perfeftionem reduxeris, tandem puris-
j-n. ii i undationemNili, humore jam QN2^ox.2Xo,fimumnitrum, & quodpraestantianulli alte-
pi a ailtmata dirigs:. concretum colligebatur; aliud magni pre- ri nitro quantumvis purissimo cedat, repe-
coletur, coaguletu!,!: mvamubi tii juxta Philadelphiam Lydiae & Magne- ries; ut proinde prazflantia nitri a minus pra>
: hoc peraftodeciesJt: siam Cariaeurbem etTodiebatur, extra vero stanti non differat, nisi quod hoc illo minus
:c puritas, color&sif ' fodinas velin convallibus autcampislacu- purum defascatumque reperiatur , quibus
dam redditis jam m busque , ex quorum crepidinibus in salis impedimentis sublatis natura ubicunque
nercurialibusCapitait: morem esflorescebat, abradebatur, quam tandem locorum id proveniat, prorsus ea-
etinent, ita ut nonif ^ ^sti&y*™ vocabanr. Arte hoc modo pa-\ dem est; utproindefrustra totdifFerentibus
JSaut calcinationiW pambatur. ratur, quemadmodum in iEgypto nitrosa nominibus id a Veteribus tanquam specie
prium adjiciturp%* substantia terrestribusque glebis fere omni- distinftis denominatum videatur: quemad-
ia dulcis qu2 /i ^us m l°cis nittum sudantibus, non secus ac i modum enim fal triplici indussria consiciturt sal &ni-
kl,a ujh aclua marina in areolis supra memorata! vel aquasalsa, vel diluto, vel lixivio, ita @rrum triPu-
juiturieltquessiCf/w . i . x r ■ i » » ^ . do ex
' d"st"IJatione Jam indultna excavatis , aut iacuna rn lalem mtrum. Siquidem <?^»^/-<?/<?,utiaquaNili,r^w ex.
F1"1^ . «.■s.y Solis virtute excoquitur, itasola aqua Nili in mtrum convertitur ; terra nitrofa dulcimhmtur.
nihilominus \ -n areoias nitrosas, quas Nitrarias appel- imbriumpluviarumque aqua perfusa com-
ori distillauosse \ lant yei ^educta , vel quas inundatione mixtaque pariter in nitrum calore Solis
inconcavis camporum fossis remanet, transmutatur ; ex combustis vero roboris
n ex difiilkU^l Solisefficacia in w/™mconcrescit,attenua- quercusque lignis & in cinerem reda&is,
sr Jalinttri reWst tisin vaporem aquis dulcibus. \ lixivium nitro extrahendo mire opportunum
uis argentiv0^p"t fjj"*f^cis Quod & intelligendum est de omnibus paratur ea industriaquam supra innuimus.
m sedir»e»tust l ^aUtMe illislocisquaenitrosaterrascatent. Nam ut; Ad^^j-vero quod attinet nitrojas, ilix
lationem fpi^0^ ^Jf"' IuPra diftum fuit, juxta terreni subjefti dis- jpariter varias difserentias pro ratione re-
..n urnrrf//»»)Vi^ Tumfubje. positionem naturalemaqua dulch per similia jrum aquis una commistarum sorriuntur:
1 hicume^'% aumn«t»- loca defluens,naturam soli aiTumit,sisalem Nilotica ^Egypti aqua etiamsi nitrosa, co-
- vff1 nte fck § T&pr°' suxeTlt& acl^e attraxerit,in salem excrescet,! lata tamen in potum cedit non modo salu-
ubduce c0slJelilij' si nitrosa loca pertranfierit nitro imbuta tan- berrimum, sed & fcecundandis mulieribus
iUm tan demi»»^r«w,sialuminosuminalumen, st mireoDDortunum.utiinO^/'5tf«<?/?r<7osten-
~alextarW° vitriolatum,invitriolumfJ^£?rs/c^, quae o-
n CrotiW in' 0 mniain LibroV.fuse expositasunt. IniEgy-
nnibus cop10., ^iJ pto nitrum tanta abundantia provenit ut in
t-;. aiscurrencw cumulos congestum cum tempore in saxum
excrescat,ex quo elegantia vasa formantur.
Quodsisubinde variis coloribus imbutum
reperiatur , id nil tamen diversum a nitro
arguit, cum omnem*colorem a colore terrac,
ex qua extractum fuerat, trahat; si e rubro,
C( rubrum; si ab albo, album; & sic de caeteris.
7fU
mire opportunum, uti in Oedipo noflro often-
dimus. Sunt aliae nitrofaz acerrima, alix per-
amaras, alise denique mites & vix ulla ro-
siva virtute praedits. Vide quae de virtute
aquarum nitrofarum ample tradidimus Lib.s
hujus Operis.
Nitrum verb ex mari ortum in iEgypto, Nitri natu-
pulchre sane explicat D. Hieronymus in illud JaiTmllo-"
2 y Prov. 11,20. Acetum in nitro qui cantat car- arinam
minacordipeffimo. Nitrum, inquit, a Nitria(f etJ™?°
. r j. . v r ■ r 7 fert s-Hse*
Provincia, ubimaxime najcijolet, nomen acce- ronymus.
ST 3 pit,