DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7650#0360
UB.VI. DE ELEMENTO TERRiE. 517
Cap. I. beat; non denique terra , quam Marnen stitutum : Nam quaemaximevidentur a ca-
vocant; cum enim illainsola Gallia repe- loreexsiccatatorrefa&aque cinis,pulvis,are-
riri dicatur, quomodo illud universale ad j na, later, ignis vehementia funduntur , slu-
compositionem rerum principium & <?/<r-juntque, signo manifesto, humores iis non
mentum dici postit, non video. Si enim hasc | deeste.
terraelementum est, eamistorum compo-i Cum itaque res ita se habeant, merito sf^™
sitorumque corporum elementum esse ne- quzeri potest , quodnam fit illud Elementum £^5«»
cesse est; at arena mistum componit nul- Terrce, quodad rerum omnium compofitionemTtnx Eie-
lum; gypjumtantumabest ut componat vx\concurrit > Dico itaque, hujusmodi corpus mentum■■
potiusmistumaliis, totum destruat; Mar- ^elementare materiale proximum ejje Salem,
nen vero peragros sparsam, eorumque quae iquem multi Naturaz condimentum vocarit:
ex fcecundatione Marnae mistionemingre-jHicenimutiinomnibus rebus, quac sublu-
di dicuntur, esTe non posse, quis non videt > j nari mundo continentur , delitescit, neque
cum enim illainsola Gallia reperiatur, & jquicquam sineeo consistere potest: itaquo-
consequenteralibilocorumnecelementum i que ignis vi in resolutione corporum mi-
Terrae, nec ulla corporum mistorum com- xtorum, ultimum semper relinquitur , uti
positio dabitur. Quae omnia uti incongrua in Jequentibus innumeris experimentis o-
surtt, ita quoque anilibus deliramentis ad- stendemus. Dixifalem essemateriale elemen-
numeranda verius quam a sensatis Philo- tum Terras , & consequenter non simplex
sophis credenda existimem. jcorpus, sedmultisvariisque modis altera-
nullumin Dicimus itaque, nullum in rerum natura.tum , uti ex varietate colorum , virium,
™"™Hnrlmpurum& (implex ekmentum dari, quod qui- j proprietatumque quibus pollet , colligitur.
ej- simpux dem adeo certum est, quamcerta & indu- Lateretamen in centro Salis Naturtesormale
Mltmmtum.^ ess. experientia rerum Spagyrica artejquoddam coagulativum, fpiritum nempe il-formak^
examinatarum. Si enim purum , putum, ■hxmSalisinvtsibilis, qui rebus omnibus con- Terr&Eie.
simplex & incompositum elementum dari sistentiam virtute sua flxativa confert; ut-
mento i
postet, id jam vel molle, vel durum , velipotesinequanullumcorpus naturale consi-
coloratum , vel suis imbutum virtutibus j stere aut sixari posTet. Hujus enim virtute
qualitatibusque estet: Sed hocipsum,quodi& metalla mineraliaque suam acquirunt
aut taftui resistit, aut tadui cedit, aut colo- [corpulentiam, hac plantse & vegetabilia in
re qualicunque tandem imbutum est, hoc
ipsum, inquam, protinus aliqua composi-
tionis mistionisque indicia praebet.
Sed dicet forsan nonnemo , Elementum
Terraz ejse corpus illud ficcifsimum & omnishu-
moris expers. Sednec hoc quidem dici ullo
modo potest : vel enim tale corpus estet aut
vitrum,ve\ arena,vel fabulum , vel later,\e\
simile quiddam , quas nostra aestimatione o-
mnium corporum ficcijfima videntur. Quis
nescit, arenam vitriariorum fornacibus in-
jec~tam, fluore adepto, in vitrum mox con
radices, scapos, cortices , ramos, folia, slo-
res, fru&us, lignum excrescunt; hac anima-
lia cujuscunque generis terream suam ad
consistendum criiFzw acquirunt ; Elemen-
tum verum , fimplex, incorruptibile , uti in
omnibus existit, ita ad omnem compositio-
nem concurrit, inque salem, in cujus cen-
tro intimoque thalamo thronum suum po-
suit, tandemresolvitur, semperidem &im-
mutabile ; atque hunc nos verum Terra:
elementum dicimus, qui a Cosmotechni-
ti Sapientia iri primordiis rerum Telluris
verti > Laterem quoque omni humiditate | Globo insitus, sua virtute coagulativa seu
ignis ope evaporante, in ferrugineum quid condensativaad omnium mistorum consti-
colliquefierinotumest,quodfieri non pos- tutionem concurrit, eaque jam constituta
set, st corpussimplex foret, ac omni fluore de- perflcit.
C A P U T II.
De magna Varietate rerum, qiut in Terreni Globi utero continmtur.
Cap.ll. * ■ KErra centrum matrix omnium, in jciorumque cavernas exsculpsit, & utique Geecofmut
ad Micro-
T
qua elementasua conjiciuntsperma-
ta & semina, quae sinu suo fovet, co-
quit&digerit & in aclum deducit, secun-
dum primam naturaeintentionem, & admi-
randam Divinae Sapientiae dispositionem &
providentiam, quaeuttantarerum pansper-
mia apta foret, eo illam artificio condidit
ut nihil estet quod in ea non rectedisposi-
tum , nil quod non rite esset adintentos ef-
fecl:us consequendos mirarerumserie ordi-
Mira Terr& natum. Hinc eam ininnumeros,uti in^-
dispositto. CMnc[g lifrrQ diximus, canales extudit, innu-
meras in ea hydrophylaciorum pyrophyla-
nonminori cura & sollicitudine, quam in **,
mt exem-
humani corporis fabrica lusitin ea^Eterna piarsatitM.
Sapientia.
Quemadmodum enim in Humani corporis Compara-
sabrica , ramosa venarum substantia in o- tl° JeUum
mnia Microcolmicae Oeconomiae penetra- numcortm.
lia ita distenditur , ut non sit vel minima
particula,qusenon per capillares venas san-
guinem , veluti debitum sibi nutrimentum
attrahat; ita quoque nulla tam exigua T°.rraz
portio dari potest qucE non humore sibi de-
bito abundet. Si quis in humano corpore
aciculacutempersbret, statim sanguinem
Rr 3 exire
Cap. I. beat; non denique terra , quam Marnen stitutum : Nam quaemaximevidentur a ca-
vocant; cum enim illainsola Gallia repe- loreexsiccatatorrefa&aque cinis,pulvis,are-
riri dicatur, quomodo illud universale ad j na, later, ignis vehementia funduntur , slu-
compositionem rerum principium & <?/<r-juntque, signo manifesto, humores iis non
mentum dici postit, non video. Si enim hasc | deeste.
terraelementum est, eamistorum compo-i Cum itaque res ita se habeant, merito sf^™
sitorumque corporum elementum esse ne- quzeri potest , quodnam fit illud Elementum £^5«»
cesse est; at arena mistum componit nul- Terrce, quodad rerum omnium compofitionemTtnx Eie-
lum; gypjumtantumabest ut componat vx\concurrit > Dico itaque, hujusmodi corpus mentum■■
potiusmistumaliis, totum destruat; Mar- ^elementare materiale proximum ejje Salem,
nen vero peragros sparsam, eorumque quae iquem multi Naturaz condimentum vocarit:
ex fcecundatione Marnae mistionemingre-jHicenimutiinomnibus rebus, quac sublu-
di dicuntur, esTe non posse, quis non videt > j nari mundo continentur , delitescit, neque
cum enim illainsola Gallia reperiatur, & jquicquam sineeo consistere potest: itaquo-
consequenteralibilocorumnecelementum i que ignis vi in resolutione corporum mi-
Terrae, nec ulla corporum mistorum com- xtorum, ultimum semper relinquitur , uti
positio dabitur. Quae omnia uti incongrua in Jequentibus innumeris experimentis o-
surtt, ita quoque anilibus deliramentis ad- stendemus. Dixifalem essemateriale elemen-
numeranda verius quam a sensatis Philo- tum Terras , & consequenter non simplex
sophis credenda existimem. jcorpus, sedmultisvariisque modis altera-
nullumin Dicimus itaque, nullum in rerum natura.tum , uti ex varietate colorum , virium,
™"™Hnrlmpurum& (implex ekmentum dari, quod qui- j proprietatumque quibus pollet , colligitur.
ej- simpux dem adeo certum est, quamcerta & indu- Lateretamen in centro Salis Naturtesormale
Mltmmtum.^ ess. experientia rerum Spagyrica artejquoddam coagulativum, fpiritum nempe il-formak^
examinatarum. Si enim purum , putum, ■hxmSalisinvtsibilis, qui rebus omnibus con- Terr&Eie.
simplex & incompositum elementum dari sistentiam virtute sua flxativa confert; ut-
mento i
postet, id jam vel molle, vel durum , velipotesinequanullumcorpus naturale consi-
coloratum , vel suis imbutum virtutibus j stere aut sixari posTet. Hujus enim virtute
qualitatibusque estet: Sed hocipsum,quodi& metalla mineraliaque suam acquirunt
aut taftui resistit, aut tadui cedit, aut colo- [corpulentiam, hac plantse & vegetabilia in
re qualicunque tandem imbutum est, hoc
ipsum, inquam, protinus aliqua composi-
tionis mistionisque indicia praebet.
Sed dicet forsan nonnemo , Elementum
Terraz ejse corpus illud ficcifsimum & omnishu-
moris expers. Sednec hoc quidem dici ullo
modo potest : vel enim tale corpus estet aut
vitrum,ve\ arena,vel fabulum , vel later,\e\
simile quiddam , quas nostra aestimatione o-
mnium corporum ficcijfima videntur. Quis
nescit, arenam vitriariorum fornacibus in-
jec~tam, fluore adepto, in vitrum mox con
radices, scapos, cortices , ramos, folia, slo-
res, fru&us, lignum excrescunt; hac anima-
lia cujuscunque generis terream suam ad
consistendum criiFzw acquirunt ; Elemen-
tum verum , fimplex, incorruptibile , uti in
omnibus existit, ita ad omnem compositio-
nem concurrit, inque salem, in cujus cen-
tro intimoque thalamo thronum suum po-
suit, tandemresolvitur, semperidem &im-
mutabile ; atque hunc nos verum Terra:
elementum dicimus, qui a Cosmotechni-
ti Sapientia iri primordiis rerum Telluris
verti > Laterem quoque omni humiditate | Globo insitus, sua virtute coagulativa seu
ignis ope evaporante, in ferrugineum quid condensativaad omnium mistorum consti-
colliquefierinotumest,quodfieri non pos- tutionem concurrit, eaque jam constituta
set, st corpussimplex foret, ac omni fluore de- perflcit.
C A P U T II.
De magna Varietate rerum, qiut in Terreni Globi utero continmtur.
Cap.ll. * ■ KErra centrum matrix omnium, in jciorumque cavernas exsculpsit, & utique Geecofmut
ad Micro-
T
qua elementasua conjiciuntsperma-
ta & semina, quae sinu suo fovet, co-
quit&digerit & in aclum deducit, secun-
dum primam naturaeintentionem, & admi-
randam Divinae Sapientiae dispositionem &
providentiam, quaeuttantarerum pansper-
mia apta foret, eo illam artificio condidit
ut nihil estet quod in ea non rectedisposi-
tum , nil quod non rite esset adintentos ef-
fecl:us consequendos mirarerumserie ordi-
Mira Terr& natum. Hinc eam ininnumeros,uti in^-
dispositto. CMnc[g lifrrQ diximus, canales extudit, innu-
meras in ea hydrophylaciorum pyrophyla-
nonminori cura & sollicitudine, quam in **,
mt exem-
humani corporis fabrica lusitin ea^Eterna piarsatitM.
Sapientia.
Quemadmodum enim in Humani corporis Compara-
sabrica , ramosa venarum substantia in o- tl° JeUum
mnia Microcolmicae Oeconomiae penetra- numcortm.
lia ita distenditur , ut non sit vel minima
particula,qusenon per capillares venas san-
guinem , veluti debitum sibi nutrimentum
attrahat; ita quoque nulla tam exigua T°.rraz
portio dari potest qucE non humore sibi de-
bito abundet. Si quis in humano corpore
aciculacutempersbret, statim sanguinem
Rr 3 exire