DOI Artikel:
Skrabski, Józef: Uwagi na temat wyposażenia kościoła parafialnego p.w. św. Anny w Lubartowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19069#0027
dotąd nie podjęto badań nad wyposażeniem świątyni3. Datowanie zaproponowali
autorzy Katalogu zabytków sztuki w Polsce4, lecz nie znamy okoliczności, w ja-
kich ono powstało, mc nie wiemy ani o projektantach, ani wykonawcach. Kluczo-
we pytanie dotyczy Pawła Fontany i jego roli w powstaniu wyposażenia. Drugie
zagadnienie wiąże się z kwestiami stylistycznymi i wykonawcami.
Wnętrze kościoła zostało wyposażone w siedem drewnianych, polichro-
mowanych i złoconych ołtarzy, ambonę, chrzcielnicę oraz meble w prezbi-
terium i zakrystii. Nie jest to zespół jednolity zarówno pod względem formy
jak i dekoracji rzeźbiarsko-oraamentalnej. Jeśli chodzi o problem autorstwa,
wydaje się, iż możemy wyodrębnić dwie grupy wskazujące na dwóch róż-
nych projektantów wywodzących się z odmiennych środowisk artystycznych.
Pierwszą grupę tworzą cztery ołtarze w kaplicach przekątniowych, p.w. św.
Jana Nepomucena (il. 1) i św. Antoniego (ii. 2) od strony wejścia, św. Barba-
ry (ii 3) i św. Józefa (il. 4) w kaplicach od prezbiterium. Podobne cechy sty-
listyczne wykazują konfesjonały, stalle w prezbiterium i meble w zakrystii.
W skład drugiej grupy wchodzą ołtarz główny p.w. św. Anny Samotrzeć (il. 5)
i dwa ołtarze w większych kaplicach przy przęśle środkowym p.w. Najświęt-
szej Marii Panny (il. 6) i św. Krzyża (il. 7), ambona oraz chrzcielnica.
Czas powstania wyposażenia można określić na podstawie przekazów
odnoszących się do budowy kościoła, głównie korespondencji między fun-
datorem a kierującymi lubartowską „fabryką" - architektem Pawłem Fonta-
ną, Józefem Wojciechem S wiechowskim, głównym ekonomem dóbr polskich
Sanguszków i Józefem Sierawskim, jednym z plenipotentów dworu odpowie-
dzialnych za sprawy finansowe.
Kamień węgielny pod kościół położono 1 marca 17333. Przez dwa lata
wznoszono mury. W kwietniu 1735 tempo budowy spowolnił brak murarzy6,
ale już w lipcu kościół zdołano zasklepić7. W tym samym miesiącu posłano
3 W latach 1997-2001 wnętrze kościoła wraz z częścią wyposażenia zostało poddane za-
biegom konserwatorskim. Dokumentację z przeprowadzonych prac przekazali mi Roland Róg
i Aleksander Róg, którym składam serdeczne podziękowania. W pracy wykorzystałem powsta-
łe przy konserwacji opracowanie Pawła Pencakowskiego, Korpus nawowy kościoła parafialne-
go św. Anny w Lubartowie - historia obiektu i wyposażenie wnętrza, bez daty.
4 KZSP 1976 (przyp. 2), s. 24^33.
5 Archiwum Diecezjalne w Lublinie (dalej: ADL), Rep 60-A-101. Wizytacja kościoła lu-
bartowskiego 1739, s. 76 v i r. Wcześniej rozebrano stary drewniany kościół z lat 90. XVII w.
Zob. Pachulski 1993 (przyp. 2), s. 60.
6 Miszczak 1973 (przyp. 2), s. 28; Archiwum Państwowe w Krakowie, Oddział na Wawe-
lu, Archiwum Sanguszków (dalej: APKr, OAV. AS), Korespondencja Sanguszków (dalej: KS),
sygn. 3, list P. Fontany do P. Sanguszki z 16 kwietnia 1735.
7 APKr., O/W, AS, KS, sygn. 9, listy J. Sierawskiego do P. Sanguszki z 23 i 31 lipca 1735.
24
autorzy Katalogu zabytków sztuki w Polsce4, lecz nie znamy okoliczności, w ja-
kich ono powstało, mc nie wiemy ani o projektantach, ani wykonawcach. Kluczo-
we pytanie dotyczy Pawła Fontany i jego roli w powstaniu wyposażenia. Drugie
zagadnienie wiąże się z kwestiami stylistycznymi i wykonawcami.
Wnętrze kościoła zostało wyposażone w siedem drewnianych, polichro-
mowanych i złoconych ołtarzy, ambonę, chrzcielnicę oraz meble w prezbi-
terium i zakrystii. Nie jest to zespół jednolity zarówno pod względem formy
jak i dekoracji rzeźbiarsko-oraamentalnej. Jeśli chodzi o problem autorstwa,
wydaje się, iż możemy wyodrębnić dwie grupy wskazujące na dwóch róż-
nych projektantów wywodzących się z odmiennych środowisk artystycznych.
Pierwszą grupę tworzą cztery ołtarze w kaplicach przekątniowych, p.w. św.
Jana Nepomucena (il. 1) i św. Antoniego (ii. 2) od strony wejścia, św. Barba-
ry (ii 3) i św. Józefa (il. 4) w kaplicach od prezbiterium. Podobne cechy sty-
listyczne wykazują konfesjonały, stalle w prezbiterium i meble w zakrystii.
W skład drugiej grupy wchodzą ołtarz główny p.w. św. Anny Samotrzeć (il. 5)
i dwa ołtarze w większych kaplicach przy przęśle środkowym p.w. Najświęt-
szej Marii Panny (il. 6) i św. Krzyża (il. 7), ambona oraz chrzcielnica.
Czas powstania wyposażenia można określić na podstawie przekazów
odnoszących się do budowy kościoła, głównie korespondencji między fun-
datorem a kierującymi lubartowską „fabryką" - architektem Pawłem Fonta-
ną, Józefem Wojciechem S wiechowskim, głównym ekonomem dóbr polskich
Sanguszków i Józefem Sierawskim, jednym z plenipotentów dworu odpowie-
dzialnych za sprawy finansowe.
Kamień węgielny pod kościół położono 1 marca 17333. Przez dwa lata
wznoszono mury. W kwietniu 1735 tempo budowy spowolnił brak murarzy6,
ale już w lipcu kościół zdołano zasklepić7. W tym samym miesiącu posłano
3 W latach 1997-2001 wnętrze kościoła wraz z częścią wyposażenia zostało poddane za-
biegom konserwatorskim. Dokumentację z przeprowadzonych prac przekazali mi Roland Róg
i Aleksander Róg, którym składam serdeczne podziękowania. W pracy wykorzystałem powsta-
łe przy konserwacji opracowanie Pawła Pencakowskiego, Korpus nawowy kościoła parafialne-
go św. Anny w Lubartowie - historia obiektu i wyposażenie wnętrza, bez daty.
4 KZSP 1976 (przyp. 2), s. 24^33.
5 Archiwum Diecezjalne w Lublinie (dalej: ADL), Rep 60-A-101. Wizytacja kościoła lu-
bartowskiego 1739, s. 76 v i r. Wcześniej rozebrano stary drewniany kościół z lat 90. XVII w.
Zob. Pachulski 1993 (przyp. 2), s. 60.
6 Miszczak 1973 (przyp. 2), s. 28; Archiwum Państwowe w Krakowie, Oddział na Wawe-
lu, Archiwum Sanguszków (dalej: APKr, OAV. AS), Korespondencja Sanguszków (dalej: KS),
sygn. 3, list P. Fontany do P. Sanguszki z 16 kwietnia 1735.
7 APKr., O/W, AS, KS, sygn. 9, listy J. Sierawskiego do P. Sanguszki z 23 i 31 lipca 1735.
24