DOI Artikel:
Dobroczyński, Bartłomiej: Józefa Kremera projekt psychologii naukowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23902#0148
134 Bartłomiej Dobroczyński
Ingarden 1947 - R. Ingarden, O poznawaniu cudzych stanów psychicznych, „Kwar-
talnik Psychologiczny" 1947, s. 1-28.
James 1890 - W. James, The principles of psychology, New York 1890.
Jaroński 1812 - F. Jaroński, O filozofii, Kraków 1812.
Kremer 1837 - J. Kremer, Rys fenomenologii ducha, czyli nauki o duchowych zjawie-
niach według zasad filozofii Hegla, Kraków 1837.
Kremer 1852/1877 - J. Kremer, Wykład systematyczny filozofii obejmujący wszystkie
jej części w zarysie, t. 2: Filozofia natury i ducha ludzkiego, w: tenże, Dzieła, t. 2,
Warszawa 1877.
Lipiński 1867 - M. Lipiński, Zaiys antropologii psychicznej, czyli psychologii empi-
rycznej dla użytku dojrzalszej młodzieży polskiej, Lwów 1867.
Ochorowicz 1869 - J. Ochorowicz, Jak należy badać duszę, Warszawa 1869.
Urbańczyk-Safarewicz-Kuraszkiewicz 1982 - S. Urbańczyk, J. Safarewicz, W. Ku-
raszkiewicz, Słownik staropolski, t. 9, z. 1 (55), Wrocław-Warszawa-Kraków-
Gdańsk-Lódź 1982.
Włodek 1780 - I. Włodek, O naukach wyzwolonych w powszechności, i szczegulności
księgi dwie od X. Ignacego Włodka napisane i do druku podane oraz Słownik
polski dawny, Czyli Zebranie słów dawnych zaniedbanych Polskich z ich tłuma-
czeniami, Rzym 1780.
Wundt 1874 - W.M. Wundt, Grundziige der physiołogischen Psychologie, Leipzig
1874.
JÓZEF KREMER'S PROJECT OF SCIENTIFIC PSYCHOLOGY
Psychologie ais Wissenschaft (1824-1825) by Johann F. Herbart, Elemente der
Psychophysik (1860) by Gustav T. Fechner, Grundziige der physiołogischen Psychologie
(1874) by Wilhelm Wundt, Psychologie vom empirischen Standpunkt (1874) by Franz
Brentano, or Principles of Psychology (1890) by William James - these are the mile-
stones in the development of psychology as a science. In Polish psychological litera-
turę, there are two seminal and original texts which attempt at formulating the pro-
gram of psychology: Zarys antropologii psychicznej, czyli psychologii empiiycznej dla
użytku dojrzalszej młodzieży polskiej [An outline of mental anthropology, or empirical
psychology for more maturę Polish youth] (1867) by Mikołaj Lipiński and Jak należy
badać duszę [How the soul should be investigated] (1869) by Julian Ochorowicz.
It seems, however, that Józef Kremer who was the first Polish scholar to propose
a treatment of the concept of the mind (including concepts such as the soul, spirit,
consciousness), which seems to be a very interesting project of systematic research on
the various aspects of the psyche, and as such can be treated even as a pioneering
attempt at scientific psychology. An outline of the project can be found in the work
entitled Rys fenomenologii ducha, czyli nauki o duchowych zjawieniach według zasad
filozofii Hegla [An outline of the phenomenology of the spirit, or the study of spiritual
phenomena according to the rules of HegeFs philosophy] (1837), while a more devel-
Ingarden 1947 - R. Ingarden, O poznawaniu cudzych stanów psychicznych, „Kwar-
talnik Psychologiczny" 1947, s. 1-28.
James 1890 - W. James, The principles of psychology, New York 1890.
Jaroński 1812 - F. Jaroński, O filozofii, Kraków 1812.
Kremer 1837 - J. Kremer, Rys fenomenologii ducha, czyli nauki o duchowych zjawie-
niach według zasad filozofii Hegla, Kraków 1837.
Kremer 1852/1877 - J. Kremer, Wykład systematyczny filozofii obejmujący wszystkie
jej części w zarysie, t. 2: Filozofia natury i ducha ludzkiego, w: tenże, Dzieła, t. 2,
Warszawa 1877.
Lipiński 1867 - M. Lipiński, Zaiys antropologii psychicznej, czyli psychologii empi-
rycznej dla użytku dojrzalszej młodzieży polskiej, Lwów 1867.
Ochorowicz 1869 - J. Ochorowicz, Jak należy badać duszę, Warszawa 1869.
Urbańczyk-Safarewicz-Kuraszkiewicz 1982 - S. Urbańczyk, J. Safarewicz, W. Ku-
raszkiewicz, Słownik staropolski, t. 9, z. 1 (55), Wrocław-Warszawa-Kraków-
Gdańsk-Lódź 1982.
Włodek 1780 - I. Włodek, O naukach wyzwolonych w powszechności, i szczegulności
księgi dwie od X. Ignacego Włodka napisane i do druku podane oraz Słownik
polski dawny, Czyli Zebranie słów dawnych zaniedbanych Polskich z ich tłuma-
czeniami, Rzym 1780.
Wundt 1874 - W.M. Wundt, Grundziige der physiołogischen Psychologie, Leipzig
1874.
JÓZEF KREMER'S PROJECT OF SCIENTIFIC PSYCHOLOGY
Psychologie ais Wissenschaft (1824-1825) by Johann F. Herbart, Elemente der
Psychophysik (1860) by Gustav T. Fechner, Grundziige der physiołogischen Psychologie
(1874) by Wilhelm Wundt, Psychologie vom empirischen Standpunkt (1874) by Franz
Brentano, or Principles of Psychology (1890) by William James - these are the mile-
stones in the development of psychology as a science. In Polish psychological litera-
turę, there are two seminal and original texts which attempt at formulating the pro-
gram of psychology: Zarys antropologii psychicznej, czyli psychologii empiiycznej dla
użytku dojrzalszej młodzieży polskiej [An outline of mental anthropology, or empirical
psychology for more maturę Polish youth] (1867) by Mikołaj Lipiński and Jak należy
badać duszę [How the soul should be investigated] (1869) by Julian Ochorowicz.
It seems, however, that Józef Kremer who was the first Polish scholar to propose
a treatment of the concept of the mind (including concepts such as the soul, spirit,
consciousness), which seems to be a very interesting project of systematic research on
the various aspects of the psyche, and as such can be treated even as a pioneering
attempt at scientific psychology. An outline of the project can be found in the work
entitled Rys fenomenologii ducha, czyli nauki o duchowych zjawieniach według zasad
filozofii Hegla [An outline of the phenomenology of the spirit, or the study of spiritual
phenomena according to the rules of HegeFs philosophy] (1837), while a more devel-